Door Frank Kunneman

Ons land is mede door zijn schaalgrootte te beschouwen als een organisme. In een organisme hangt alles met alles samen. Er is in een organisme bovendien een vrijwel volmaakte interactie tussen de verschillende onderdelen. Die samenhang is er wel in ons land, de interactie niet. Het bedrijfsleven op Curaçao en de eerste verantwoordelijken voor dat bedrijfsleven, het bestuur en de commissarissen, kunnen zich niet veroorloven de interactie met de samenleving uit het oog te verliezen. We ontkomen er niet aan de focus van de navel te verplaatsen naar het geheel.
Hoe is de samenhang in ons landelijk organisme? Omdat we klein zijn wordt elk bedrijf hier geraakt door feiten die in een groter land minder indringend zijn. Als in ons land de vrijwel monopolistische airliner waardeloze service geeft met slordig onderhouden en onzekere verbindingen tussen onze eilanden als gevolg, dan raakt onze zakelijk aorta verstopt. Als die airliner failliet gaat, dan lijdt elk middelgroot bedrijf aanzienlijke schade. Als de Centrale Bank van ons land in opspraak raakt, dan voelen we dat zakelijk allemaal. Als voormalige regeringsleiders worden verdacht van ernstige strafbare feiten of zelfs worden veroordeeld, dan straalt dat af op ons gehele bedrijfsleven en zeker op onze financiële sector. Alles hangt met alles samen.
Wat is dan de interactie? Die is er niet. Het lijkt alsof we door de economische stilstand van de afgelopen twintig jaar als bedrijfsleven immuun zijn geworden voor alle collectieve drama's om ons heen. We hebben als een in zijn jeugd getraumatiseerd en voortdurend geslagen kind geleerd om dóór te gaan, wat er ook gebeurt. En dat lukt op microniveau ook wel. De bedrijven zelf doen het niet slecht. Het zijn stuk voor stuk overlevers. Wat in dat proces van overleven verdwenen is, is de interactie, het zicht op het geheel en de communicatie daarover. De richting van ons land is uit onze handen weggeglipt.
Ik pleit ervoor dat dit onderwerp met ingang van vandaag op de agenda komt van elke bestuursvergadering en een vast agendapunt wordt op de agenda van elke vergadering van elke Raad van Commissarissen in ons land: wat kan het bedrijf doen om ons land duurzaam te verbeteren? De interne organisatie in een vinger kan namelijk perfect zijn, maar als de aderen in ons organisme door verkalking verstoppen, als de hersenen verweken en de voeten worden afgezet, dan is de bewegingsruimte voor de vinger beperkt. Die vinger overleeft het niet. De oplossing: gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het gehele organisme.