De doofpot als beleid
Van een onzer verslaggevers
Onlangs zijn twee pastoors op Curaçao plotseling op ‘studieverlof’ gestuurd, Simon Wilson van Groot Kwartier en Eduardo Sylvester van Steenrijk. Vooral het vertrek van de charismatische en populaire pastoor Simon maakte de tongen los. Velen hechtten weinig geloof aan de verklaring van het bisdom Willemstad dat de pastoor behoefte had aan ‘persoonlijke groei’.
Pastoor Simon had net afscheid genomen van de parochie Groot Kwartier om aan de slag te gaan in de kathedraal van Pietermaai. Een prima moment om eerst even kennis bij te spijkeren. Maar dan was het toch wel eerder aangekondigd? Hij stond ook al op het ‘rooster’ van de kathedraal. Maar plotseling kreeg hij een sabbatical. De geruchten over misstappen van de pastoor gingen als een lopend vuurtje, maar bevestigd of bewezen werd er niets.
Dat op het moment dat beide pastoors op verlof werden gestuurd net een tv-ploeg van de Evangelische Omroep (EO) op Curaçao was voor een reportage over seksueel misbruik, zal wel toeval zijn geweest. Maar na het zien van die reportage in het programma ‘Dit is de Dag Onderzoek’ afgelopen zaterdag gingen de gedachten als vanzelf naar die twee pastoors. Zou het bisdom toch hebben gedacht ‘Die twee kunnen we nu maar beter wegsturen?’ Daarmee is beslist niet gezegd dat ze zich hebben schuldig gemaakt aan seksueel misbruik. Maar het past wel in het plaatje uit de reportage van een doofpotcultuur in de katholieke kerk. En niet alleen bij het bisdom Willemstad, zo blijkt ook. Een pedofiele Nederlandse pater is ‘weggesluisd’ naar Brazilië, waar hij overigens nog steeds met kinderen werkt. Al is hij naar eigen zeggen gecastreerd, het is weer een voorbeeld van het overplaatsen van misbruikdaders. Ook geestelijken op Curaçao werden overgeplaatst nadat hun daden intern bekend werden. Van straffen was in ieder geval geen sprake. Integendeel, een van hen is zelfs ereburger van Bonaire geworden.
Een ander opmerkelijk feit uit de reportage van de EO is het optreden van Ronald Koeijers, de voorzitter van de commissie die het misbruik in het bisdom Willemstad onderzocht. Hij zegt dat er geen enkele klacht bij zijn commissie is binnengekomen. Geconfronteerd met de klacht van slachtoffer Pedro Casimiri, waarover deze een briefwisseling heeft gevoerd met commissielid Silvano, zegt hij die nooit gezien te hebben.
Merkwaardig. Toenmalig Wereldomroepjournalist Robert Chesal, die voor zijn onthullingen over misbruik in de Nederlandse katholieke kerk samen met Joep Dohmen van NRC Handelsblad in 2010 is onderscheiden als journalist van het jaar, breidde zijn onderzoek uit naar het Caribisch gebied. In samenwerking met de Caribische redactie van de Wereldomroep werden slachtoffers opgespoord. Onder hen ‘Johnny’, die ook in de EO-reportage voorkomt. In februari werd zijn zaak opnieuw breed uitgemeten in de Nederlandse regionale kranten van de persdienst. Hij kreeg geen gehoor bij de Nederlandse en Antilliaanse onderzoekscommissies en ontving uiteindelijk via de rechter een schadevergoeding.
Tegenover de Wereldomroep bevestigde commissievoorzitter Koeijers destijds dat er twee klachten, waaronder die van Casimiri (toen nog een anoniem slachtoffer), bekend waren. Maar, zei hij op dat moment, de onderzoekstrategie moest nog bepaald worden. Daardoor kan hij nu zeggen dat de klachten buiten de onderzoeksperiode vielen. De Nederlandse commissie Deetman ging terug tot 1945, de genoemde klachten kwamen uit de jaren vijftig. Door achteraf een latere grens te trekken kun je gemakkelijk klachten buiten de periode laten vallen.
Dat neemt niet weg dat Koeijers de klachten al in 2010 kende. Of hij de klachten in behandeling heeft genomen of niet, de correspondentie erover kan voor hem niet onbekend zijn geweest. Wellicht hoopt de voorzitter dat zijn uitlatingen uit 2010 niet meer terug te vinden zijn, omdat het oude Wereldomroeparchief offline is gehaald, maar de Caribische redactie had veel mediapartners en die artikelen zijn op diverse plekken nog terug te vinden.
Paus Franciscus mag dan zeggen dat er in de katholieke kerk geen plaats is voor daders van misbruik, in zijn kerk lijkt het beleid van de doofpot nog volop gebruikt te worden. Onderzoekscommissies die hun werk niet doen, slachtoffers van het kastje naar de muur sturen, of de onderzoeksperiode zo afstellen dat ze niets hoeven te onderzoeken. Paters die worden overgeplaatst en opnieuw met kinderen mogen werken. Pastoors die om onduidelijke redenen, al dan niet tijdelijk, van het eiland af moeten. Vergeetachtige commissievoorzitters. Het is een merkwaardig beleid van een instituut dat zeer veel en veel goeds heeft gedaan voor de eilanden en hun bewoners, maar dat ooit zo oppermachtig was dat het alles kon doen wat God verboden heeft. Het is anno 2015 een schandalig doofpotbeleid waarvan gelukkig af en toe het deksel toch kan worden gelicht.
