Geachte voorzitter van de Staten, leden van het Parlement, leden van de Raad van Ministers en andere gedistingeerde beleidsmakers,
Als burgers maken wij ons bezorgd over de manier waarop ons land zich door buitenlandse investeerders laat leiden. Ze worden hierin bijgestaan door een lokaal team, het MDPT, dat geheel niet transparant te werk is gegaan. De Heads of Agreement (HoA) met Guangdong Zhenrong Energy (GZE) is door demissionaire premier Ben Whiteman en Werner Wiels (beiden van PS) vanuit één zijde belicht. Ze geven de indruk dat zij deze plannen er snel doorheen willen drukken.
Wat we niet dienen te vergeten is dat, zoals oorspronkelijk afgesproken, in plaats van twee alternatieven te overwegen, dit team ervan afgestapt is om andere keuzemogelijkheden dan het raffineren, te overwegen. Ze hebben standvastig plannen gemaakt rondom het behoud en openhouden van de raffinaderij in het Schottegat. Van het oorspronkelijke plan om een tweesporenbeleid te volgen en uit te werken is men helemaal afgestapt. Nu er een belangrijke beslissing over de toekomst van ons land genomen dient te worden, krijgen Statenleden maar één keus: de keus om raffineren door te zetten.
Als een van de oprichters van het GreenTown-project, vraag ik u om alsnog een alternatief te overwegen. GreenTown is een van de duurzame mogelijkheden op het vastgoed van de raffinaderij dat, na sluiting en nadat het schoon en bouwrijp is gemaakt, gereed is om te ontwikkelen. Eenmaal schoon is dit vastgoed midden in de stad geschikt voor duurzame economische projecten, onder meer voor maatschappelijke en schone commerciële activiteiten die op een duurzame economische wijze te ontwikkelen zijn.
Als lid van een groep ‘groen economische denkers’, wil ik u erop wijzen dat er binnen deze groep weerstand bestaat om überhaupt door te gaan met olie raffineren. Een raffinaderij zal deze groep onder geen enkel voorwendsel steunen. Het is om die reden dat ik wel namens een grote groep praat, maar niet de gelegenheid heb gekregen om deze groep mede te laten ondertekenen. De reden dat sommige milieugroepen het olie raffineren niet steunt, is omdat ten eerste het olietijdperk op zijn einde loopt; ten tweede omdat olieraffinage altijd een vervuilende industrie zal zijn; en ten derde omdat zonne-energie nu al goedkoper is dan olie. Deze groep vindt ook de bouw van een nieuwe raffinaderij een financieel onhaalbare mogelijkheid.
Omdat er inmiddels tot twee keer toe door álle 21 Statenleden besloten is dat Curaçao met raffineren doorgaat doen wij u een geheel nieuw voorstel:
Dit is een plan om buiten Willemstad, zo ver mogelijk weg, verder onopvallend, de Chinezen een nieuwe, moderne up-to-date raffinaderij te laten bouwen. Dit is dan een geheel eigen investering, uit eigen middelen en voor eigen gebruik, zonder dat Curaçao daarin hoeft te investeren. Het land en de voor de kust liggende zee, tot x meter uit de kust, worden in erfpacht, tegen erfpachtprijzen die voor terreinen aan het water liggen gelden, ter beschikking gesteld. Verder dient Curaçao voor elk vat geïmporteerde ruwe olie een importbelasting te ontvangen en voor elk vat geëxporteerd derivaat dienen de nieuwe uitbaters (lees nu: Chinezen) een winstbelasting te betalen.
De nieuwe uitbaters dienen zich tevens aan de milieuwetten van het Koninkrijk én aan die van Curaçao te houden. Internationale normen, waarden en afspraken dienen ze te respecteren. In een contract met de Chinezen dienen, bij overtreding van milieu- en andere wetten, boetebedingen, beslaglegging, confisqueren, verbeurdverklaringen en dergelijke opgesteld te worden. Duidelijk moet zijn in het contract dat door de Volksrepubliek China (GZE is een staatsbedrijf, onder communistische heerschappij) mede ondertekend dient te worden en dus medeverantwoordelijk is. Er dient een starttijd, tijdslijn, en een eindtijd bepaald te worden. De raffinaderij dient in een ‘niet lekkende bak’ gebouwd te worden die alle lekkende olie opvangt en onmiddellijk via de eigen raffinaderij verbrandt of raffineert.
Dit is een plan om water bij de wijn te doen. Een plan waar hopelijk de grootste tegenstanders mee kunnen leven. Wij vrezen dat als we vastgeroest blijven en op het punt blijven staan om met raffineren door te gaan, Curaçao voor altijd met een raffinaderij in het midden van de stad zal blijven zitten.
Hierbij nog een aantal vragen en opmerkingen die gesteld zijn:
1. Waarom niet rustig, gedegen en weldoordacht de komende periode gebruiken om de situatie goed te analyseren en voors en tegens te identificeren, teneinde zoveel mogelijk goeds uit de mogelijkheden die zich voordoen te halen en valkuilen te vermijden? Wat zijn de redenen om dat niet te doen?
2. Zijn de voor- en nadelen van de propositie van de Chinezen naast andere mogelijkheden gelegd en vergeleken, vooral wat betreft werkgelegenheid, belastingopbrengsten en duurzaamheid, en waarom zou dit (hun) voorstel de voorkeur moeten hebben?
3. Waar is de 10 miljard gebleven waar Whiteman het in eerste instantie over had? Wat zijn de financiële garanties nu de regering in Beijing de touwtjes aantrekt wat betreft investeringen.
4. Waarom de ‘mijlpalen’ geaccepteerd die alleen maar maken dat Curaçao met de rug tegen de muur moet onderhandelen? Dit heeft Curaçao met de Shell al een keer meegemaakt.
5. Waarom de overeenkomst laten dicteren door China, net als toen bij PdVSA? En verder: papier is geduldig. We weten toch dat ‘gelijk hebben’ en ‘gelijk krijgen’ geheel verschillende dingen zijn. Zie PdVSA en Insel Air.
6. Je gelijk halen via arbitrage in Londen is de nachtmerrie van de ondernemers en het feest van de advocaten. Het Land Curaçao is failliet tegen de tijd dat het eindvonnis uitgesproken is en ga dat dan maar eens in Beijing ten uitvoer leggen.
7. Waar gaan al die duizenden mensen, waar Whiteman het over had, wonen en werken? Bij een moderne raffinaderij zullen zo’n 400 man personeel nodig zijn. Waar komt al het andere personeel vandaan?
8. De arbeidsplaatsen van de huidige 1.200 mensen zouden zijn gegarandeerd, maar de gemiddelde leeftijd is 55+ en over drie jaar (als de lease met PdVSA afloopt) zijn veel oudere dure krachten met pensioen.
9. Een paar honderd man aan het werk, waarbij dan nog de vraag is hoeveel van lokale afkomst: afgezet tegen een terrein van 800 hectare prime location aan een goede strategische haven is een zeer slechte ratio qua werkgelegenheid. Whiteman garandeert dat hij bevoegd is, maar dat is nog geen uitgemaakte zaak; hij is demissionair! Mag dan niets doen. Laten we hopen dat hij zich realiseert dat hij wel eens persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld.
11. Er wordt momenteel onderzocht of de Wet persoonlijke aansprakelijkheidsstelling politieke bestuurders is aangenomen en is afgekondigd.
12. Er is geen advies van de daartoe bedoelde adviesorganen, RvA en SER. Waarom niet? Het parlement moet daarom vragen. Waarom komen ze eigenlijk niet met ongevraagd advies? Of worden ze gewoon opzettelijk opzij gezet?
13. MDPT is een commissie met een omschreven opdracht betreffende de raffinaderij; die opdracht houdt niet in dat ze fiscale toezeggingen kunnen doen, derden kunnen binden, toezeggingen over logistiek, toerisme, financiële sector en dergelijke kunnen doen, en zeker niet bindend. Wat ze nu doen is de hele economie onder de controle van een derde brengen, die verregaande fiscale faciliteiten krijgt, en het eiland zelf kan dure dingen blijven bekostigen als Sehos, onderwijs en ziektekosten. Zonder de additionele inkomsten die bijvoorbeeld Bullenbaai in eigen beheer wel zouden brengen. Hoezo Kòrsou fuerte i outónomo?
14. GZE zal de modernisering voor 100 procent zelf financieren. Dus ons lokale bankwezen wordt gewoon buiten spel gezet en mag rustig blijven zitten met haar overliquiditeit. Ook de lokale institutionele beleggers vallen buiten de boot.
15. Gesteld wordt dat de HoA geen gevolgen voor de begroting heeft; hoe verhoudt zich dat met de 55 miljoen dollar die de Chinezen al geïnvesteerd zouden hebben in het project hier en waarvoor Curaçao schadeplichtig zou kunnen zijn als de deal niet doorgaat?
16. Waarom niet gebruikmaken van de door Nederland en Curaçao al uitgevoerde onderzoeken en rapporten op het gebied van milieuregelgeving en normering met Nederlandse deskundigen en ondersteuning? Welke milieunormen voor lucht, water en bodem worden opgelegd, is geheel onduidelijk. De regels waarnaar verwezen wordt zijn een soort Arbo-regels.
17. Hoe kan iemand het verantwoorden om de huidige milieusituatie nog vijf tot zes jaar (en waarschijnlijk langer) nadat de Chinezen aan de slag kunnen gaan te laten voortbestaan? In de VS is de waarde van één vroegtijdige dode op 6 miljoen dollar gezet; reken maar uit wat dat hier zou zijn en bedenk wie daarvoor aansprakelijk zou zijn. En dan hebben we het nog niet over grondwater en bodem- en zeevervuiling.
18. Hoe passen deze plannen in de duurzame wereld die we voor ons nageslacht willen? Het Koninkrijk en Curaçao hebben het klimaatverdrag van Parijs ondertekend.
19. Ook China heeft het klimaatverdrag van Parijs ondertekend. Wat gebeurt er als ze met een beroep daarop geen upgrading meer willen doen?
20. Wie en wanneer gaat de vervuilde gronden en het vervuild sediment op de bodem van de haven opruimen?
21. Het scenario dat opdoemt is dat de Chinezen zogenaamd de Isla redden door deze voortijdig van PdVSA over te nemen, waarbij PdVSA waarschijnlijk al hun rotzooi achterlaat en de Chinezen pas iets op hoeven te ruimen wanneer ze over 40 jaar vertrokken zijn. Wat zegt Werner Wiels daarop?
Ter verduidelijking willen wij stellen dat er geen bezwaar is tegen een gasterminal, hoewel wij ervan op de hoogte zijn dat meerdere grote wereldbedrijven hierin geïnteresseerd zijn. Een tweede investeerder naast Guangdong, dat bijt elkaar niet en is geen overbodige luxe.
 
Andrés Casimiri, namens een grote groep ‘Duurzame Ontwikkelaars’ op Curaçao.