Van onze correspondent
Oranjestad - De overblijfselen van negen inheemse bewoners van St. Eustatius die meer dan dertig jaar geleden na een archeologische opgraving naar Nederland zijn verscheept, zijn gerepatrieerd naar Statia. De resten dateren waarschijnlijk uit de vijfde eeuw na Christus.
De botfragmenten zijn samen met andere artefacten gevonden tijdens opgraving die plaatsvonden van1984 tot 1989 op en rond F.D. Roosevelt Airport. De opgravingen werden uitgevoerd in het kader van een onderzoeksproject van het Archeologisch Centrum van de Rijksuniversiteit Leiden en het Archeologisch-Antropologisch Instituut van de Nederlandse Antillen op Curaçao. Het project onderzocht verschillende archeologische vindplaatsen op de Bovenwindse eilanden van de Nederlandse Antillen, met name op Saba en Statia, om inzicht te krijgen in de manier van leven en organisatiepatronen van de inheemse bewoners van de eilanden in de precolumbiaanse periode. Bijna al het opgegraven materiaal is destijds naar Nederland verscheept. De onderzoeksresultaten zijn te vinden in de publicatie ‘The Archaeology of Sint Eustatius. De Gouden Rots’.
Na gesprekken tussen de autoriteiten van Statia en Nederland, zijn de menselijke resten terug op het eiland. ,,Het Statia Cultural Heritage Implementation Committee zal bewoners raadplegen over het herbegraven van de overblijfselen”, aldus Nasha Radjouki, programmamanager voor cultuur bij de de overheid van Statia. ,,Het is absoluut noodzakelijk dat we de Statiaanse gemeenschap betrekken bij de vraag hoe en waar we deze menselijke resten op een respectvolle manier kunnen begraven", benadrukt Radjouki. ,,De Statiaanse gemeenschap moet weten dat er meer in hun geschiedenis zit dan wat er is geschreven, en ze moeten betrokken zijn bij het nieuwe verhaal."
De overdrachtsovereenkomst voor de teruggave van de overblijfselen is vorige maand ondertekend door regeringscommissaris Alida Francis, in aanwezigheid van gedeputeerden Derrick Simmons en Glenville Schmidt, Radjouki en leden van het St. Eustatius Center for Archaeological Research. Dit is een niet-gouvernementele organisatie (NGO) die betrokken is bij de studie van alle aspecten van het rijke en diverse archeologische erfgoed van het eiland. ,,De ontdekking meer dan dertig jaar geleden, en de uiteindelijke terugkeer van de overblijfselen van de inheemse bevolking, helpt ons te erkennen dat we naast de tot slaaf gemaakte Afrikanen ook een inheemse gemeenschap hadden die hun eigen begraafplaatsen hadden. Ons verhaal is veel breder en rijker dan zelfs wij dachten, en het is aan ons om dit verhaal te vertellen."
De terugkeer van menselijke resten is de eerste fase van een breder repatriëringsproject. De rest van de artefacten - dozen met keramiek, lithia, koraal, schelpenresten en artefacten - worden in het derde kwartaal van dit jaar geretourneerd. Hierna zal het proces beginnen met het William and Mary College, een Amerikaanse openbare onderzoeksuniversiteit, om een verzameling Statiaanse artefacten die momenteel daar zijn, terug te geven.
Het is niet de enige belangrijke vondst die in de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden in de omgeving van het vliegveld. In 2021 ontdekten archeologen die een site opgroeven voor de toen geplande uitbreiding van de FDR Airport tientallen skeletten in wat ze concludeerden dat een 18e-eeuwse begraafplaats was op een voormalige suikerplantage. Bij hun aanname basseerden ze zich op een kaart van het eiland uit 1781. De archeologen van Golden Rock ontdekten intacte tabakspijpen, kralen en een munt uit 1737 met de afbeelding van George II van Engeland. Het verroeste muntstuk werd rustend op een kistdeksel gevonden. In ruim een maand tijd zijn 48 skeletten opgegraven. Het ging om tot slaaf gemaakten en de werkzaamheden moesten worden stilgelegd na hevige protesten over de manier waarop er met de voorouders van de inwoners van Statia werd omgegaan.
