Door Alex Rosaria
Artikel 60 van de Staatsregeling van Curaçao bepaalt dat de Staten bij landsverordening regels kunnen vaststellen voor een raadgevend referendum over ‘een onderwerp van groot maatschappelijk belang’.
In 2013 heb ik als Statenlid de minister-president benaderd over de noodzaak om spoedig een referendumverordening in te voeren, voorzien van duidelijke bepalingen. Deze verordening zou antwoord moeten geven op cruciale vragen, zoals:
1. Wat is een onderwerp van groot maatschappelijk belang?
Verandering van onze constitutionele status lijkt een logisch voorbeeld, maar hoe zit het met andere kwesties? Bijvoorbeeld voorstellen voor de invoering van een staatsreligie of initiatieven die de rechten van lgbtq+-personen willen beperken, zoals sommige groepen nu suggereren. Moeten er grenzen zijn aan wat kan worden voorgelegd in een referendum? Naar mijn mening wel. Maar wie zou die grens moeten bepalen? Een constitutioneel hof? Helaas hebben we dat niet.
2. Wie mag deelnemen aan het referendum?
Wat moet de minimumleeftijd zijn? Moeten alleen personen met de Nederlandse nationaliteit mogen stemmen, en moeten zij voor een bepaalde periode ingezetenen van Curaçao zijn? En wat te doen met niet-Nederlandse ingezetenen die al jaren op het eiland wonen - zouden zij ook stemrecht moeten krijgen?
3. Wanneer is een referendum geldig?
Wat moet het minimumaantal geldige stemmen zijn om een referendum als geldig te beschouwen?
4. Wat moet de uitkomstdrempel zijn?
Wat moet het vereiste percentage voor een winnende meerderheid zijn? Moet dat een eenvoudige meerderheid zijn, of wellicht twee derde of zelfs driekwart van de stemmen? En moet dit afhangen van de ernst en het belang van het onderwerp?
Ondanks de belangrijke vragen die ik heb opgeworpen, hebben we nog steeds geen referendumverordening, zelfs geen discussie hierover. Er is geen politieke wil. Zonder duidelijke regels lopen we het risico van manipulatie en misinformatie. Dit is bijzonder zorgwekkend in onze huidige realiteit, waarin de invloed van de onderwereld in de politiek is doorgedrongen. Terecht heb ik het vaak gehad over het ‘shouru-proof’ (hufter-proof) maken van onze wet- en regelgeving.
Misschien lijken we wel op Number Two (gespeeld door Robert Wagner) uit de film ‘Austin Powers’, die in een casinoscène zegt: ‘I like to live dangerously’. Maar is dat werkelijk het risico waard?
De auteur, Alex Rosaria, is oud-politicus en is als freelancer actief in Azië en de Stille Oceaan wat betreft mensenrechten- en democratieprojecten. Hij was secretaris van Amnesty International Curaçao (2000-2002) en werkte tot voor kort tijdelijk bij Human Rights Defense Curaçao Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.