Rekenkamer St. Maarten na focusonderzoek: Na twee jaar amper 6 procent

Van een onzer verslaggevers

Philipsburg/Willemstad - ,,De uitdaging is om in de komende periode ervoor te zorgen dat het uitkeren van geld versnelt”, aldus de Rekenkamer van Sint Maarten onlangs na een focusonderzoek naar de wederopbouwgelden voor Sint Maarten.

De conclusie is - wederom - dat slechts een fractie van de door Nederland na orkaan Irma (september 2017) toegezegde gelden daadwerkelijk is uitgekeerd. Op 10 november 2017 besluit de ministerraad in Nederland om een bedrag van 550 miljoen euro (548,5 miljoen dollar) te reserveren voor de wederopbouw van Sint Maarten. Het geld wordt beschikbaar gesteld als gift in een wederopbouwfonds. Het gestorte deel in het fonds wordt beheerd door de Wereldbank.

De verhouding tussen Nederland en de Wereldbank is in een overeenkomst - Administration Arrangement - geregeld. Daar staat onder andere in wanneer tranches worden overgemaakt als aanvulling in het fonds. Eind 2019 zijn twee van de vier tranches gestort in het fonds (307,5 miljoen dollar). ,,Zonder nadere afspraken hoeft Nederland na 2020 geen tranches meer over te maken”, aldus de Rekenkamer.

Gestort in het wederopbouwfonds wil nog niet zeggen goedgekeurd voor projecten, laat staan uitgekeerd. Dat blijkt wel uit de volgende opmerking van de Sint Maartense Rekenkamer in een op 20 mei jongstleden gepubliceerd onderzoeksrapport - let wel tweeënhalf jaar nadat Irma een spoor van vernieling achterliet en Nederland financiële beloftes deed: ,,Eind 2019 zijn zes projecten in uitvoering en is in totaal 203 miljoen dollar goedgekeurd aan projecten. Een bedrag van 32 miljoen dollar is daadwerkelijk uitgekeerd aan projecten. Dat is 5,8 procent van het totaal beschikbaar gestelde bedrag.” Naast deze genoemde projecten ‘die in uitvoering zijn’, waren er rond de jaarwisseling 2019-2020 acht projecten ‘in voorbereiding’. ,,Het geschatte bedrag voor deze projecten is 177 miljoen dollar.”

Daarom komt de Rekenkamer van Sint Maarten tot de opmerking dat het ‘de uitdaging is om in de komende periode ervoor te zorgen dat het uitkeren van geld versnelt’. En: ,,In het geval dat er na 2025 nog geld in het fonds zit en het fonds houdt op te bestaan, zal de Wereldbank het resterende bedrag terugstorten aan Nederland.”

In het focusonderzoek stelt de Rekenkamer in Philipsburg verder: ,, De verwachting is dat we dit jaar een bovengemiddeld actief orkaanseizoen tegemoet gaan. Samen met de Covid-19-crisis is het voor alle actoren een nóg grotere uitdaging om huizen, scholen en shelters op tijd orkaan-gereed te maken, voor zover dat nog niet is gebeurd”.

Al eerder werd ook door andere instanties geconstateerd dat er feitelijk nog maar bitter weinig daadwerkelijk was gedaan met de door Nederland toegezegde en beschikbaar gestelde gelden. Onder andere recentelijk nog door de zittende directie van de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten (CBCS).

Sint Maarten werd in september 2017 getroffen door de orkanen Irma en Maria. Deze orkanen hebben enorme schade aangericht. Uit het rapport van de ombudsman, getiteld ‘Home Repair: a revelation of a social crisis’ blijkt dat persoonlijke situaties van grote groepen mensen anno 2019 nog schrijnend zijn.

Wederopbouw kost veel tijd en vergt financiële ondersteuning. Verschillende partijen hebben plannen voor de wederopbouw opgesteld. De Rekenkamer: ,,Middels een focusonderzoek willen wij in kaart brengen wie de actoren zijn, waar de verantwoordelijkheden liggen en wat de status is van de (komende) projecten.”

Een focusonderzoek is een nieuw type onderzoek dat zich onderscheidt van reguliere onderzoeken door de aansluiting bij de ‘actualiteit’ en de weergave van feiten zonder aanbevelingen of conclusies. ,,Ons onderzoek onderscheidt zich van andere gedane onderzoeken omdat wij middels een hands-on aanpak, met behulp van directe communicatie met de stakeholders in Sint Maarten, onze informatie hebben kunnen vergaren.”

Ten tijde van het schrijven van dit rapport wordt de wereld geconfronteerd met het coronavirus. De precieze (economische) impact van dit virus is nog niet goed in kaart te brengen. ,,Dát het een cruciale negatieve impact heeft, is evident”, aldus de Rekenkamer. Terug naar de gelden van Nederland: in totaal is 548,5 miljoen dollar beschikbaar gesteld voor in het wederopbouwfonds. Sinds 2017 zijn twee van de vier tranches gestort, gelijk aan 305,7 miljoen dollar. In 2018 is liquiditeitssteun verleend. Het rapport: ,,Het resterende bedrag van ongeveer 222 miljoen is (nog) niet overgemaakt. Op 1 januari 2021 hoeft Nederland geen tranches (geld) meer te storten aan het fonds.”

Wilt u meer informatie? Neem een online abonnement op de krant.