Sanctie-ontwijking met ‘foute’ olie via een ‘schaduwvloot’

Van een onzer verslaggevers
Den Haag - Zeker negentig olietankers varen onder de vlag van Aruba, Curaçao of Sint Maarten, terwijl deze eilanden zelf geen eigen scheepsregisters beheren. Volgens onderzoeksplatform Follow the Money (FTM) worden deze vlaggen misbruikt door scheepseigenaren die sancties willen omzeilen en illegale olie uit Rusland en Iran wereldwijd willen verhandelen. Overigens blijkt het artikel nagenoeg alleen over Sint Maarten te gaan.

De praktijken stellen het Koninkrijk der Nederlanden bloot aan aanzienlijke reputatieschade en roepen vragen op over toezicht en aansprakelijkheid binnen de Caribische landen van het Koninkrijk, aldus FTM. Tweede Kamerleden Jan Paternotte (D66) en Derk Boswijk (CDA) stelden hierover gisteren Kamervragen aan het kabinet. Het FTM-artikel, dat kopt ‘Caribisch Nederland dient als thuishaven voor tankers met olie uit Rusland en Iran’, verwart overigens de termen ‘Caribisch Nederland’ (de BES-eilanden) en de voormalige Nederlandse Antillen.

Uit het onderzoek van FTM blijkt in ieder geval dat sinds mei 2024 minstens 76 tankers zijn voorzien van registratiepapieren via het bedrijf Maritime Safety & Technical Administration (MSTA). Dit bedrijf is formeel gevestigd in Beverly Hills (VS), maar vermoedelijk actief vanuit India. MSTA biedt tegen betaling valse vlagregistraties en bemanningscertificaten aan onder de naam van onder meer Sint Maarten.

Een aanzienlijk deel van deze schepen staat inmiddels op sanctielijsten van onder meer de Europese Unie, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Daarmee is sprake van een grootschalige schaduwvloot die westerse sancties ondermijnt. Volgens FTM is de vlag van Sint Maarten inmiddels een van de meest gebruikte ‘dekmantels’, met name voor gesanctioneerde olie uit Iran. Volgens internationale veiligheidsexperts levert elke illegale lading tientallen miljoenen dollars op. Daarmee worden onder andere de Iraanse Revolutionaire Garde, Hezbollah en het Russische leger gefinancierd. De veiligheid is daarbij ver te zoeken. Veel van deze tankers zijn feitelijk stateloos: ze vallen buiten internationaal toezicht, zijn niet verzekerd en vormen daardoor een risico voor de scheepvaart.

Een voorbeeld is de Canis Power, die eind 2024 stuurloos ronddreef in Deense wateren. Het schip bleek eerder onder meerdere vlaggen te hebben gevaren. In mei 2025 werd het opnieuw geregistreerd onder de vlag van Sint Maarten en hernoemd tot Dhezi. Kort daarna eindigde het zijn reis op het strand van Alang in India, waar het illegaal gesloopt werd.

Frauduleuze registraties in 2025 toegenomen

Meer hierover lezen? Neem een online abonnement op de krant.