Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Douanedirecteur Jules Ilario zegt niet te weten wat de reden is dat hem door interim-minister Lourdes Alberto de toegang tot het douanekantoor is ontzegd. ,,Het woord van de vakbonden is schijnbaar bepalend.”
Vakbonden Abvo en STrAF beschuldigen Ilario van mismanagement en intimidatie van douanepersoneel. ,,Wie heb ik geïntimideerd?”, vraagt Ilario. Terwijl hij op dienstreis was, riepen de twee vakbonden het douanepersoneel op voor een vergadering onder werktijd, op 12 april. De bijeenkomst resulteerde in een motie van wantrouwen tegen de directeur, die daarop van interim-minister Lourdes Alberto te horen kreeg dat hij vijftien dagen verlof diende op te nemen. Alberto baseerde zich op de brief van de vakbonden, waarin melding wordt gemaakt van mismanagement. De minister zou een onderzoek instellen.
Drie maanden eerder liet het nieuwe bestuur van vakbond STrAF zich nog lovend uit over Ilario. In een bericht op Facebook van 18 januari 2017 maakt STrAF melding van een open gesprek met de directeur die het beleidsplan 2015-2018 aan de bestuursleden openbaarde. ,,Het overleg is goed verlopen en het is te hopen dat het traject om eenheid binnen de organisatie te brengen verdergaat opdat de inkomsten voor de overheidskas kunnen worden verhoogd zoals dat het afgelopen jaar is gebeurd”, aldus het bericht van de vakbond. Ilario is sinds 1 jaar en elf maanden douanedirecteur. Voordien was de directeurspost drie jaar vacant.
STrAF-voorzitter Juan Michael Lourens verklaart nu dat Ilario niet open is, maar eigengereid, iemand die ‘alles op eigen houtje doet’. De directeur zou de vakbonden onvoldoende hebben betrokken bij het proces van modernisering en automatisering van de douane, de introductie van een Facebookpagina en website, met de mogelijkheid van downloaden van wet- en regelgeving, brochures en formulieren en het doen van online aanvragen. Lourens: ,,Ilario had dat eerst met ons moeten bespreken. Hij kan niet zomaar een Facebookpagina openen zonder met ons te overleggen wat daarop komt te staan. Dat geldt ook voor de website, de inhoud is niet met de vakbond overlegd.”
In het algemeen had de directeur beter met de vakbonden moeten communiceren, stelt Lourens. Over de vermeende intimidatie van personeel zegt hij: ,,Ilario heeft naar aanleiding van de motie van wantrouwen medewerkers van de douane gebeld met de vraag waarom zij voor de motie hebben gestemd. Deze mensen voelen zich door hem geïntimideerd. De vakbond heeft dit aan de minister gemeld.”
Oud-voorzitter van STrAF, Wim van Lamoen, is het met zijn opvolger eens. De gepensioneerde Van Lamoen komt nog regelmatig in het douanekantoor en spreekt onder werktijd met personeelsleden. ,,Ik ben adviseur van de vakbond”, verduidelijkt hij. Zijn advies over Ilario: ,,Weg ermee!” De directeur heeft een chaos veroorzaakt bij de douane, zegt Van Lamoen. ,,Hoe Ilario op deze post terecht is gekomen, is mij een raadsel. Hij beschikt niet over een academische titel.” De vakbondsadviseur wijst erop, dat voor de functie van directeur van de douane Curaçao de titel ‘meester in de rechten’ vereist is, met specialisatie in invoerrechten en accijnzen, en minstens tien jaar ervaring in een vergelijkbare functie. ,,Ilario verstaat de douanetaal niet”, aldus Van Lamoen. ,,Als ik iets tegen hem zeg in douaneterminologie weet hij niet waar ik het over heb. Dan gaat hij iemand raadplegen.”
Jules Ilario solliciteerde in 2015 op een door Deloitte Dutch Caribbean gepubliceerde vacature. In de advertentie wordt voor de functie van directeur douane als profiel geschetst: ,,U heeft een academische opleiding afgerond in juridische richting of een ander voor de douane relevante opleiding. U heeft minimaal vijf jaar werkervaring in een kaderfunctie [..] U bent vaardig in het aansturen van een geüniformeerde organisatie en in het aansturen van de implementatie en evaluatie van beleid. [..] U beschikt over uitstekende (change) management, leidinggevende en communicatieve vaardigheden [..] U bent resultaatgericht, assertief, integer, van onbesproken gedrag.” Ilario was op het moment van zijn sollicitatie plaatsvervangend korpschef van het Korps Politie Curaçao (KPC), sinds hij in 2014 waarnam als korpschef, en maakt tot op heden deel uit van de korpsleiding van het KPC, aangevoerd door korpschef Mauricio Sambo.
De assessment van Ilario als kandidaat douanedirecteur werd gedaan door Deloitte Dutch Caribbean, dat zorg droeg voor de sollicitatieprocedure. Voormalig minister van Financiën José Jardim ging akkoord met de benoeming van Ilario in juli 2015. In de drie voorgaande jaren had de douane zonder directeur gefunctioneerd. Bij zijn aanstelling kreeg Ilario als werkdocument de ‘Tussentijdse Management Letter 2015, opgesteld door Soab, met daarin vernietigende conclusies over het functioneren van de douane. Zowel ten aanzien van de begroting, het proces inkomsten, het proces aangaan van financiële verplichtingen, en de algehele bedrijfsvoering scoorde de douane onvoldoende. Soab achtte corrigerende acties op korte termijn noodzakelijk vanwege onder meer het ontbreken van een risicoanalyse en gestructureerde interne controle, afwezigheid van notulen van vergaderingen van het managementteam, het ontbreken van lijsten met actiepunten, periodieke managementrapportages, gebrek aan kennismanagement en inzicht in begrotingsrisico’s, terwijl afgesproken betalingstermijnen structureel werden overschreden. Ilario kreeg de opdracht orde op zaken te stellen en het vijf jaar eerder geïnitieerde proces van modernisering en automatisering van de douane, met focus op betrouwbare, snellere service en accountability, te activeren en kracht bij te zetten. Onder leiding van Ilario zijn de totale opbrengsten van de douane Curaçao met elf procent gestegen, een verschil van bijna 7,5 miljoen gulden. In het eerste kwartaal van dit jaar bedraagt de stijging van de invoerrechten acht procent.
Vakbondsadviseur Van Lamoen zegt geen vertrouwen te hebben in de voortgangsrapportage van de douane Curaçao. ,,Hij kan van alles beweren”, schimpt Van Lamoen, doelend op Ilario. ,,Ik geloof het pas als de Algemene Rekenkamer akkoord is.” Het College financieel toezicht schrijft in haar rapport over 2016: ,,Bij voornamelijk de loon- en inkomstenbelasting, onroerendezaakbelasting en grondbelasting is sprake van licht tegenvallende opbrengsten. Enkele andere belastingposten, voornamelijk de invoerrechten, laten vooralsnog een positief resultaat zien waardoor de tekorten bij de belastingontvangsten grotendeels worden gecompenseerd.”
STrAF-voorzitter Juan Lourens betwijfelt dat de meeropbrengst aan invoerrechten te danken is aan het leiderschap van Ilario. ,,Vele andere factoren kunnen ertoe hebben geleid, dat er meer accijnzen en invoerrechten zijn geïnd.” Bovendien, zegt Lourens, heeft de directeur deze informatie niet met de minister gedeeld. ,,Alleen hij beschikt over deze informatie.” Accijnzen en invoerrechten komen nochtans rechtstreeks op de bankrekeningen van het ministerie van Financiën, ter inzage van de minister.
Interim-minister Lourdes Alberto heeft een onderzoekscommissie ingesteld. STrAF-voorzitter Lourens zegt niet te weten wie er zitting hebben in deze commissie. Het Antilliaans Dagblad beschikt over informatie, dat het gaat om twee medewerkers van de Centrale Bank, te weten Gregory Damoen en Ersilia de Lannooy, en twee medewerkers van interim-minister Alberto.
Ex-minister van Financiën Ersilia de Lannooy is de zus van STrAF-voorzitter Lourens. Op de vraag of hij contact met zijn zus heeft, zegt Lourens: ,,Officieel weet ik niet wie in de onderzoekscommissie zit, maar onofficieel weet ik het natuurlijk wel.” Dan: ,,Het maakt niet uit dat we broer en zus zijn, de minister heeft mensen met ervaring gekozen.”
De Lannooy, van juni 2002 tot oktober 2010 als minister van Financiën verantwoordelijk voor de douane Curaçao, heeft recent van interim-minister Alberto opdracht gekregen onderzoek te doen naar mismanagement door directeur Ilario. Een maand geleden, daags na de douanevakbondsvergadering onder werktijd van 12 april en de motie van wantrouwen tegen Ilario, postte De Lannooy in een conversatie met advocaat Sheldry Osepa, voorheen inspecteur invoerrechten en accijnzen, op Facebook: ,,Ik ben het met je eens dat douaniers te goed gevormd zijn om onkunde te verdragen. Werk aan de winkel voor jou!” Wanneer deze krant De Lannooy belt voor een reactie, blijkt dat zij momenteel in het buitenland verblijft. Interim-minister Alberto zegt desgevraagd dat zij medio juni duidelijkheid verwacht over wat er met directeur Ilario gaat gebeuren. Afhankelijk van de snelheid waarmee de screening van de nieuwe ministers verloopt, is er tegen die tijd al een nieuw kabinet aangetreden.