Enquêtecommissie: Project leidde eigen leven en overzicht miste

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het is onduidelijk hoeveel het Curaçao Medical Center (CMC) uiteindelijk heeft gekost. Dat stelt de parlementaire enquêtecommissie Hospital Nobo Otrobanda (HNO, de toenmalige werknaam van het bouwproject) die wat de kosten betreft dus in het duister tast.

,,Met schattingen die rond de 625 miljoen Antilliaanse guldens liggen, inclusief een overschrijding van 200 miljoen die voornamelijk te wijten is aan factoren zoals de parkeergarage, vertragingen en de aankoop van een nieuwe locatie”, aldus de conclusie van het eerste inleidende hoofdstuk.

,,Anno 2024 staat er in Otrobanda een mooi nieuw ziekenhuis. Dat is feit één. Feit twee is dat de bouw en de exploitatie van dit nieuwe ziekenhuis het Land Curaçao op dit moment opzadelen met aanzienlijke meerkosten, die feitelijk niet door de gemeenschap kunnen worden opgebracht. Dit is niet het gevolg van onvermijdelijkheden, maar het resultaat van een cascade aan beslissingen in een proces waarin uiteindelijk niemand zicht op het totaalplaatje lijkt te hebben gehad.”

De commissie vindt het opvallend dat er schijnbaar geen consequenties verbonden zijn aan de tekortkomingen. ,,Er zijn geen concrete, tijdige, jaarrekeningen ingeleverd door Usona/Berenschot, en het lijkt erop dat de belangen van Berenschot en Ballast Nedam niet altijd overeenkwamen met die van de overheid.” Veel zaken werden volgens de onderzoekers achteraf pas aangepakt en verantwoord, zelfs in het parlement.

Daarnaast was er sprake van veel wisselingen en onduidelijkheid over de verantwoordelijkheden. Niet dat dit bewust is gebeurd, zo staat in het rapport, het zou te maken hebben met ‘een gebrek aan ervaring met dergelijke grote projecten’. ,,Het is een kwetsbaarheid die vaker wordt gezien bij kleine eilandstaten zoals Curaçao, maar dat maakt de consequenties niet minder ernstig. Eenmaal in gang gezet, leek het project een eigen leven te leiden; het was niet meer te stoppen en gaandeweg had vrijwel niemand meer het volledige overzicht”, aldus de commissie.

Een andere onduidelijkheid blijft de wijze waarop de keuze voor Berenschot en Ballast Nedam als partners in het project is gevallen. ,,Omdat Berenschot eerder voor Sona had gewerkt via hun werkmaatschappij Usona, lijkt er een bepaalde mate van vanzelfsprekendheid te zijn geweest om hen bij het project te betrekken. Over Berenschot wordt wel opgemerkt dat zij ervaring hadden met de bouw van ziekenhuizen en het begeleiden van dergelijke omvangrijke projecten. Ook had Berenschot in 2010 al aan een eerste business case gewerkt”, zo schrijft de commissie die stelt dat dit mogelijk een rol heeft gespeeld in de besluitvorming, ‘ondanks het gebrek aan transparantie over het selectieproces’.

Er wordt direct aan toegevoegd: ,,De goede ervaringen van destijds konden niet voorkomen dat tijdens de bouw van het ziekenhuis de onderlinge relaties rond 2017 escaleerden met een conflict tussen Usona/Berenschot, Ballast Nedam en het Land Curaçao over de voortgang van het project. Zo wilde Berenschot geen inzicht geven in de administratie, waardoor Sona geen verantwoording kon geven over de uitgaven.” De minister van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN) stelde daarom een Ministerieel Regisseur en Toezichthouder (MRT) in om zo beter zicht te krijgen op de situatie en ontwikkelingen rondom de bouw van het ziekenhuis. De MRT functioneerde van 2017 tot drie maanden na de oplevering in 2019. Deze hield ook toezicht op een update van de business case, om de hogere kosten te verantwoorden. Een nieuwe business case was nodig om de financiering rond te kunnen krijgen voor de benodigde extra 200 miljoen, omdat het College financieel toezicht (Cft) daar akkoord op moest geven. ,,Maar die business case liet lang op zich wachten. Over de manier waarop de MRT te werk ging, verschillen de meningen. Vanuit de ambtenaren van GMN bestaat tot op de dag van vandaag de indruk dat er zaken werden gefactureerd die niet door de beugel konden. De Commissie financieel toezicht van de Staten uitte met regelmaat haar bezorgdheid over de stijgende kosten.” Er was echter ook optimisme omdat verwacht werd te kunnen besparen met efficiëntieverbeteringen in de zorgsector.

Wilt u het vervolg van dit artikel lezen? Neem een online abonnement op de krant.