Door Smoc-voorzitter Peter van Leeuwen
Ondanks het overtuigende bewijs dat Isla een bijdrage heeft geleverd (in 2014) die hoger was dan de in het vonnis van 2010 onder dwangsom bepaalde grens van 80 mcg/m3 zwaveldioxide, en de rechter opnieuw vaststelt dat Isla dus onrechtmatig handelde, komt Isla er opnieuw mee weg vanwege een juridische ontsnappingsroute. Die ontsnappingsroute, op slechts één bepaalde locatie (nota bene op het Isla-terrein zelf) een berekening uitvoeren met gegevens uit 2003, is door ons uitvoerig aangevochten. Immers, als je wilt weten wat de bijdrage van Isla is in het jaar 2014, moet je de gegevens gebruiken van 2014. Die gegevens zijn beschikbaar en met die gegevens is de bijdrage door de deskundigen berekend en komt hoger uit dan 80. Dit wordt in het vonnis ook vastgesteld.
Bovendien is de afgelopen 12 maanden voor het allereerst met echte metingen, en dus niet met berekeningen, bewezen dat de bijdrage van Isla meer dan 80 is (geweest), omdat de Isla al die tijd al platligt. De metingen van de overheid zijn onlangs ook voor 2019 gevalideerd en gepubliceerd (op www.luchtmetingencuracao.org) en tonen keihard aan dat Isla de grootste vervuiler is van alle bedrijven die zwaveldioxide uitstoot. Zonder de uitstoot van Isla blijkt de gemeten hoeveelheid zwaveldioxide op jaarbasis slechts 25 mcg/m3! In 2014 is 170 gemeten, in 2015 225, in 2016 153 en in 2017 137. In al die jaren is de bijdrage van Isla dus groter dan 80 mcg/m3 geweest.
Voor Smoc telt vanaf haar oprichting in 2001 slechts één doel: een gezonde lucht om in te ademen, met of zonder raffinaderij. Het gaat ons niet om die dwangsom van 75 miljoen, die was bedoeld om ervoor te zorgen dat Isla zich zou houden aan haar vergunning. Maar zelfs met een dergelijke grote dwangsom kon Isla dus gewoon doorgaan met haar schadelijke uitstoot, omdat niemand haar tegenhoudt en bestraft. De overheid handhaaft niet, en zegt zelfs dat Isla zich houdt aan haar vergunning (!), en de rechters blijven ook nu het vonnis uit 2010 zodanig lezen dat Isla mag ontsnappen. Ja, het vonnis uit 2010 is nu eenmaal vaag opgeschreven, daar is in de rechtszaal vaak bij stilgestaan, maar de strekking en het doel van het vonnis, namelijk de bescherming van de gezondheid van de bewoners onder de rook, kan toch niet ter discussie staan. Helaas blijkt dat dus wel het geval en komt Isla er opnieuw zonder boete mee weg. Dat is moeilijk te verteren, zeker gezien de jarenlange procedures die wij met veel energie hebben moeten voeren. Het vonnis ademt ook uit dat het Hof wel gewild had, maar het niet heeft aangedurfd. Iets wat gezien de huidige situatie ook wellicht begrijpelijk is, maar het blijft frustrerend. Het gaat Smoc om waarheidsvinding, en als de bijdrage van Isla daadwerkelijk niet hoger dan 80 mcg/m3 zou zijn gebleken, hadden wij daar volledig mee kunnen leven en op zoek gegaan naar de andere veroorzaker(s). Maar als het nu, nu de Isla platligt, zó duidelijk is dat het Isla is die de veroorzaker is van het vele leed onder de rook, dan hoort Isla veroordeeld te worden.
Het Hof adviseert in het vonnis nu een bodemprocedure, maar daarvoor is inmiddels de energie wel op, en ook het geld is nu op, nu wij veroordeeld zijn om alle kosten van deze procedure te betalen, ruim 11.000 gulden, voornamelijk voor de advocaten van Refineria Isla.
Smoc richt zich nu op een schone toekomst. De overheid kiest voor doorgaan met raffinage, Smoc eist daarbij dat een nieuwe exploitant één emissie-vergunning krijgt voor de raffinaderij en haar energiecentrale CRU. Een vergunning met moderne gezondheidsnormen en een handhavingsapparaat met voldoende mankracht en middelen. De uitstoot moet voortaan continu gemeten worden aan de schoorstenen, zoals overal ter wereld gebruikelijk, zodat we niet meer afhankelijk zijn van ingewikkelde en zeer kostbare berekeningen met (manipuleerbare) gegevens van de exploitant zelf.
Wij eisen ook een verbod per 1 januari 2020 op het gebruik van asfalt (pitch) als brandstof voor de raffinaderij en haar energiecentrale, omdat asfalt voor 80 procent oorzaak is van alle luchtvervuiling op Curaçao. In de scheepvaart geldt vanaf 1 januari 2020 wereldwijd een verbod op het gebruik van brandstof met meer dan 0,5 procent zwavel. Dat verbod dient hier dus zéker voor de raffinaderij en haar energiecentrale te gelden. Asfalt, het vieze restproduct van raffinage bij Isla, dat Isla en CRU nog steeds mochten gebruiken als brandstof, bevat ruim 3 procent zwavel en bovendien zware metalen als vanadium en nikkel, die kankerverwekkend zijn en de huizen groen kleuren. Zowel Isla als CRU kunnen per direct overstappen op schonere brandstof en dus kan per 1 januari 2020 de lucht onder de rook veel schoner en dus minder ongezond zijn.
De mensen onder de rook hebben na ruim 100 jaar recht op die schonere lucht. Het kan, het moet, en we hopen dat de overheid haar werk doet. De gesprekken die wij onlangs met de overheid (GMN/PMO) hebben gevoerd zijn hoopgevend, maar indien nodig zullen wij deze eisen via de rechter afdwingen. Die energie heeft Smoc nog wel. Uiteindelijk strijden wij als Smoc al bijna 20 jaar vrijwillig, niet voor het geld, ook niet voor sluiting, maar voor de gezondheid van de bewoners onder de rook. Het wordt tijd dat ook de overheid daar nu prioriteit aan geeft en het vonnis dat er nu ligt goed leest. Want daarin staat opnieuw met vette letters geschreven dat Isla onrechtmatig handelt. En dat moet nu maar eens goed en voor altijd afgelopen zijn.