Google ‘power, money, sex’. Dat is een klassieke combinatie. Niet pas sinds Google. Al duizenden jaren. Mannen waren tot voor kort dominant in de meeste culturen. Macht, geld en seks worden daarom meestal uitsluitend onder de voorwaarden van mannen gedistribueerd.
Macht. Vrouwen bekleedden nog niet lang geleden in de publieke sfeer en in het bedrijfsleven zelden of nooit hoge posities. Gezagsdragers, politici, medici, juristen, accountants: het waren sinds de uitvinding van deze beroepen vrijwel allemaal mannen. Minder macht voor de vrouwen dus.
Geld. Vrouwen hadden tot voor kort in de westerse wereld geen geld voor zichzelf vrij beschikbaar. In Nederland was de gehuwde vrouw tot het midden van de twintigste eeuw (1954) juridisch handelingsonbekwaam. Dat wil zeggen dat zij voor een geldige rechtshandeling de formele toestemming van haar man nodig had. Wereldwijd verdienen vrouwen in 2019 in dezelfde functies nog steeds significant minder dan mannen. Minder geld dus.
Seks. Uw kinderen hebben waarschijnlijk meer sekssites gezien op het internet dan u in uw hele leven. U weet het dus misschien niet, maar het gaat altijd om de man: hij wordt bediend.
Dat is allemaal snel aan het veranderen. Het aantal vrouwelijke medici neemt wereldwijd de afgelopen twintig jaar snel toe. Idem voor juristen. Idem voor accountants en andere professionals. De meeste studenten op de universiteiten zijn in deze vakken vrouwen. Dat zijn vrouwen die, als ze al mochten en konden studeren, twintig of dertig jaar geleden kinderrechter zouden zijn geworden of kinderarts. Respectabele beroepen die echter geen bedreiging vormen voor de ‘echte’ mannen. Immers, ook professioneel houden ze zich ‘maar’ met kinderen bezig. Nu worden deze vrouwen ook hartchirurg en president van de rechtbank.
Ook in corporate governance bestond deze achterstand en is deze aan het verdwijnen. Toch gaat het daar minder snel.
Macht. Nederland loopt in Europa achter in de inhaalslag van vrouwen in de bestuurskamers. Cijfers over de Dutch Caribbean zijn niet beschikbaar. Ik heb geen reden om te denken dat het hier anders is. Hoe komt die achterstand? Ik weet het niet. Ik kan het wel raden.
* Theorie 1: Het is slechts een kwestie van tijd. Binnen korte tijd zullen ook bij ons de vrouwen de bestuurskamers in ruime getalen bevolken.
* Theorie 2: Het glazen plafond is in het bedrijfsleven moeilijker te doorbreken. Met name door de biologische gevolgen van gezinsplanning ervaren veel kundige vrouwen rond hun 32ste een knik in hun carrière. Bij medische en juridische professionals is die knik makkelijker te herstellen dan in het bedrijfsleven.
* Theorie 3: In het bedrijfsleven speelt macht een grotere rol dan in de professionele dienstverlening. Dat maakt de historisch gezien grotere macht van mannen daar moeilijker te overwinnen.
Seks. Twee weken geleden heeft een manager van McDonalds het wereldnieuws gehaald omdat hij heeft moeten aftreden vanwege een affaire met een ondergeschikte. #Metoo gaat dus niet meer alleen over het gedrag van Netflix-helden en topdirigenten. #Metoo is doorgedrongen tot de bestuurskamers van de Big Mac. De betekenis daarvan valt moeilijk te overschatten. Misschien verandert er echt iets.
Geld. In veel landen verdienen in het bedrijfsleven blanke mannelijke bestuursvoorzitters nog altijd meer dan vrouwelijke bestuursvoorzitters. Ik denk dat dit niet op gaat voor commissarissen en toezichthouders in dezelfde raad. Die verdienen over het algemeen hetzelfde. Ik vermoed wel dat de verdeling naar gender en kleur in de meeste raden van commissarissen niet hetzelfde is als statistisch zou moeten kloppen. In elk geval wijzen de Nederlandse statistieken uit dat blanke mannen disproportioneel oververtegenwoordigd zijn. Bij commissarissen en toezichthouders zijn geld en seks inmiddels dus misschien wat minder sterke drivers (geld hebben ze al en seks wordt wat minder), maar macht blijft dus een taaie.

Prof. dr. F.B.M. Kunneman is senior partner bij advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne en hoogleraar Corporate Governance aan de UoC. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.