Door Armand Hessels
Bijna alle rapporten van het CAft en de Raad van Advies wijzen op de noodzaak om ‘incidentele financiële meevallers’ niet te gebruiken om ‘structurele tekorten’ te dekken. Een simpele zin met veel wijsheid. Maar wat betekent dat eigenlijk en waarom dat tot vervelens toe herhaald advies?
Structurele tekorten
Opeenvolgende regeringen van wisselende politieke kleur gaven ‘structureel’ meer geld uit dan er binnenkwam. De belangrijkste reden daarvoor was de benoeming van veel te veel personeel. Mensen die door een politieke partij als beloning voor hun bijdrage aan de campagne in overheidsdienst waren aangesteld, bleven niet alleen gedurende de regeertermijn van ‘hun’ partij, maar tot aan hun pensionering. Dat gebeurde tijdens alle regeerperiodes van elke politieke partij. Het ambtenarenapparaat werd zo veel te groot en de kosten daarvan waren een vaste (= structurele) en zelfs groeiende uitgavenpost op de begroting. Jaar in, jaar uit. Bijna alle begrotingen van Aruba vertoonden vooral hierdoor dan ook een tekort. Die tekorten werden steeds gedekt door grotendeels ‘consumptieve leningen’. Veel geleend geld werd namelijk niet gebruikt voor investeringen die op den duur het Land iets opleverden, maar om salarissen (lopende kosten voor ‘consumptie’) te betalen. Al die leningen bij elkaar zorgden voor de voortdurende groei van onze nationale schuld. Verdere groei van de schuld wordt het best voorkomen door de grootste ‘structurele uitgaven’ te beperken. Dat betekent vooral dat er minder personeel wordt aangenomen en overbodige departementen en personeel worden geëlimineerd. De personeelskosten worden zodoende ‘structureel’ verminderd. Begrotingstekorten kunnen dan worden omgezet in begrotingsoverschotten. Dit maakt (af)betaling van schulden mogelijk.
Incidentele meevallers
Soms ontvangt het Land onverwacht veel meer geld dan normaal. Dat kan het gevolg zijn van kapitaal dat lang vaststaat en ineens beschikbaar komt. Of door de verkoop van een overheidsbedrijf dat eenmalig (= incidenteel) geld oplevert. Of gewoon door een boekhoudkundige truc, zoals in 2015 met het ‘geschenk’ van 60 miljoen florin aan de overheid door de SVB. Die stond er financieel zelf niet goed voor. Alleen al in dit nieuwe millennium gaat het in amper 15 jaar om omstreeks 1 miljard florin (zie tabel). Dit had bij deugdelijk financieel beheer zeer in het voordeel van de hele gemeenschap kunnen worden aangewend. Deze incidentele meevallers hebben in een aantal gevallen ervoor gezorgd dat een dreigend begrotingstekort ineens omsloeg in een begrotingsoverschot. Dat werd dan door de betrokken partij meteen misbruikt om uitgebreid propaganda te maken dat het surplus geheel en al aan haar ‘verantwoordelijk beleid’ te danken was.
Ongeluk bij geluk
Grote incidentele meevallers hebben er op moeilijke momenten voor gezorgd dat Arubaanse kabinetten het jaar toch weer zonder al te grote problemen (= moeilijke geldleningen) konden halen. Jammer genoeg zijn daarbij enorme hoeveelheden goed geld feitelijk over de balk gesmeten. Dit was met name ten behoeve van de benoeming c.q. handhaving van overtollig personeel. Noodzakelijke correcties op schadelijk overheidsbeleid werden daardoor nagelaten. Het geluk dat regeringen steeds weer hadden met incidentele meevallers is voor de gemeenschap zelf zodoende feitelijk heel ongelukkig geweest. Nadelige (kostbare!) situaties konden zo langer gehandhaafd worden. Dat kost de gemeenschap nog vele jaren structureel bakken vol (weggegooid) geld. Het ziet er echter niet naar uit dat daarbij gerekend kan worden op veel incidentele meevallers. Die mogelijkheid lijkt intussen structureel uitgeput. Hopelijk zal dit voor de gemeenschap uiteindelijk leiden tot het zoeken naar en uitvoering van structurele oplossingen.
Armand Hessels schrijft regelmatig columns in Arubaanse media. Ook schreef hij eerder in het Antilliaans Dagblad. Hessels is voorzitter van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba (SDBA). Het richt zich op bewustwording van de kwaliteit van openbaar bestuur en de gevolgen voor Aruba. Tevens wordt aandacht besteed aan de bevordering van deugdelijk bestuur. SDBA stelt suggesties van lezers voor verbetering van haar werk via de website erg op prijs: www.deugdelijkbestuuraruba.org
