Van een onzer verslaggeefsters
Willemstad/Kralendijk - Op Saba, Sint Maarten, Sint Eustatius en de Saba Bank komen minimaal 35 dier- en plantensoorten voor die nergens anders ter wereld voorkomen, zogenoemde ‘endemische’ soorten.

Nog eens 188 soorten komen behalve op deze eilanden alleen voor op de omliggende eilanden. Het Nederlandse vasteland kent maar twee endemische ondersoorten. Onze biodiversiteit op de bovenwindse Nederlands-Caribische eilanden is dus zeer uniek.
Met de studie, uitgevoerd door Wageningen Marine Research in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), wordt duidelijker welke grote biologische rijkdommen zich op de Nederlandse Caribische eilanden bevinden. De eilanden zijn onderling erg verschillend, met bijzondere en diverse ecosystemen; van koraalriffen tot nevelwouden en mangrovebossen. In deze spectaculaire natuurwereld leven zeldzame en bijzondere soorten die nergens anders op de wereld voorkomen, de zogenaamde endemische soorten.
De onderzoekers hadden de taak om een overzicht te maken van alle endemische dier- en plantensoorten van de SSS-eilanden en de Saba Bank. Dit hebben ze gedaan aan de hand van bestaande soortenlijsten, aangevuld met recentere ontdekkingen beschreven in diverse rapporten en artikelen. De lijst van endemen overtrof alle verwachtingen en laat duidelijk zien hoe rijk en zeldzaam de natuur van de SSS-eilanden en de Saba Bank is. In totaal zijn er 223 endemische (onder)soorten geïdentificeerd, waaronder 198 dier- en 25 plantensoorten. Het overgrote deel (162) komt voor op het land en behoort tot de groepen kevers, slakken, spinachtigen, vogels en sprinkhanen. Veel van de gerapporteerde soorten zijn endemisch in een wat groter geografisch gebied (Kleine en Grote Antillen). Echter, 35 soorten zijn eiland-endemisch, wat betekent dat ze alleen op één van de SSS-eilanden of de Saba Bank voorkomen. St. Maarten heeft het grootste aantal endemische soorten (12), maar nieuw onderzoek is nodig naar de huidige status sinds orkaan Irma in 2017 grote schade aanbracht en de groeiende vuilnisbelt die zorgt voor schadelijke branden. Hoewel de lijst met endemische soorten al indrukwekkend is, is zij hoogstwaarschijnlijk nog verre van compleet. Verschillende diergroepen zoals kevers en kleine slakken zijn nog weinig onderzocht en groepen als schimmels en zwammen zijn niet opgenomen.
De grote uitdaging nu is om te zorgen dat deze unieke soortenrijkdom in het Caribisch deel van het Koninkrijk beschermd wordt. Daarvoor is kennis nodig over welke van de 223 endemen bedreigd worden met uitsterven. Ondanks de grote kwetsbaarheid van endemen, omdat ze maar in zo’n klein gebied voorkomen, heeft de Rode Lijst van bedreigde soorten van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) - de meest uitgebreide en meest gebruikte informatiebron over de status van dier- en plantensoorten over de hele wereld - van maar een klein deel van de endemische soorten de status onderzocht. Van slechts 42 van de 223 hier gerapporteerde soorten is de status bekend. Hiervan hebben zes endemische terrestrische reptielen de status ‘bedreigd’ of ‘bijna bedreigd’. Waarschijnlijk zijn er meer endemen die bedreigd worden door de toename in extreme weeromstandigheden, de invasie van uitheemse soorten en invloeden van de mens. Deze studie heeft geholpen een beter beeld te krijgen van de rijke en zeldzame natuur van de SSS-eilanden en de Saba Bank.