Door Mike Eman
Premier Wever-Croes schendt op onaanvaardbare wijze de vertrouwensregel die tussen een parlement en een regering dient te bestaan door de Staten van Aruba en de Rijksministerraad grof te misleiden. Niet enkel de principes van de democratie, maar ook die van de rechtsstaat worden hiermee uitgehold.
Onze Staatsregeling stelt uitdrukkelijk dat de regering ontwerp-landsverordeningen bekrachtigt na verkregen goedkeuring of op voordracht van de Staten. Het laatste is van toepassing wanneer het parlement een ontwerp-landsverordening amendeert. Gezaghebbend staatsrechtliteratuur legt uit dat het een minister uiteraard vrij staat om aan te geven dat hij moeite heeft met een bepaald amendement. Echter, wanneer een amendement voor de minister onaanvaardbaar wordt geacht en deze alsnog wordt aangenomen, leidt dit tot een conflict tussen de minister en het parlement. De vertrouwensregel is hierbij in het geding. De minister in kwestie of - indien het meerdere ministers betreft - het gehele kabinet moet dan aftreden. In een parlementaire democratie prevaleert het primaat van het parlement boven de wensen van de regering. In een parlementaire democratie bestaat daarom geen ruimte voor regeringshandelingen die niet onder parlementaire controle vallen.
In het kader van de wijziging op de Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft) doet het kabinet-Wever-Croes alsof een amendement van de Staten niet meer dan een advies van het parlement is dat de regering gemotiveerd terzijde kan leggen. Het kabinet meent zonder staatsrechtelijke consequenties eenzijdig te mogen beslissen om een goedgekeurde ontwerp-landverordening niet ter bekrachtiging aan de gouverneur aan te bieden. Wanneer een kabinet onder deze omstandigheden, waarbij een conflict is ontstaan met het parlement, zijn ontslag niet aan de gouverneur aanbiedt, getuigt dit niet alleen van een grove miskenning van de staatsrechtelijke basisbeginselen van onze parlementaire democratie, maar ook van een gebrek aan ontzag voor het hoogste democratisch gelegitimeerde orgaan in ons land.
In een goed functionerend democratisch bestel had het kabinet zich immers bewust moeten zijn dat met het onthouden van bekrachtiging wegens een diepgaand verschil van mening over bepalingen in een landsverordening, het kabinet de vertrouwensregel schendt.
Premier Evelyn Wever-Croes (MEP) heeft daarbij zowel het Arubaanse parlement als de Rijksministerraad (RMR) grof misleid. Eerst heeft zij te kwader trouw gehandeld en de RMR op het verkeerde been gezet door bij de behandeling van de bedoelde Landsverordening zich niet in te hebben gezet voor de steun van een meerderheid van de Staten van Aruba voor het door haar met Nederland ondertekende protocol. Tijdens de behandeling heeft zij het parlement op een uitdrukkelijke vraag van parlementslid mr. drs. Richard Arends niet ontraden om het amendement dat conflicterend was met de afspraak met de Koninkrijksregering te steunen en juist een positief stemadvies voor het amendement gegeven. Zodoende heeft premier Wever-Croes te kwader trouw gehandeld en eerst de regering van het Koninkrijk om de tuin geleid en daarna ook de Staten bij het later niet bekrachtigen van de geamendeerde Landsverordening CAft, waarvoor zij zelf tijdens de behandeling een positief advies aan het parlement had gegeven.
Ondertussen hopen de misleidende beloftes van premier Wever Croes zich op, terwijl zij en haar kabinet er ook niet voor terugdeinzen om aan de fundamenten van onze rechtsstaat te tornen: rechters worden door de ministers van het kabinet-Wever-Croes zwaar door het slijk gehaald of genegeerd, politieke tegenstanders en kritische journalisten en sociale partners worden politiek vervolgd en geïntimideerd, basisprincipes van onze parlementaire democratie worden opzij geschoven en de Nederlandse regering wordt - al naar gelang het dit kabinet uitkomt - voorgelogen. Onwaarheden zijn een chronisch en systematisch verschijnsel bij premier Wever Croes.
Deze ontwikkelingen bewijzen jammer genoeg dat het in een relatief korte periode het heel snel bergafwaarts kan gaan met een samenleving. Door de wijze waarop dit kabinet omgaat met deze kwesties, verzwaard door al haar electorale misleidende beloftes, heeft het kabinet-Wever-Croes (MEP) alle geloofwaardigheid verloren. Op dit soort grove misleiding van parlement, Rijksministerraad en de Arubaanse bevolking moet Wever-Croes haar conclusie trekken en aftreden.
Ikzelf herinner nog dat mijn kabinet in mei van 2015 een protocolafspraak met de Koninkrijksregering is aangegaan en deze afspraak al in augustus zijn grondslag kreeg in een landverordening, goedgekeurd door de Staten en bekrachtigd door de regering. Wij hebben onze meningsverschillen gehad met Nederlandse bewindslieden ter bescherming van de Arubaanse autonomie. Echter eenmaal dat de afspraken zijn gemaakt binnen de kaders van ons constitutioneel staatsbestel en het Statuut - hoe moeilijk dan ook - hebben wij ons te goeder trouw aan deze afspraken gehouden.
Dit staaltje grove misleiding van premier Wever-Croes is Aruba niet waardig en de afbreuk aan de vertrouwensregel kan niet zonder consequenties blijven. Derhalve moet de regering aftreden en gebeurt dat niet, dan moet een zichzelf respecterend parlement haar daartoe dwingen.
Mr. Mike Eman (AVP) is oppositieleider van Aruba. Hij gaf van 2009 tot 2017 tweemaal vier jaar leiding aan kabinetten die zijn naam dragen. Deze opiniebijdrage bood hij aan voor publicatie in het Antilliaans Dagblad.
