Door Ronald van Raak
Minister Plasterk spreekt vandaag in Willemstad met premier Whiteman over de toekomst van de Isla. De Tweede Kamer heeft de minister hierom gevraagd. Nederland biedt ook hulp aan om de regels te handhaven en vervuiling te voorkomen. Maar dat is niet genoeg. Over deze raffinaderij wordt al heel lang gesproken en Nederland heeft vaak hulp gegeven. Tot nu toe tevergeefs. Het wordt de hoogste tijd dat er eindelijk knopen worden doorgehakt. De knoop van de Isla-raffinaderij is driedubbel.
Nederland is medeverantwoordelijk voor de problemen. In 1985 verkocht Shell de raffinaderij voor een symbolisch bedrag aan Curaçao, maar de multinational stelde daarbij de eis dat ze nooit meer aansprakelijk zou worden gesteld voor de ernstige vervuiling die het bedrijf in 70 jaar op het eiland had achtergelaten. Dat was handig van Shell, maar Nederland had dit natuurlijk nooit mogen laten gebeuren. Nu heeft Nederland weinig mogelijkheden om iets te doen, omdat Curaçao over de Isla gaat.
Curaçao is verantwoordelijk omdat het in 1985 de raffinaderij heeft gekocht en daarna PdVSA alle mogelijkheden bood om het eiland te vervuilen en de bewoners te vergiftigen. Ondanks geld en hulp uit Nederland heeft Curaçao weinig gedaan om het eiland en de bewoners te beschermen. De mogelijkheden van Curaçao zijn ook beperkt, de regering heeft weinig kennis en kunde in huis. Ook de grote invloed van PdVSA op de Curaçaose politiek zal een rol hebben gespeeld.
Natuurlijk is ook huurder PdVSA verantwoordelijk. De Isla-raffinaderij is belangrijk voor Venezuela, al is het maar door de specialistische kennis die daar aanwezig is. PdVSA zegt ook bereid te zijn om te investeren in de raffinaderij, om de uitstoot te beperken en een deel van het afval op te ruimen. Dat kost echter veel geld. PdVSA zal dit nooit doen zolang het de raffinaderij alleen huurt en niet mag kopen. Maar Curaçao zal niet mogen verkopen van de Amerikanen, om politiek-strategische redenen.
Curaçao kan deze driedubbele knoop nooit alleen doorhakken. Het probleem van de Isla-raffinaderij is er een met een lange geschiedenis, waarbij veel landen zijn betrokken en waar grote politieke belangen spelen. Het helpt dat mensen op Curaçao steeds kritischer worden op PdVSA en op de eigen regering, daardoor komen bedrijf en regering niet meer weg met hun ongekende falen. Ik hoop dat Whiteman en Plasterk afspraken kunnen maken om de vergiftiging van mensen te stoppen. Maar ik hoop vooral dat er eindelijk uitzicht komt op een echte oplossing, waarbij de enorme vervuiling kan worden opgeruimd en in de toekomst een schone industrie kan worden gebouwd met hoogwaardige werkgelegenheid voor Curaçao. Dit is denk ik alleen mogelijk als ook Venezuela en de Verenigde Staten aan tafel komen en meepraten over een oplossing. Het zou goed zijn als Whiteman en Plasterk daartoe het initiatief nemen. Dit politieke drama moet ooit ten einde komen.

Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP.