Afgelopen woensdag kondigde de ECB plannen aan om risicomodellen die financiële instellingen hanteren te evalueren en waar nodig te herzien. De bancaire toezichthouder zal met dit project vanaf april meer dan 100 inspecties uitvoeren voor 68 banken in 15 landen. Het doel is controle van de interne modellen die banken gebruiken voor het berekenen van hun risico-gewogen activa. Dit is de basis voor het bepalen van de kapitaalvereisten die zo noodzakelijk zijn voor banken en dienen als buffer tegen onverwachte economische schokken.
Op dit moment zijn grote/geavanceerde banken toegestaan door de centrale bank om hun eigen (intern en op maat ontwikkelde) risicomodellen gebruiken om het juiste niveau van vereist kapitaal te bepalen tegenover de risico-gewogen activa. Echter, de toezichthouder stelt criteria vast waaraan de modellen moeten voldoen. Van tijd tot tijd evalueert de ECB deze modellen en voert stresstesten uit om na te gaan in welke mate het aanwezige kapitaal schokken kan absorberen.
Met het huidige project beoogt de ECB meer standaardisering: de variabiliteit in risico-gewogen activa mag niet het gevolg zijn van verschillen in modellen die de banken toepassen, maar van verschillen in onderliggende business en balansverhoudingen. Een gevolg van dit project kan zijn dat banken worden beperkt in hun vrijheid om hun eigen modellen te gebruiken. Een verschuiving naar een meer uniforme methode van berekening wordt voorgesteld. Het is niet de bedoeling om op voorhand de kapitaalvereisten te verhogen. Niettemin kan de herziening leiden tot verhoogde of verminderde kapitaalbehoeften tussen afzonderlijke banken.
De rol van interne modellen is een belangrijke prioriteit van de voorgestelde Basel III banking-hervormingen. Het Basel Comittee - een internationale groep van centrale bankiers - is het Basel III-akkoord in 2010 overeengekomen. Dit akkoord, dat in grote mate een reactie is op de financiële crisis van 2008, beoogt een wereldwijde norm ter bepaling van kapitaaleisen waaraan banken moeten voldoen zodanig dat het kapitaal voldoende buffer biedt om economische schokken op te vangen. Een internationale norm zou meer transparantie tot gevolg hebben. Beleggers kunnen banken beter vergelijken in termen van risico’s en daardoor het aandeel ook beter waarderen. De regels zullen naar verwachting in 2019 worden geïmplementeerd.
Het project dat de ECB start in april heeft eveneens betrekking op het Basel III-akkoord: alle interne modellen die betrekking hebben op markt- en tegenpartijen-risico zullen worden getoetst. Wat betreft directe kredietrisico’s, zal circa 60 procent van de modellen worden getoetst. Dit vertegenwoordigt een waarde van circa 7 biljoen euro aan risico’s. Het project is heel belangrijk en legt beslag op ongeveer 15 procent van de begroting van de toezichtorganisatie van de ECB.
Als onderdeel van het project zal de centrale bank ook nagaan of de interne modellen voldoen aan wettelijke voorschriften en of ze betrouwbaar en vergelijkbaar zijn. Banken zal worden gevraagd om mogelijke hiaten in de regelgeving aan te vullen.
