Door Frank Kunneman

Het filmpje circuleert sinds 24 uur op social media. De bestuursvoorzitter is duidelijk herkenbaar. Hij is naakt. Hij ligt in bed met drie kennelijk minderjarige jongens. U bent lid van de raad van commissarissen. Wat doet u?

ChatGPT (“OpenAI”) kondigde medio februari 2024 aan, een ‘tekst naar video’-model te hebben ontwikkeld. De naam van de artificiële boreling is ‘Sora’. Het AI-model produceert indrukwekkend realistische video’s op basis van een korte gesproken tekst. Bijvoorbeeld ‘maak beelden van een fatale ruzie tussen drie soldaten in een Franse loopgraaf in de Eerste Wereldoorlog’. Voilà, uw spectaculaire film is beschikbaar. U kunt inmiddels met AI achter uw bureau klassieke muziek componeren, tekenen zoals Rembrandt, MRI-scans beoordelen en columns schrijven, en dankzij Sora dus ook binnenkort fantasierijke films maken met bekenden naar keuze in de hoofdrol. En inderdaad, u kunt met AI ook uw businessplan maken.

Volgens vele tientallen wereldleiders en captains of industry tijdens hun jaarlijkse diner in Davos (dit jaar 15 januari), vormt AI tegelijkertijd de grootste kans en de grootste bedreiging voor een stabiele ontwikkeling van onze wereld en onze toekomst.

In onze Caribische omgeving hebben de meeste organisaties en politieke leiders slechts een rudimentair idee over de invloed van Artificial Intelligence op hun bedrijfsvoering. Als het meezit, zijn ze net begonnen zich te verweren tegen de zelfkanten van AI zoals malware, ransomware en identity theft.

Wat AI betekent voor de eigen corporate governance is een nog schimmiger onderwerp. Toch raken de razendsnelle ontwikkelingen de corporate governance van elke organisatie in het hart. Het is al moeilijk voor besturen en raden van commissarissen om tot heldere afspraken te komen over de gewenste omvang en diepgang van de voor besluitvorming noodzakelijke informatie. De bijkomende vraag is: kan je de verkregen informatie nog vertrouwen? In deze tijd van nepnieuws, verspreid door presidenten, media tycoons en een leger van omhooggevallen influencers luidt Sora een nieuw hoofdstuk in: botshit. Overtuigende rotzooi in de vorm van beeldmateriaal geproduceerd door een AI-model. Wij moeten ons dus anders gaan verhouden tot het begrip ‘waarheid’.

In de bestuurskamer nemen we graag besluiten op basis van ‘feiten’. Die resulteren in redelijk voorspelbare, betrouwbare gevolgen. Dat voelt degelijk en veilig. Waarnemingen zijn nu fluïde geworden. Schijnbaar objectieve waarnemingen van ‘feiten’ kunnen heel gemakkelijk en op allerlei verschillende manieren gemanipuleerd zijn. Waar of niet waar? Die onzekerheid is een bedreiging voor het vertrouwen dat bestuurders en toezichthouders in elkaar moeten hebben.

AI is ook een mogelijk instrument voor het maken van een businessplan voor de organisatie, de strategie en de noodzakelijk daartoe te nemen stappen. Deze stukken kunnen allemaal gemakkelijk door AI worden gegenereerd. Sterker nog: menig ceo zal de stukken die hij aan zijn commissarissen voorlegt al op die manier maken. Dat is niet per se slecht. Bovendien is het onontkoombaar. Wat moet je daarmee als toezichthouder? Ten eerste: agendeer dit onderwerp. Praat er over. Ten tweede, wees dubbel voorzichtig met oordelen. Ten derde, vraag dóór.

Voorbeeld: gebruiken we algoritmes om fraude te ontdekken? Hoe voorkomen we dat die, net zoals bij de toeslagenaffaire, mensen selecteren op grond van verkeerde kenmerken? Gebruiken wij gezichtsherkenningssoftware? Hoe weten we dat die adequaat is? Waar blijkt dat uit? Voor een overzicht van alle goede vragen die u als commissaris kunt stellen: raadpleeg ChatGPT! Als de bestuurder deze vragen al heeft verwacht (hij heeft ook zelf ChatGPT geraadpleegd), dan zal hij ook wel de antwoorden aan ChatGPT hebben gevraagd, mooi verwerkt in een korte notitie. Misschien zelfs een illustratief kort filmpje erbij dank zij Sora. Zo wordt de vergadering van de raad van commissarissen een door AI georchestreerde rituele dans van mensen die zich vrijwillig hebben laten programmeren door een puisterige nerd achter een beeldscherm. Botshit.

Frank Kunneman (frank@Frank Kunneman (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) isadvocaat op Curaçao enexpert op het gebied vancorporate governance.