Referendum tezamen met Raadsverkiezingen
De Staatsregeling is een andere naam voor Grondwet. In ons democratisch bestel is de Staatsregeling/Grondwet een overeenkomst tussen de bevolking en haar politici om het land te besturen. Het liefst dat het niet alleen door politici kan worden gewijzigd om allerlei anti-democratische of zelfs dicatoriale situaties te vermijden. Dus een verandering van de Staatsregeling moet de goedkeuring krijgen van de bevolking door middel van een volksraadpleging (referendum). Maar de politici hebben steeds betoogd, dat er geen tijd was voor een nieuw referendum, omdat anders de datum voor het behalen van de autonomie in het gedrang zou komen. Maar nu blijkt toch wel dat er tijd is voor een verkiezing, waarbij de bevolking een keuze moet maken tussen een stelletje politieke partijen. Waarom kan die verkiezing niet gecombineerd worden met een referendum, waarbij de bevolking ook de bestuursstructuur voor Autonoom Curacao kan kiezen?
Even de achtergrond uitleggen: De wandel naar Autonoom Curaçao moest een tweesporig traject zijn. Eerste spoor het afsprakenpakket met Nederland om autonoom land te mogen worden voornamelijk onder het bestuur van de Slotverklaring November 2006. Curaçao heeft zich hieraan niet kunnen ontrekken. Tweede spoor een afsprakenpakket met de bevolking t.a.v. de bestuursstructuur van het eiland. Dus de Grondwet. De correcte wijze zou zijn geweest een referendum omtrent deze bestuursstructuur: Hetzij kiezen voor het vermaledijde coalitiesysteem, dat in 56 jaar autonomie nauwelijks stabiel bestuur op centraal noch insulair niveau heeft kunnen verzorgen, maar uiteindelijk wel voor een natie met een schuldenpakket van meer dan 5 miljard gulden op amper 200.000 inwoners. Of kiezen voor een gekozen minister-presidenteel systeem, met het vooruitzicht op minstens een duidelijke ambtsperiode en rekenschap hierover.
De politici hebben liever het coalitiesysteem, waarin zij ten alle tijde en op korte termijn de mogelijkheid hebben om (voetbaltechnisch gezegd) van de reservebank in het spel te springen en uiteindelijk geen enkele verantwoordelijkheid te hoeven dragen voor het wanbestuur. Want dan is het toch altijd schuld vorige regering.
De politici hebben het heel sluw gespeeld om de bijdrage van de bevolking in de grondwet en de ratificatie ervan te verhinderen. Eerst werd de grondwet in de afsprakenpakket met Nederland weggemoffeld en nu, als het erop leek, dat de politici geen andere keuze hadden dan de grondwet toch aan de beoordeling van de bevolking te onderwerpen, bedenkt men een ultieme schaakbeweging. Drommelsgoed wetende dat de conceptgrondwet nu op tafel geen tweederde stemmeerderheid zou halen, creëert men de volgende malafide constructie:
Men definieert dat het nieuwe land bij voorbaat een nieuwe regering behoeft;
Men creëert de mogelijkheid van ontbinding van de Eilandsraad door de Eilandenregeling stilletjes te wijzigen (voorheen met nadruk niet mogelijk);
Men legt vast dat de grondwet door een nieuwe Eilandsraad met een gewone meerderheid kan worden goedgekeurd.
Dus voila. Zonder al te veel moeite en met volledige medewerking van de oppositie heeft Autonoom Curaçao straks een Grondwet, zonder kennis noch steun van de bevolking. Een nieuwe regering bij de introductie van Autonoom Curaçao is overigens in het geheel niet per se nodig. Een transitie status voor de huidige regering, die de overgang van oud naar nieuw land begeleidt is ook alleszins acceptabel. De verkiezingen voor het nieuwe parlement zouden dan in veel meer rust een paar maanden na de overgang georganiseerd kunnen worden.
Maar met nieuwe verkiezingen voor de boeg, is het ook mogelijk om het referendum terzake de meest populaire bestuursstructuur te houden. Het kost geen dubbeltje extra en de politici kunnen geen beroep doen op tijdsgebrek. Het is heel goed te organiseren, dat de bevolking bij de komende verkiezing kiest tussen coalitie of gekozen minister-president en dat de politici in een protocol aangaan, dat de invoering van het winnend systeem dan bijvoorbeeld plaatsvindt, als de evaluatie van de Nederlandse controlemechanisme en haar mogelijke afbouw zijn beslag krijgt. Dan hebben de politici, de staatkundige technici en de democratie ruimschoots de tijd om een goede bestuursstructuur voor Autonoom Curaçao te bouwen. Dit is nu de kans voor de oppositie en met name de nieuwe partijen die graag een goede vertegenwoordiging van de bevolking beloven en zweren, om dit referendum op te eisen.
Hitzig Bazur, Curaçao
