Van een onzer verslaggevers
Den Haag - Tijdens het debat van de vaste Tweede Kamercommissie Justitie en Veiligheid, dat in het teken stond van de justitieketen van het Caribisch deel van het Koninkrijk, was er onder meer aandacht voor de situatie in de Curaçaose strafgevangenis Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou (SDKK).
Mede op basis van het werkbezoek dat zij vorige maand brachten aan Curaçao en Bonaire, uitten de commissieleden hun zorgen over dit thema en voelden zij Justitieminister David van Weel (VVD) hierover aan de tand.
Kamerlid Hanneke van der Werf (D66), die als eerste het woord kreeg over dit onderwerp, vertelde onder meer: ,,Ik zal het maar eerlijk zeggen. De leefomstandigheden waren onder de maat. De cellen waren te heet en onhygiënisch en er was onvoldoende beveiliging.” En Songül Mutluer van (GroenLinks-PvdA) dacht tijdens het bezoek aan SDKK dat ze in een slechte film terechtgekomen was.
De sprekers wezen niet alleen op de mensenrechten die volgens hen worden geschonden, maar ook op de mogelijke gevolgen voor Europees Nederland. De huidige situatie zou recidive in de hand werken, waarbij het risico bestaat dat ex-gedetineerden naar Nederland komen en daar hun criminele gedrag zullen voortzetten.
Van Weel benadrukte in zijn beantwoording van de vragen dat detentie primair een verantwoordelijkheid is van het Land Curaçao, maar in dit specifieke geval is er een beroep gedaan op artikel 36 van het Statuut, waardoor Nederland nu meedenkt over een plan van aanpak. ,,Het is ook een mensenrechtenpunt dat wij in het gehele Koninkrijk verantwoordelijk zijn dat mensen dezelfde mensenrechten en standaarden hebben”, aldus de minister
Mutluer interrumpeert hem en vraagt, los van het plan van aanpak waaraan wordt gewerkt, wat er nu gedaan kan worden om de omstandigheden nu te verbeteren en met name om het aantal recidivisten te verkleinen.
Van Weel reageert door te zeggen dat het aanpakken van beleid op dit terrein, ook op het gebied van recidivisme, bij Curaçao zelf ligt. ,,Vanuit Nederland kan ik niets opleggen.” Behalve als voor deze specifieke problematiek een beroep gedaan zou worden op artikel 36. ,,Het plan van aanpak ziet niet op recidivisme, maar wel op het verbeteren van de omstandigheden in de detentie en de aanpak van de gevangenis zelf.”
Michiel van Nispen (SP) wil graag van de minister weten wat zo’n plan van aanpak zou kunnen gaan inhouden en of het ook mogelijk is dat Van Weel de lokale bestuurders erop aanspreekt dat het ook in het koninkrijksbelang is dat mensen niet recidiveren, maar resocialiseren en dat niet de mensenrechten worden geschonden.
Van Weel legt vervolgens uit dat Nederland weliswaar niet verantwoordelijk is voor het plan van aanpak, maar hier wel een bijdrage aan levert en bijstand verleent. Hoever die bijdrage precies zal reiken, is nog niet bekend. Wel zegt hij dat het aanspreken van bestuurders een mogelijkheid is. Daar is volgens hem het Justitieel Vierpartijenoverleg (JVO) onder meer voor bedoeld. Maar het opleggen van beleid behoort volgens het Statuut niet tot de mogelijkheden, aldus Van Weel.
Het eerstvolgende JVO, waarbij Van Weel voor de eerste keer aanwezig zal zijn, vindt plaats op 15 januari 2025 op Aruba. Naast dit eiland zal de minister dan ook een bezoek afleggen aan Curaçao en Bonaire. Later volgend jaar zegt hij de Bovenwinden te gaan bezoeken.
Verder liet Van Weel weten dat er binnenkort een kamerbrief ‘Herijking en disbalans’ naar de Tweede Kamer zal worden gestuurd. Die brief gaat niet alleen van zijn ministerie uit, want de disbalans zit in meerdere diensten. Het betreffende document zal worden verzonden namens Binnenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid en Defensie en gaat over de in de rechtsketen ontstane disbalans en hoe die zou kunnen worden verbeterd.
