AD Commentaar

Het kan een spannend Statendebat worden als het Curaçaose parlement later vandaag vergadert over twee al veel langer heikele onderwerpen: het zogenoemde gratis onderwijs, later ‘vrij onderwijs’ genoemd; en het nieuwe ziekenhuis. In de politiek wordt alles vloeibaar en is alles mogelijk - en het is dus ook zeer goed mogelijk dat het debat als een nachtkaars uitgaat - maar op papier staan de twee grootste coalitiepartijen, Pueblo Soberano enerzijds en PAIS anderzijds, in het debat politiek tegenover elkaar. Anders gezegd: houden, of beter: hielden, ze er volstrekt afwijkende standpunten op na. Die verschillen kunnen met de fluwelen handschoen worden weggepoetst - althans niet in de politieke arena bij uitstek, de Staten, in het openbaar worden uitgevochten. Ze kunnen echter ook zorgen voor de eerste scheurtjes in de nog jonge coalitie van PS/PAIS/PNP/Sulvaran. Het zou de tweede smet zijn op de regeringscombinatie, nadat het plotselinge ontslag van het ‘takenkabinet’ Hodge en vooral de uitermate slechte communicatie daarover door de partijen zorgde voor een eerste forse deuk in het maatschappelijk vertrouwen. Een derde smet zou aanstelling van Ivar Asjes (PS) als premier van het hiernavolgende politieke kabinet zijn, want hij is om talloze redenen in binnenland en Koninkrijk té zwaar omstreden, maar daar gaat het in het debat vandaag niet over.
De vergadering begint met ‘enseñansa liber’ (vrij onderwijs) door Stichting Studiefinanciering Curaçao. Hét stokpaardje, bijna heilig verklaard zelfs, van Soberano en PS-leider Helmin Wiels. Het leidde onder het kabinet Schotte al tot enorme spanning, bijna een breuk, omdat Wiels het er coûte que coûte door wilde drukken en MFK-premier Gerrit Schotte financieel echt geen ruimte zag op de reeds door tekorten geteisterde overheidsbegroting en voor het eerst tegengas gaf met de opmerking dat het moest zijn afgelopen om telkens voor ‘Sinterklaas’ te spelen. Het geld kwam er toch; niet van de begroting, ook niet als dubieuze lening van overheidsbank PSB - waar de huidige transitiepremier Daniel Hodge leiding gaf en straks weer geeft - zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar door ‘dividenduitkering’ van overheids-nv Refinería di Kòrsou (RdK). Ondanks allerlei juridische en niet-juridische bezwaren, onder andere van het terecht strenge College financieel toezicht (Cft), kwam het gratis/vrij onderwijs er dus toch. MFK van Schotte was door de knieën gegaan voor Wiels, die bovendien openlijk had gedreigd dat Schotte op het moment dat hij bij de gouverneur het ontslag van zijn kabinet zou aanbieden in de boeien zou worden geslagen. In die tijd speelde PAIS van Alex Rosaria nog geen rol van betekenis, maar voerde al wel effectief buitenparlementaire oppositie en in de aanloop naar de verkiezingen sprak de kersverse partij zich uit tégen het zogenaamde gratis onderwijs, zeker de manier waarop dit vorm was gegeven. In de begroting 2013 is er niets opgenomen over (financiering van) vrij onderwijs, maar dat kan volgens Wiels alsnog in een aangepaste begroting - zonder overigens aan te geven waar het geld vandaan moet komen of wat dan geschrapt kan worden.
Bij het andere heikele punt geldt min of meer hetzelfde, maar omgekeerde: door de prestigestrijd die ervan is gemaakt, heeft Rosaria van PAIS Nos Hospital Nobo (NHN) op het voormalige Amstelterrein naar de prullenbak verwezen en de ‘incrementele’ bouw van het nieuwe ziekenhuis op het huidige terrein van het Sint Elisabeth Hospitaal (Sehos) bijna als ononderhandelbaar verklaard. Het is voor de tweede grootste regeringspartij, die nog maar pas nieuw is in het parlement, zo’n breekpunt dat het zelfs een afscheiding van de huidige minister van Economische Ontwikkeling, Steven Martina, waard is. De vraag is of iedereen in de partij en in de fractie er zo over denkt, maar feit is dat partner PS tot voor kort nog gewoon geloofde in NHN en dat onder Schotte volop steunde.
Volgens de (ambtelijke) adviezen kosten allebei (meer) gemeenschapsgeld: vrij onderwijs (zoals Soberano eist) en de vernieuwbouw van het Sehos (zoals PAIS afdwingt). Maar met een gunstig advies van het Cft op zak, namelijk dat Curaçao ‘grotendeels voldoet’ aan de aanwijzing van de Rijksministerraad - overigens het werk van interim-kabinet Betrian en vooral van het transitiekabinet Hodge, hoewel half afgerond omdat reparatiewetgeving nodig is en de verhoogde omzetbelasting achterweg bleef: een kniesoor die daar op let.
Als partijen principieel zijn, houden zij voet bij stuk (PAIS tegen gratis/vrij onderwijs en PS voor NHN en dus tegen incrementele bouw Sehos). Maar waarschijnlijker is dat er een uitruil zal plaatsvinden. Dan kan de huidige coalitie blijven zitten en het politieke kabinet dat er nu snel moet komen vorm geven, waarbij het wel opvalt dat tot nu toe geen van de partijleiders - Wiels van PS, Rosaria van PAIS, Humphrey Davelaar van PNP en onafhankelijk Statenlid Glenn Sulvaran - het aandurft om daar zélf zitting in te nemen. Is dat laf of gewiekst? Door hun parlementszetel niet op te geven, spelen ze in elk geval op zeker, maar tegelijk geven zij hiermee niet het geruststellende signaal af zelf alle geloof te hebben in lang voortbestaan van hun regeringssamenstelling. Met de tijdelijke regering Hodge keerden de in het regeerakkoord beloofde ‘pas’ (vrede) en ook ‘trankilidat’ (rust) weer enigszins terug. Nu nog de belofte van ‘prosperidat’ (welvaart/welzijn) inlossen.