Door Ronald van Raak

Staande op Hell’s Gate, het hoogstgelegen dorp in ons Koninkrijk, kijk je uit over de extreem korte landingsbaan van Saba, waar de oude Twin Otters hun spectaculaire landingen maken. Achter je doemt de hoge vulkaan op waaraan dit prachtige eiland zijn bestaan te danken heeft. Dit is zeker geen poort tot de hel, eerder de toegang tot een paradijs. Een uniek eiland, met unieke natuur en unieke mensen, die woensdag net als wij naar de stembus gaan. Niet voor de provincies, want die heb je hier niet. En waterschappen al helemaal niet. Maar wel voor de Eilandsraad, waar mijn vriend Ishmael Levenston lid van is.
Saba is een bijzonder eiland, met een prachtig tropisch nevelwoud (Mount Scenery) en de mooiste koraalriffen ter wereld (Saba Marine Park). De bevolking bestaat uit minder dan 2.000 mensen. De Sabanen stammen af van Schotse, Ierse en Zeeuwse piraten en van Afrikaanse slaven, de voertaal op het eiland is Engels. Sinds 2010 is Saba - net als Sint Eustatius en Bonaire - onderdeel van Nederland. Dit jaar kunnen de mensen op Saba voor het eerste ook stemmen voor de Eerste Kamer. Het ‘gewicht’ van deze stemmen is echter niet zo groot, de bevolking van het eiland bepaalt gezamenlijk 0,01 zetel in de Senaat.
De SP is de enige socialistisch partij in Nederland, zeg ik altijd, maar eigenlijk is dit niet waar. Want sinds 2010 kent ons land nóg een socialistische partij, de Saba Labour Party (SLP). Leider van deze partij is Ishmael Levenston, die met enkele onderbrekingen sinds 1975 lid is van de Eilandsraad. Levenston is een markante politicus, meestal geheel gekleed in het wit, met een lange grijze baard en jongensachtige pretogen, ondanks zijn leeftijd van 78 jaar. De laatste tijd sukkelde Ishmael met zijn gezondheid, daarom heeft hij ruimte gegeven aan de jeugd, maatschappelijk werkster Monique Wilson is nu de lijsttrekker.
Vlak voor de landing zie je in de verte Sint Eustatius (Statia) liggen, het ‘zustereiland’ van Saba. Daar worden woensdag geen lokale verkiezingen gehouden, omdat de regering-Rutte het bestuur op dit eiland buitenspel heeft gezet. Vanwege corruptie en vriendjespolitiek, ondermijning en onwettelijk handelen. Sommige politici op Statia spelen de identiteitskaart en proberen de veelal donkere bevolking op te zetten tegen de blanke Europeanen. Clyde van Putten, de meest invloedrijke politicus op dit eiland, dreigde zelfs de Nederlandse militairen te vermoorden die na orkaan Irma kwamen helpen om de schade te herstellen.
Zulke taal en zulk gedrag, op Saba zou het ondenkbaar zijn. Op 20 maart mogen 1.105 Sabanen hun stem uitbrengen, voor een Eilandsraad van vijf leden. Ishmael Levenston staat op twee van de lijst van de SLP. Deze ‘oppositiepartij’ heeft ook nu twee zetels. De andere drie zetels zijn voor de Winward Islands People’s Movement (WIPM), ofwel de ‘regeringspartij’. Ik zet dit tussen aanhalingstekens, omdat polarisatie dit eiland eigenlijk vreemd is, de besluiten in de Eilandsraad worden meestal met algemene stemmen aangenomen. Door dit stabiele bestuur kan dit kleine eiland dan ook grote projecten uitvoeren.
Saba doet veel om de unieke natuur te beschermen, ook omdat toerisme een belangrijke bron van inkomsten is. Onlangs is ook een groot park voor zonne-energie geopend, die het eiland minder afhankelijk moet maken van invoer. Goed nieuws was vorige week de opening van een nieuwe ferryverbinding met Sint Maarten, als alternatief voor de dure vliegtickets en een goedkopere manier om goederen in te voeren. Een belangrijk politiek punt voor Ishmael is de ontwikkeling van landbouw op het eiland, ook om minder afhankelijk te worden. ,,Wat doen we als de boot niet komt?”, waarschuwt de ervaren politicus.
In januari waren we met een Kamerdelegatie op Sint Maarten, voor een discussie met parlementariërs van Aruba, Curaçao en Sint Maarten, de drie andere landen in het Koninkrijk. Dat was weer een hoop gezeur en gedoe, met verwijten van racisme en kolonialisme, over problemen die de politici op de eilanden toch echt zélf hadden veroorzaakt. Het bezoek aan Saba was een verademing, de omgangsvormen ook. Ik wilde Ishmael graag bezoeken, die slecht ter been is. Daarom regelde het lokale bestuur dat de bijeenkomst werd verplaatst, naar een klein buurthuis recht tegenover het woonhuis van mijn goede vriend.
Ik ben benieuwd naar de uitslag van de verkiezingen op Saba. Maar wie ook wint, het zal wel goed komen. Veel meer zorgen maak ik me over de houding van Nederland. Het kleine Saba wordt nu grotendeels bestuurd vanuit tien ministeries in Den Haag, waar ambtenaren zitten die veel verstand hebben van wetten en regels, maar niet van kleinschalig bestuur in de Cariben. Daar kunnen die ambtenaren ook niet veel aan doen, maar op Saba worden ze er gek van. Om telkens weer te moeten uitleggen dat regels die logisch lijken in Den Haag, onzinnig zijn voor Saba. Laat de Sabanen toch hun eigen eiland beheren.

De auteur van deze opiniebijdrage, Ronald van Raak, is Tweede Kamerlid voor de SP en columnist voor ThePostOnline. Hij schreef het boek ‘Het Binnenhof blijft verbazen’.