Door René Zwart

Morgen behandelt de Tweede Kamer het initiatiefwetsvoorstel van André Bosman (VVD) om voorwaarden te stellen aan Caribische Nederlanders die zich in Europees Nederland willen vestigen. In de aanloop naar het debat laat het Antilliaans Dagblad voor- en tegenstanders aan het woord. Vandaag deel 4, waarin Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma de bezwaren van D66 toelicht.

Wat vindt D66 van het initiatiefwetsvoorstel van de VVD?
,,Het was beter geweest als Bosman zijn wetsvoorstel had ingetrokken, voordat deze behandeld zou worden. Het is een wet die ervoor zorgt dat we A-Nederlanders krijgen die in Nederland wonen en B-Nederlanders die op de eilanden wonen. Die gaan apart behandeld worden op basis van hun afkomst. In de oorspronkelijke versie stond het woord ‘afstamming’. Dat heeft hij vervangen, maar uit de toelichting blijkt dat hij nog steeds precies hetzelfde bedoelt. Ik vind dat een onacceptabel onderscheid. We zijn allemaal Nederlanders en ik heb er helemaal geen zin in door toedoen van de VVD een tweedeling te laten ontstaan. We moeten juist meer samen doen in het Koninkrijk.”

Het bevorderen van tweedeling is wat de VVD vaker wordt verweten.
,,Ja, kijk naar wat premier Rutte afgelopen week zei tegen Turkse Nederlanders: ‘Pleur op.’ Wat Bosman eigenlijk zegt tegen Caribische Nederlanders is een variant: ‘Blijf daar!’ Een dergelijke houding en taal ten opzichte van mede-Nederlanders passen niet bij Nederland.”

Er zijn van verschillende kanten veel juridische en ook praktische bezwaren aangevoerd, maar weegt het ongedeeld Nederlanderschap voor D66 het zwaarst?
,,Absoluut. Het gaat ons vooral om het principiële aspect. Het Nederlanderschap is ongedeeld dus moeten we geen kunstmatig onderscheid gaan maken tussen A- en B-Nederlanders omdat de VVD dat zo graag wil. Dat principe is het aller-allerbelangrijkste. Vervolgens is het goed te weten dat we dat standpunt ook nog eens kunnen onderbouwen met allerlei juridische argumenten op grond van internationale mensenrechtenverdragen, zoals het verbod op rassendiscriminatie. En praktisch zijn er uiteraard ook bedenkingen. Als Antillianen via België reizen, kunnen ze Nederland toch ongehinderd binnenkomen.”

Bosman wijst op de wederkerigheid: Curaçao, Aruba en Sint Maarten hebben eigen wetgeving die vestigingseisen stelt aan Europese Nederlanders. Hij kan dus aanvoeren dat hij er met zijn wetsvoorstel voor zorgt dat de landen elkaars burgers gelijk behandelen.
,,Ik vind dat een beetje flauw. Zo van: zij zijn begonnen dus doen wij het ook. Die regeling is destijds bedacht omdat de eilanden dermate klein zijn dat de maatschappij en de economie het niet aan kunnen heel veel Nederlanders van het vasteland op te nemen. Dat snap ik heel goed. Ik vind het geen enkel argument voor wat Bosman beoogt. Ook de Raad van State heeft gehakt gemaakt van zijn argumenten.”

Heeft u al de stemming gepeild onder de andere fracties?
,,Ik heb wat collega’s gesproken. Het vervelende is dat het idee voor een dergelijke wet in het regeerakkoord staat. Ik weet niet waarom de PvdA zich daartoe heeft laten verleiden. Ik hoop dat voor die partij geldt: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. We zullen het moeten afwachten, maar ik hoop heel erg dat de PvdA bij zinnen komt en tegen deze wet stemt. Dan is er geen meerderheid en kunnen we weer vooruitkijken.”

Al een paar decennia probeert de VVD zonder succes een drempel op te werpen tussen Nederland en de Caribische delen van het Koninkrijk. Enig idee waarom?
,,Als ik het plat mag zeggen: omdat ze de hete adem van Geert Wilders in de nek voelen en zo de rechterflank denken af dekken. De rechterflank staat voor politiek opportunisme, populisme en een vleugje xenofobie. De VVD speelt met de Bosmanwet een beetje in op het onderbuikgevoel van rechtse kiezers om die niet aan de PVV te verliezen.”

Hoe schat u de negatieve invloed op de Koninkrijksrelaties in van het feit dat er überhaupt in de Kamer wordt gesproken over het tegenhouden en terugsturen van Koninkrijksburgers?
,,Ik heb de reacties gezien van de parlementen en de regeringen van de eilanden. Die waren unaniem fel dat dit voor hen onacceptabel is. Ik kan mij daarom niet voorstellen dat dit soort wetgeving en de discussies daarover de relaties goed doen. Ik hoop daarom dat men ziet dat partijen als D66 pal staan voor het ongedeeld Nederlanderschap. Het beste zou zijn als we deze wet aan het einde van het debat in de prullenbak kunnen mikken. Dan kunnen we ook weer vooruitkijken. Niet meer bezig zijn met navelstaarderij, maar samen met de landen bezien hoe we de perspectieven voor Antilliaanse jongeren hier èn op de eilanden kunnen verbeteren.”

Heeft de VVD niet een punt dat Curaçaoënaars oververtegenwoordigd zijn in de negatieve lijstjes van criminaliteit, overlast, schulden, drugs, werkloosheid, uitkeringen etc.
,,Ter voorbereiding op het debat ben ik nog eens de statistieken ingedoken en heb ik gebeld met wat van onze wethouders in gemeenten waar wij meebesturen. Dan komt toch een gemengder beeld naar voren dan de heer Bosman schetst. Mensen van de eilanden die al wat langere tijd hier wonen, zijn juist behoorlijk goed geïntegreerd. Degenen die recent zijn gekomen, zijn inderdaad vaker vertegenwoordigd in de werkloosheids- en criminaliteitscijfers. Maar daar biedt deze wet geen oplossing voor. De oplossing is één: het perspectief op de eilanden verbeteren en twee: harder trekken aan de integratie hier. Dat is al jaren een ondergeschoven kindje.”

Terug naar het doelgroepenbeleid waarvan Bosman zegt dat er miljoenen zijn gestoken in Antillianenprojecten die nauwelijks hebben geholpen?
,,Nee, ik bedoel het meer in het algemeen. Er is een hardere, ongevoeligere houding gekomen ten opzichte van alle migranten. Die moeten het maar zelf uitzoeken en als dat niet lukt, worden we boos op ze. Dat werkt niet. Als mensen niet zelf op zoek gaan naar een baan of hun opleiding laten verslonzen, mag je van mij best streng zijn. Maar ik heb het idee dat dit kabinet mensen die hier nieuw zijn, laat verzuipen in de bureaucratische jungle.”

Ligt er bij het oplossen van de door Bosman gesignaleerde problematiek niet ook een verantwoordelijkheid voor de eilanden?
,,De oplossing hoort vooral bij de regeringen daar door het aanbieden van goed onderwijs en het creëren van perspectief op een behoorlijke baan. Mijn ervaring met deze jongeren is dat ze het liefst op hun geboorte-eiland blijven, bij hun familie en vrienden. Ze zitten er helemaal niet op te wachten het vliegtuig naar Nederland te nemen. Maar als je geen toekomst ziet op je eiland, dan gebeurt dat wel. Het is aan de eilandregeringen om die verantwoordelijkheid op te pakken. Daar kan Nederland wel iets aan bijdragen, bijvoorbeeld door het helpen nieuwe internationale markten aan te boren of technische assistentie te leveren. De vraag moet wel van daar komen. Opdringen of op een presenteerblaadje aanbieden heeft niet zo veel zin.”

Bosman zal u morgen in het debat ongetwijfeld voor de voeten werpen dat D66 in haar politieke correctheid de overlast ontkent die wijkbewoners in Antillianengemeenten ondervinden.
,,Alleen lost hij die problematiek niet op met zijn wet. Het enige dat hij er mee doet, is onderscheid te maken naar afkomst waardoor Nederlanders die op de eilanden geboren zijn zich geconfronteerd zien met een barrière om naar Nederland te komen. Stel dat ik daar uit Nederlandse ouders geboren zou zijn, dan wordt mij geen strobreed in de weg gelegd. Daarmee gooit hij het meest fundamentele principe onder het ongedeeld Nederlanderschap overboord terwijl zijn wetsvoorstel helemaal niets doet aan integratieproblemen in Nederland en het perspectief in de Caribische landen. Het is gewoon onwenselijke wetgeving en qua uitvoering ook nog eens symboolpolitiek.”

Sjoerd Sjoerdsma voert morgen in het debat over de Bosmanwet namens de Tweede Kamerfractie van D66 het woord.