‘Gerichte investeringen in deze fase van de crisis’

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het is van groot belang dat de financiële huishouding van de overheid na de crisis op orde komt en dat de economie van Curaçao gaat groeien.

,,Economische hervormingen, belastinghervorming en uitgavenbeheersing zijn daarbij cruciaal”, aldus voorzitter Raymond Gradus van het College financieel toezicht (Cft) gistermiddag bij de persconferentie.
Hij legt de nadruk op ‘uitvoering’. ,,Het komt nu aan op uitvoering.” Veel van wat gezegd is of wordt, lijkt of is een herhaling. Zoals: Curaçao heeft te maken met langjarige economische teruggang en is daarnaast hard geraakt door de coronapandemie.
Toch is de tweede helft van 2021 een duidelijke opleving van de economie zichtbaar, met name in de hospitality/toerismesector. Volgens de laatste verwachting zal de Curaçaose economie volgend jaar met 6,2 procent groeien (nog lang niet genoeg om weer het pre-coronaniveau te bereiken, red.)
,,Curaçao kan ten opzichte van andere Caribische landen een voorsprong creëren door uitvoering te geven aan de in het Landspakket opgenomen maatregelen en hervormingen”, is de stellige overtuiging van het Cft.
,,Ook gerichte investeringen in deze fase van de crisis zullen hieraan bijdragen. Er moet gekeken worden hoe de komende tijd, ook in overleg met Nederland, hier middelen voor vrijgespeeld kunnen worden.”
De regering van Curaçao ‘staat voor grote uitdagingen’, aldus Gradus. Ook dat klinkt bekend in de oren. Maar, voegt hij er nu aan toe, ‘het eiland kan de huidige economische opleving gebruiken om structurele verbeteringen door te voeren’.
Dit heeft het Cft in recente gesprekken met de regering-Pisas (MFK/PNP) van Curaçao aangegeven. Het Land moet zijn uitgaven beperken en de inkomsten verhogen, ook door verbeteringen bij de belastinginning. ,,Om een verdere oploop van schulden te voorkomen is een evenwicht op de gewone dienst in 2023 noodzakelijk.”
De nodige hervormingen voor het garanderen van een betaalbare zorg en sociale zekerheid moeten ‘met voortvarendheid worden doorgevoerd’. Op korte termijn worden extra bijdragen van het Land aan de sociale zekerheid voorkomen. Ook op de middellange termijn zal Curaçao de betaalbaarheid van het sociale stelsel voor toekomstige generaties moeten waarborgen.
De overheidsschuld van Curaçao bedraagt op dit moment 4.196 miljoen gulden. De overheid startte een project verhoging (belasting-)opbrengsten met als doel om de achterstand in het opleggen van aanslagen en de invordering van openstaande belastingschulden weg te werken.
,,Dit moet leiden tot een verhoging van de belasting-compliance onder de huidige belastingplichtigen en tot hogere opbrengsten”, herhaalde de voorzitter, wat ook in het verleden al is gezegd.
En dat geldt ook voor: ,,Om een verdere oploop van de overheidsschuld te voorkomen is ook beheersing van de uitgaven noodzakelijk. Daarvoor zijn verbeteringen in de begrotings- en verantwoordingscyclus, het financieel beheer en de invulling van het aandeelhouderschap van de overheidsentiteiten noodzakelijk.”
Om verder oplopen van de schulden te voorkomen dient de gewone dienst in 2023 ‘sluitend te zijn’, verklaarde voorzitter Gradus van het Cft. ,,Daarvoor is uitgavenbeheersing bij alle ministeries noodzakelijk”, is iets wat minder graag gehoord zal worden in politieke en overheidskringen.
Maar er is méér nodig dan dat: ,,Voor de jaren daarna zullen overschotten noodzakelijk zijn om daarmee de schuld te kunnen aflossen en invulling te geven aan de regels van tekortcompensatie zoals die zijn opgenomen in de Rijkswet financieel toezicht (Rft)”.
Daarnaast, zo herinnerde Gradus zijn gesprekpartners in Willemstad, zullen er aanvullende afspraken gemaakt moeten worden over de per 1 april 2022 aflopende liquiditeitsleningen. Het betrof in 2020 een bedrag van 668 miljoen gulden en in 2021 tot nu toe 168 miljoen, maar daar komt vrijdag bij de Rijksministerraad (RMR) vermoedelijk weer een flink leningsbedrag aan liquiditeitssteun bij.
Wat betreft de overige begrotingen - die van dit jaar en volgend jaar - is met het Cft afgesproken daar bij de vierde uitvoeringsrapportage van 2021 op terug te komen, waaruit onder andere moet blijken wat het feitelijke tekort in 2021 zal zijn.
De ontwerpbegroting voor 2022 toont een tekort van 262 miljoen op de gewone dienst. ,,De regering-Pisas kan dit tekort verkleinen door de uitgaven verder te beperken en de inkomsten te verhogen.”
Naast complianceverhogende maatregelen is ook een belastinghervorming noodzakelijk, waarbij grondslagverbreding in combinatie met vermindering van de administratieve lasten centraal moet staan. Zo blijft Gradus hameren.
In de ontwerpbegroting die nu bij de Staten ligt is voor 2022 ook nog een dotatie aan het zogeheten Schommelfonds opgenomen, ‘die niet meer nodig zal zijn’. ,,De minister van Financiën zegde toe hiervoor een nota van wijziging op het ontwerp in te zullen dienen.”
Het Cft bracht van 25 tot en met 27 oktober een bezoek aan Curaçao en voerde gesprekken met gouverneur Lucille George-Wout, minister Javier Silvania (MFK) van Financiën, zijn collega-minister en partijgenoot Dorothy Piertesz-Janga van Gezondheid, Natuur en Milieu (GMN), de Raad van Ministers, de Commissie Financiën van de Staten, de Algemene Rekenkamer Curaçao (ARC), de Belastingdienst en de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Zorgen over besparingen sociale zekerheid en zorg
De sociale zekerheid en zorg vormen een belangrijk deel van de overheidsbegroting, zo stelt Cft-voorzitter Gradus. Het Land betaalt jaarlijks een bijdrage van 306 miljoen aan de sociale fondsen en moet tekorten van het Schommelfonds aanvullen.
,,Door de regering zijn besluiten genomen waarmee in 2022 en 2023 tekorten in het Schommelfonds moeten worden voorkomen”, geeft hij aan. ,,Deze besluiten vereisen tijdige uitvoering en strakke monitoring, en moeten worden uitgebouwd tot structurele hervormingen om de sociale zekerheid en zorg ook op langere termijn houdbaar te maken.”
Het Cft heeft ‘zijn zorgen geuit’ over de uitvoering van de afspraak dat de hogere exploitatielasten van het Curaçao Medical Center (CMC) ten opzichte van het oude Sint Elisabeth Hospitaal (Sehos) gecompenseerd worden door efficiencybesparingen in de zorg.
,,Vooral de besparingen bij medicijnen worden niet of onvoldoende gerealiseerd”, verklaart Gradus. ,,Het Cft heeft erop aangedrongen om daar dit jaar nog substantiële stappen in te zetten. Dit moet uiteindelijk leiden tot een lagere Landsbijdrage van de overheid aan de sociale fondsen.”