Van onze correspondent
Oranjestad - Het toerisme op Aruba trekt stevig aan, de economie herstelt beter dan verwacht. Het verminderen van de overheidsschuld zou voor een nieuwe regering centraal moeten staan.
De begroting voor 2021 is echter nog niet vastgesteld. Het College Aruba financieel toezicht (CAft) roept Aruba op om dit zo spoedig mogelijk te doen en de uitgaven te verlagen.
Het CAft was donderdag en gisteren op Aruba. Het college stelt dat de coronacrisis Aruba hard heeft geraakt. Nederland heeft tot en met het derde kwartaal 489 miljoen florin aan liquiditeitssteun verstrekt, naast de 414 miljoen florin die Aruba vorig jaar al kreeg. Met dat geld zijn onder andere steunmaatregelen gefinancierd om faillissementen te voorkomen en banen zijn gered. De economie herstelt nu vlot, in lijn met de laatste voorspellingen van Aruba Tourism Authority (ATA). Als deze trend zich voortzet, is de verwachting dat het toerisme in het eerste kwartaal van 2022 weer terug is op het niveau van voor de coronacrisis.
De ontwerpbegroting 2021 waarover het CAft in januari adviseerde, had een tekort van de collectieve sector van bijna 24 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het CAft heeft verschillende aanbevelingen gedaan om dit tekort te verminderen. Het college betreurt het dat de ontwerpbegroting nog niet door de Staten is behandeld en benadrukt het belang van een ordentelijk begrotingsproces. De ontwerpbegroting moet worden aangepast vanwege de positieve effecten van een sneller herstel van het toerisme dan voorzien. Aruba is gevraagd om de uitgaven nog eens kritisch te bekijken. Met het oog op de vertraging bij de jaarrekening 2019 en de doorwerking daarvan naar de jaarrekening 2020, benadrukt het CAft nogmaals het belang dat ook de verantwoordingscyclus tijdig wordt doorlopen. De begroting voor 2022 moet in evenwicht zijn en de begroting van 2023 moet een overschot van 1 procent van het bbp hebben.
Aruba heeft een sterk oplopende schuld. De schuld bedraagt eind 2021 circa 130 procent van het bbp. De rente-uitgaven bedragen meer dan 5 procent van het bbp. Een overschot op de begroting is de enige manier om de nominale schuld van Aruba te laten dalen. Het is daarom van groot belang dat Aruba tekorten wegwerkt en zo snel mogelijk een begroting opstelt met een overschot. Om die reden doet het CAft de aanbeveling om in 2022 tot ten minste begrotingsevenwicht te komen. Vanaf 2023, zoals in het protocol met Nederland is afgesproken, moet er een overschot van 1 procent bbp op de begroting zijn. Dit zou ook een belangrijk signaal naar (internationale) markten kunnen zijn. Te meer daar de herfinancieringsafspraken met Nederland aflopen.
Aruba begon in 2019 met belastinghervormingen, waarbij het stelsel van heffingen en belastingen wordt vereenvoudigd. Tot nu toe is slechts een deel van de voorgenomen hervormingen doorgevoerd. Volgens het college bestaat het risico dat per saldo slechts sprake is van lastenverzwaring. Het is van groot belang dat belastingenhervormingen integraal en op korte termijn wordt doorgevoerd. In dat verband is het wenselijk om voor de indirecte belastingen een btw in te voeren.
Het CAft heeft in de twee dagen dat het op Aruba was, gesproken met onder andere de gouverneur, de minister van Financiën, Economische Zaken en Cultuur, de ministerraad en de Statencommissie Financiën, Economische Zaken en Overheidsorganisatie. Het college bracht ook bezoeken gebracht aan ATA, het Uitvoeringsorgaan Algemene Ziektekosten Verzekering (UOAZV) en het Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH).
