Inzet duikers helpt, maar is nog lang niet genoeg

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Als de deelnemers teleurgesteld boven water komen, is dat goed nieuws. En dat gebeurt gelukkig steeds vaker tijdens ‘dive cleanups’.

Tijdens zo’n schoonmaakactie onder water gisteren bij Marie Pompoen, werd ‘slechts’ een klein bergje afval verzameld. Helaas geldt deze trend niet voor het hele eiland. Integendeel, op veel plekken wordt de vuilnisbelt onder water alleen maar groter.
Elke maand organiseert Mark Pinnell, eigenaar van The Dive Bus, een schoonmaakactie op de divespots van Marie Pampoen. ,,Achttien jaar geleden ben ik hier begonnen met schoonmaken. Toen werd er op deze plek nog amper gedoken.” Kilo’s en kilo’s vuil sleepte hij in de jaren naar boven. ,,In het begin was het verschrikkelijk. Onder water lag van alles: veel autobanden en vooral ook heel veel vislijn. Vergeleken met toen, hebben we het hier prachtig schoon gekregen. Nu houden we het bij. Elke keer als we tijdens een duik iets tegenkomen, nemen we het mee. En elke maand doen we deze actie. Mensen kunnen dan gratis meeduiken. Als ze geen eigen materiaal hebben, kunnen ze dat voor 25 gulden huren.”
Er is een vast groepje dat altijd komt helpen schoonmaken. Dit keer zijn er ook een paar ‘nieuwelingen’ van de marine en toeristen bij. Het gebeurt volgens Pinnell geregeld dat de toeristen ietwat sip uit het water komen. ,,Ze zijn dan teleurgesteld dat ze maar een beetje afval hebben gevonden. Dat snap ik, want ze doen het om een grote bijdrage te leveren. Maar ook het bijhouden is belangrijk.”

Bewustwording
Andere duikcentra op het eiland houden met enige regelmaat soortgelijke schoonmaakacties. Een aantal is net als The Dive Spot aangesloten bij de Padi Aware Foundation. Deze stichting, gesteund door de grootste internationale duiktrainingsorganisatie, houdt bij wat voor en hoeveel afval er bij de cleanups wordt gevonden. Onder de noemer ‘Dive against debris’ zet het zich in om bewustwording over het onderwaterafvalprobleem te creëren en trends en veranderingen van de problematiek in kaart te brengen.
Pinnell weet door zijn jarenlange duikervaring uit eigen hand hoe het er onder water bij Curaçao voorstaat. ,,Er zijn heel veel plekken waar nooit wordt schoongemaakt, bijvoorbeeld langs de noordkust. Behalve enorme hoeveelheden vislijnen, is het vooral afval van het land dat de zee inwaait, of erin wordt gegooid. Het ligt bezaaid met kledingstukken, blikjes, glas, en heel veel plastic bakjes, bestek, zakjes en andere troep.”
De bewustwording van de schadelijke gevolgen van afval voor de natuur neemt de laatste jaren wel toe op het eiland. Zo nemen mensen nu vaak hun eigen boodschappentas mee en hebben supermarkten plastic zakjes vervangen door papieren zakjes. Volgens Pinnell komt er daardoor minder troep in zee terecht, maar nog altijd veel te veel. ,,Een verbod op single use plastics, waar al lang over gesproken wordt, kan écht een grote bijdrage leveren.” Daarnaast moet de overheid zich er volgens hem harder voor inzetten om de onderwaterwereld schoon te maken en te houden. ,,Wij doen dit als duikcentra uit eigen initiatief en krijgen hier geen geld of steun voor. De regering promoot het toerisme en wil daar zoveel mogelijk aan verdienen. Dat is begrijpelijk en heel veel mensen hebben baat bij toerisme. Wij ook. Maar we moeten ook beschermen waar ze voor komen: dit mooie eiland en alle activiteiten onder en boven water. Die verantwoordelijkheid hoort er ook bij.”

Vislijnen grootste probleem
De duikers die zich hebben aangemeld voor de dive cleanup, dragen in ieder geval hun steentje bij. Gewapend met hun duikmateriaal en speciale afvalzakken, scharen en messen, struinen ze de bodem af. Dankzij een briefing van instructeur Nanne van der Heiden, die de duik begeleid, weten ook de nieuwkomers precies wat ze wel en niet moeten doen. Van der Heiden: ,,Vislijnen zijn hier het grootste probleem. Als je die tegenkomt, moet je er niet aan trekken, want daarmee trek je mogelijk nog meer kapot. Het is beter om het rustig op te rollen tot het punt waar het vastzit. Soms is er iets al helemaal doorheen gegroeid. Knip het dan zover mogelijk af en laat de rest zitten.”
Veiligheid is het belangrijkste en dingen die te lastig zijn om mee te nemen, mogen blijven liggen. Heel soms laten de duikers ook wat anders liggen. Zoals een glazen flesje waar een beestje in is gaan wonen. En soms doen ze een bijzondere vondst. ,,Ik heb eens een stenen urn gevonden. Die heb ik ook laten liggen”, vertelt Van der Heiden. Pinnell stuitte onder water ooit op dertig dvd’s. ,,Het bleek allemaal porno te zijn. Misschien had iemands partner ze gevonden en de dvd’s uit woede in zee gegooid. Misschien ergens wel begrijpelijk, maar gooi het dan lekker in de prullenbak.”