OM: Aanhoudingen minderjarigen zorgvuldig

Van onze correspondent
Kralendijk/Oranjestad - De aanhouding van de vier minderjarigen op Sint Eustatius eerder deze week is zorgvuldig en volgens de geldende regels uitgevoerd. Zo laat het Openbaar Ministerie (OM) in haar persbericht weten.
Het OM reageert daarmee op berichten waarin volgens de organisatie het tegenovergestelde wordt beweerd en lezingen worden gegeven die volgens de justitiële macht niet overeenkomstig de waarheid zijn. Daarom hecht het OM eraan de feiten in deze zaak op een rijtje te zetten. Wat gebruikelijk is in geval van aanhoudingen in dit soort zaken is dat de verdachten eerst in opdracht van de officier van justitie worden aangehouden en daarna de verblijfplaatsen en woningen worden doorzocht op zoek naar bewijs.
Zo’n huiszoeking op zoek naar bewijs vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de rechter-commissaris en op verzoek van de officier van justitie. Dat is in deze zaak ook het geval geweest. Zo stelt het Ministerie. Het, voorafgaand aan de huiszoeking, door de politie betreden van de woningen om verdachten aan te houden, is wettelijk toegestaan en gebruikelijk. Eerst wordt de verdachte afgevoerd en dan wordt het huis zorgvuldig doorzocht.
In het geval waarin het om een onderzoek naar minderjarige verdachten gaat, zijn de procedures met betrekking tot het binnentreden van een woning ter aanhouding en van de huiszoeking niet afwijkend van andere zaken. En de procedures zijn volgens het OM in dit geval correct uitgevoerd en waar voorgeschreven ook onder verantwoordelijkheid van de rechter-commissaris gedaan.
Bij het verhoren en het in detentie houden wordt rekening gehouden met de minderjarigheid van verdachten. Ook dat is in deze casus gebeurd, schrijft de organisatie. De verdachten zijn, anders dan in sommige berichtgevingen wordt gemeld, niet verhoord voordat zij bijstand hadden van hun advocaat en de ouders zijn zoals voorgeschreven ook in de gelegenheid gesteld bij de verhoren aanwezig te zijn. Het OM stelt wel dat niet de hele familie bij dergelijke verhoren aanwezig kunnen zijn.
Door de officier van justitie is besloten dat twee verdachten zouden worden overgebracht naar Bonaire. Dat ligt voor de hand omdat de mogelijkheden om meerdere verdachten tijdens de verhoren en het onderzoek op Sint Eustatius te houden, beperkt zijn. Zo laat justitie weten. Het is bijvoorbeeld heel moeilijk om bij verdachten die in aan elkaar grenzende cellen zijn opgesloten, te voorkomen dat zij overleggen over wat zij tegen de politie vertellen. Daardoor wordt het onderzoek ernstig belemmerd en komt de waarheid moeilijk of niet aan het licht.
De ouders van de jongeren die naar Bonaire zijn overgebracht, zijn volgens het OM door de politiechef op Sint Eustatius daarover geïnformeerd. De jongeren zijn vervolgens onder begeleiding van politiemensen overgebracht naar Bonaire. Daarbij is geen gebruik gemaakt van reguliere vluchten. Zoals voor alle verdachten geldt, moet de aanleiding voor en de manier van aanhouding en het langer dan zes uur vasthouden van verdachten, worden gecontroleerd door de rechter-commissaris. Het Openbaar Ministerie stelt dat dit bij alle aangehouden verdachten op 29 oktober is gebeurd. De rechter-commissaris heeft die dag geoordeeld dat er tegen alle verdachten voldoende sterke vermoedens waren om ze vast te houden. Daarnaast heeft de rechter-commissaris op Sint Eustatius expliciet bepaald dat er geen sprake was van onnodig gewelddadige aanhoudingen.
In de berichtgeving over de ervaringen van de familie van de verdachten wordt gemeld dat die familie niet is gemeld welk bewijs er tegen de verdachten is gevonden. Het OM laat weten te begrijpen dat de situatie onzekerheid meebrengt bij ouders die moeilijk kunnen geloven dat hun kinderen zich mogelijk hebben schuldig gemaakt aan strafbare feiten en vragen hebben over wat er aan de hand is. Maar in deze fase van het onderzoek staat, zo stelt de justitiële macht, het onderzoeksbelang voorop. De politie en het Ministerie willen niet alle informatie verstrekken, omdat dat zou betekenen dat alle informatie die de politie heeft via de familie en ouders bij de verdachten terecht kan komen, terwijl de recherche een deel van de informatie wil gebruiken in de verhoren. De bedoeling van het onderzoek is immers om zo goed mogelijk in beeld te krijgen wie op welke manier bij welke misdrijven is betrokken. En dat vergt recherchetechniek bij de verhoren, zo schrijft het OM. Het zoeken naar de waarheid weegt naar de mening van de organisatie in deze fase zwaarder dan de behoefte van de ouders om precies te weten welk bewijs er tegen hun kinderen is verzameld. ,,De misdrijven moeten worden opgehelderd en dat is een algemeen belang dat zwaar weegt”, stelt het Ministerie. ,,Voor de slachtoffers, voor het eiland en natuurlijk ook voor de verdachten zelf. Goed onderzoek is in ieders belang.”
Aangezien de rechter-commissaris heeft geoordeeld dat de aanhouding en het langer dan zes uur vasthouden rechtmatig is, kan het onderzoek worden voortgezet. De afweging of het onderzoek het langer vasthouden noodzakelijk maakt en/of er wellicht nog andere redenen dan het onderzoeksbelang zijn om de minderjarigen langer vast te houden, zal het OM steeds opnieuw maken en de belangen zullen steeds zorgvuldig worden afgewogen tegen het belang van de verdachten om zo kort mogelijk vast te zitten. Dat laatste belang weegt voor het Openbaar Ministerie altijd al zwaar, maar zo mogelijk nog zwaarder als het om minderjarigen gaat. Vooralsnog kan justitie geen uitspraken doen over op welk moment langere detentie niet meer noodzakelijk is noch aangeven voor welke verdachte dit geldt.
Het OM concludeert dat in dit onderzoek zorgvuldig en met inachtneming van alle wettelijke regels is opgetreden. Het Ministerie beseft dat aanhoudingen van minderjarigen veel vragen en wellicht ook onbegrip bij hun familie oproept. Maar de justitiële macht wijst erop dat ook de onafhankelijke rechter-commissaris voldoende reden aanwezig achtte om tot deze aanhoudingen over te gaan. Zoals voor alle opsporingsonderzoeken geldt ook hier dat de resultaten het snelst en duidelijkst worden verkregen als de politie in staat wordt gesteld het onderzoek gericht, onverstoord en waar mogelijk met medewerking van betrokkenen uit te voeren. Zo laat het Openbaar Ministerie BES in haar uitgebreide persbericht weten.