Van onze correspondent
Oranjestad - Venezolanen die op Aruba met Amnesty International hebben gesproken, deelden verdrietige en moeilijke ervaringen, waaronder leed door uitzettingen. ,,Hun relaas staaft onze bevindingen dat de mensenrechten op Aruba worden geschonden. Hierop is actie nodig van de Arubaanse regering.” Directeur Dagmar Oudshoorn van Amnesty International Nederland was vorige week op Aruba en sprak met het Antilliaans Dagblad.

Het rapport ‘Rules but No Protection - unveiling gaps in refugee protection of Venezuelans in Aruba’ (77 pagina’s) is het eerste onderzoek van Amnesty International naar Venezolanen die asiel zoeken op Aruba. Het rapport is op 1 oktober gepubliceerd, nadat Oudshoorn het rapport maandag 30 oktober aan de demissionaire regering presenteerde. Bij die presentatie waren premier Evelyn Wever-Croes (MEP) en ministers Glenbert Croes van Arbeid en Rocco Tjon van Justitie aanwezig. Zij hebben intussen mondeling een reactie gegeven aan Amnesty International Nederland.
Oudshoorn ging tijdens het interview met deze krant kort in op het gesprek met de regering. ,,Het gesprek verliep goed. We zijn zeer kritisch over mensenrechten. De Arubaanse overheid heeft ons echter ontzettend goed gefaciliteerd. We kregen overal toegang, we kregen informatie en er is een ambtenaar die voor ons alles heeft geregeld. Ik heb ook gezien dat de regering al stappen heeft gezet, nog voordat het rapport was uitgekomen. Dat gebeurt niet altijd.”
De directeur legt uit onder wiens verantwoordelijkheid het onderzoek valt. ,,Het onderzoek is gedaan door Amnesty International, wat inhoudt dat het onderzoek internationaal is uitgekomen. Amnesty International Nederland is een onderdeel van Amnesty International. Zij hebben wereldwijd 67 secties, hun hoofdkantoor zit in Londen. Het regiokantoor voor het Caribisch gebied zit in Mexico-Stad. Omdat onze sectie vrij groot is en omdat we te maken hebben met het Koninkrijk en Nederland, is het onderzoek door ons gedaan, namens Amnesty International.”
Het onderzoek begon in 2021 en werd vlak voor het werkbezoek van Oudshoorn afgerond. Overigens was ook de onderzoeker mee, zij was aanwezig bij het interview. Oudshoorn erkent dat het onderzoek uitgebreid is geweest. ,,We hadden niet alleen te maken met Amnesty International Nederland, maar ook met Amnesty International. Veel regels om ons aan te houden, zowel van het hoofdkantoor in Londen als van het regiokantoor in Mexico-Stad. Dit zijn de standaarden van Amnesty International. Het onderzoek voldoet ook aan een juridisch kader.
Tijdens het onderzoek is door de onderzoeker hoor- en wederhoor toegepast. ,,Dat doen we altijd, men krijgt een kans om te reageren”, vertelt Oudshoorn. De eerste bevindingen zijn met de regering gedeeld en zij konden op ambtelijk niveau reageren en vragen stellen over de methode.
,,We hebben dit onderzoek ook op Curaçao gedaan, al twee keer. We hebben daar ook een evaluatie gedaan. Nu was Aruba aan de beurt.”
Het onderzoek hield onder andere in dat er gesprekken werden gevoerd met stakeholders en met ngo’s. ,,We zijn in 2021 bij het Rode Kruis Aruba geweest, bij de UNHRC en Hias, zeg maar het maatschappelijk veld. We spraken ook met de diensten, het Korps Politie Aruba, het ministerie van Justitie, Dimas, Guarda Nos Costa, de kustwacht en ministers. Ook advocaten waren betrokken bij het onderzoek.”
Op de vraag van de correspondent hoe Venezolanen reageerden, benadrukt Oudshoorn dat het geen wetenschappelijk empirisch onderzoek was. ,,We hebben geen steekproef onder Venezolanen gedaan. De gesprekken die we met een aantal hebben gevoerd, hadden als doel om onze onderzoekservaringen te kunnen staven. En dat is gebeurd. Hun verhalen en ervaringen zijn verdrietig en vol leed. Mensen worden teruggestuurd naar Venezuela en daar vervolgens vervolgd.” Anderen wilden niet vrijwillig terug naar Venezuela, maar kozen daar toch voor vanwege de omstandigheden van de asielprocedure op Aruba, inclusief detentie.
De belangrijkste boodschap, die de directeur graag herhaalt, is dat niemand mag worden uitgezet naar Venezuela. ,,Op het moment dat je bescherming zoekt, mag je niet worden gedetineerd. Er zijn andere manieren, zoals een meldplicht. Maar als je mensen toch detineert - en nogmaals dat gaat tegen mensenrechten in - dan zijn de voorwaarden van die detentie van belang. De mensen worden opgesloten in Dakota, waar de omstandigheden niet goed zijn, verre van.”
Oudshoorn erkent op dit gebied wel dat er vooruitgang is. ,,Aruba maakte eerst gebruik van zeecontainers om personen vast te houden. Dat was echt een schok. Met financiële hulp van Nederland is de vreemdelingendetentie opgeknapt. Nu staan er barakken. Dat is een verbetering, maar de omstandigheden zijn nog steeds niet goed.”
Wat verwacht Amnesty International van Aruba? vraagt de correspondent. ,,Het beleid moet veranderen en de manier van omgaan met Venezolanen ook”, zegt Oudshoorn. ,,Sommige dingen kunnen makkelijk worden doorgevoerd. Mensen hebben recht op fatsoenlijke voorlichting in hun eigen taal. Dat is op de website eenvoudig te maken. We willen ook asielwetgeving zien, maar dat is iets voor op de langere termijn. We willen niet alleen woorden horen, maar vooral daden en acties zien. Vooral met bewijs dat er stappen worden gezet.”
Oudshoorn en de onderzoeker zijn het ‘Cariben-team’ vanuit Amnesty International Nederland. Ze hebben vorige week het onderzoek gepresenteerd, de pers te woord gestaan en contacten onderhouden met de stakeholders en ngo’s. Ook de universiteit, het parlement en het Openbaar Ministerie stonden op hun programma. ,,We hadden ook naar de politie gewild, maar de korpschef zit nu in Nederland, dus dat gaat niet.”
De publicatie van het rapport is door Nederlandse media massaal opgepakt. Dat is Oudshoorn opgevallen. ,,Dat gebeurt niet bij elk rapport. Wellicht komt het omdat dit het eerste onderzoek is dat op Aruba gedaan is.” Het Antilliaans Dagblad schreef vorige week dinsdag uitgebreid over het rapport.