Van een onzer verslaggevers
Oranjestad - De hoge overheidsschuld van Aruba - met 84 procent van het bruto binnenlandse product (bbp) bijna de hoogste van de Caribische regio - zet een rem op economische groei. 
,,Hoge rentelasten verdringen productieve, publieke investeringen en uitgaven, de hoge overheidsuitgaven verdringen private investeringen, en de hoge schuld creëert onzekerheid voor bedrijven, investeerders en burgers over toekomstig beleid”, zo concludeert Economisch Bureau Amsterdam (EBA) in een recente studie ten behoeve van de Tweede Kamer in Nederland.
Van groot belang is, aldus EBA, dat de plannen van de huidige regering-Wever-Croes om de financiën op orde te brengen en de schuld terug te brengen, consequent worden uitgevoerd, ook na de coronacrisis. Ook EBA wijst op het (samenwerkings)protocol Aruba-Nederland 2019-2021 van 22 november 2018, dat ‘toeziet op een pad richting houdbare overheidsfinanciën van Aruba’. ,,Van belang is dat de hierin vastgelegde afspraken worden gerealiseerd, al dan niet aangepast aan de nieuwe post-coronasituatie.”
Niet alleen de in het protocol vastgelegde afspraken zelf, ook het onafhankelijk toezicht hierop is van belang voor het daadwerkelijk realiseren van structurele daling van de schuldquote, ook op lange termijn, menen de onderzoekers Koert van Buiren en Matthijs Gerritsen. ,,Maatregelen om de zorgkosten in de toekomst te beheersen zullen een belangrijke rol spelen bij het houdbaar maken van de overheidsfinanciën.”
Er zijn echter ook positieve geluiden: Aruba beschikt volgens de opstellers over ‘een sterke concurrentiepositie’ ten opzichte van de regio. ,,De uitgangspositie in termen van concurrentievermogen, investerings- en ondernemersklimaat van Aruba is gunstig.” Het land beschikt over de sterkste instituties van de Caribische regio, kent een hoog welvaartsniveau, een goede infrastructuur en een - in vergelijking met de regio - gezonde en stabiele financiële sector.
Banken realiseren gezonde winsten en recente ontwikkelingen laten zien dat zowel het renteniveau als de rentespread (het verschil tussen spaar- en leenrente) zijn gedaald. ,,Banken hebben voldoende buffers en stresstesten hebben uitgewezen dat zij voldoende weerbaar zijn voor externe schokken”, meldt het EBA-rapport ‘Kleine eilanden grote uitdagingen’.
Ook voor Aruba geldt - zoals dat ook voor Curaçao het geval is, volgens de experts - dat samenwerking binnen het Koninkrijk de mogelijkheid biedt om overheidstaken tegen lagere kosten, hogere kwaliteit en lagere lasten voor bedrijven en burgers uit te voeren. Implementatie van de nodige structurele economische hervormingen - ondernemersklimaat, mededingingsbeleid, arbeidsmarkt - en verlaging van de overheidsschuld naar houdbare niveaus, namelijk onder de kritische IMF-grenswaarde van 40 procent bbp, resulteren in een structureel hoger groeipad voor Aruba. ,,Anders dan veel andere Caribische landen, is Aruba beter in staat deze verbeteringen en ontwikkelingen zonder intensieve hulp van buitenaf, te realiseren”, meent EBA.
Maar volgens Van Buiren en Gerritsen is nog veel werk aan de winkel: Zoals al even gemeld, is de nood voor structurele economische hervormingen ‘hoog op Aruba’ en dit wordt verstrekt door de impact van de coronacrisis. De regering zet in op de ontwikkeling van nieuwe sectoren en diversificatie van de economie. Om dat doel te bereiken, en om het economisch potentieel ervan optimaal te benutten, zijn structurele economische hervormingen onontkoombaar.
,,Verbetering van het ondernemersklimaat is urgent.” Verwezen wordt naar een recent onderzoek dat laat zien dat twee derde van de bedrijven op Aruba de huidige wetgeving ervaart als een belemmering voor nieuwe banen en bloei van de economie. Het onderzoek kwalificeert verschillende wetten als problematisch, waarvan de Vestigingsverordening bedrijven en de Vergunningsverordening als meest problematisch worden ervaren die red tape veroorzaken. Het wegnemen van deze belemmeringen is noodzakelijk om investeringen, innovatie, productiviteit en economische groei te bevorderen.
EBA: ,,Hervorming van de arbeidsmarkt is noodzakelijk en zou erop gericht moeten zijn werknemers te beschermen, niet banen. De bestaande arbeidswetgeving van Aruba is rigide en remt arbeidsmobiliteit en de groei van nieuwe banen.”
Ook voor Aruba is het toekomstbeeld ‘aanzienlijk versomberd’ en slaat de coronacrisis een fors gat in de economie en de overheidsfinanciën. ,,Aannemelijk is dat vanwege een hogere overheidsschuld en een hogere werkloosheid, Aruba als gevolg van de coronacrisis op een lager groeipad terecht komt dan pre-corona werd voorzien. Evenals voor Curaçao vormt de voortdurende crisis in Venezuela daarbij een extra en een majeure onzekerheid.”
Wilt u meer informatie? Neem een online abonnement op de krant.
