Door René Zwart
Een van de grondrechten in ons Koninkrijk is dat het burgers vrij staat uit te komen voor hun mening, al is die nog zo onzinnig. Dat gaat ook op voor volksvertegenwoordigers. In alle delen van het Koninkrijk hebben we de afgelopen jaren parlementariërs weleens onbetamelijke standpunten horen verkondigen die het schaamrood naar de kaken deden stijgen en de tenen lieten krommen. Nogmaals, dat mag allemaal zolang de grenzen van het strafrecht niet worden overschreden, bijvoorbeeld als sprake is van laster of haat zaaien.
Politici genieten nog meer vrijheid dan gewone stervelingen, zoals de lezers van deze krant en de journalisten die hem maken. Voor Statenleden en Kamerleden geldt de parlementaire immuniteit. Die is overigens - en gelukkig maar - niet helemaal onbegrensd. Dat ondervond VVD’er André Bosman enkele jaren geleden toen de rechter hem een pijnlijke oorvijg gaf voor het belasteren van een Sint Maartens Statenlid.
Dat volksvertegenwoordigers zich meer kunnen veroorloven, brengt een extra verantwoordelijkheid met zich mee, die van de zelfbeheersing. Tackelen mag, maar niet van achter en al helemaal niet met gestrekt been. Wie de debatten in Willemstad, Oranjestad, Philipsburg en Den Haag een beetje volgt, weet dat niet alle politici zich even voorbeeldig gedragen. Meestal gaat het om incidentele en individuele uitglijders, gericht op politieke tegenstrevers.
Daarvan was donderdag evenwel geen sprake in het Kamerdebat over de begroting voor Koninkrijksrelaties. De eerdergenoemde Bosman diende met zijn ideologische tegenvoeter Ronald van Raak (SP) een motie in waarin de Nederlandse regering wordt opgeroepen het initiatief te nemen om Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba het Koninkrijk uit te werken. Het duo probeert het mooi te verpakken door te spreken van het vervolmaken van het dekolonisatieproces, met als feestelijke strik het toekennen van het definitieve zelfbeschikkingsrecht. En als die daar niet aan willen meewerken, moet Nederland maar eenzijdig met de dekolonisatiecommissie van de Verenigde Naties in de slag gaan.
Je zou de motie kunnen afdoen als onderdeel van de campagne naar de Kamerverkiezingen van 15 maart. VVD en SP hengelen immers in dezelfde electorale vijver op rechts als de PVV. Vier jaar geleden lanceerden de liberalen de op voorhand kansloze Bosmanwet. Die ging over het niet toelaten van Caribische Nederlanders tot Europees Nederland, nu die door een ruime Kamermeerderheid aan flarden is geschoten, wordt er kennelijk op ingezet de eilanden dan maar met man en muis overboord te zetten.
Het pleidooi van Bosman - let wel: geen eenzame zonderling, maar representant van de grootste regeringspartij - vormt een sfeerverziekend dieptepunt in de Koninkrijksrelaties. De VN zal de wens van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie niet honoreren, maar dat maakt zijn optreden niet minder verwerpelijk. En niet alleen dat, het is niet erg heldhaftig om een minister op te zadelen met een even onzindelijke als onmogelijke opdracht de regeringen de andere landen te polsen of zij het een goed idee vinden dat Nederland een proces op gang brengt waar de bevolkingen van alle eilanden zich per referenda in overtuigende meerderheid tegen heeft uitgesproken. Als Bosman een vent was geweest, had hij zijn met onfrisse lucht gevulde proefballonnetje tijdens het Interparlementair Koninkrijksoverleg laten ontploffen, oog in oog met zijn Caribische collega-volksvertegenwoordigers.

René Zwart is correspondent voor het Antilliaans Dagblad in politiek Den Haag.