Prestaties leerlingen afhankelijk van kansen buiten school
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De Inspectie Onderwijs schat de rol van ‘schaduwonderwijs’ groot op de leerprestaties van leerlingen in het funderend onderwijs (fo). ,,Steeds meer instituten buiten de school nemen delen van de functie en taak van het onderwijs over. In de literatuur is dit verschijnsel bekend als schaduwonderwijs”, zo staat in het recent gepubliceerde rapport ‘De Staat van het Onderwijs 2024’.
De Inspectie Onderwijs is van oordeel dat de kwaliteit die scholen leveren voor een deel te danken is aan de inzet van ouders, vrijwilligers, stichtingen en instanties buiten het onderwijs, zoals bedrijven, sportverenigingen, naschoolse opvang en huiswerkinstituten. ,,De resultaten zijn daarom mede afhankelijk van de ruimte en kansen die ouders en leerlingen krijgen, evenals de positie van de scholen in de samenleving.”
Het fenomeen van schaduwonderwijs wordt volgens de inspectie versterkt door een leerstofaanbod dat niet optimaal is, als gevolg van een structureel tekort aan onderwijstijd, beperkte aandacht voor de cognitieve ontwikkeling van de leerling en een beperkte aandacht voor andere ontwikkelingsgebieden op school. Verder wordt dit fenomeen verstevigd door het tekort aan zorgaanbod op school en de kwaliteit van het leraarschap.
Dit is de conclusie bij het hoofdstuk dat gaat over de onderwijsopbrengsten. De opbrengsten gaan niet alleen over de cognitieve prestaties van leerlingen, maar ook hun sociale competenties. ,,Onder sociale competenties wordt verstaan: sociaal-emotionele ontwikkeling, sociale vaardigheden en houding/attitude en vaardigheden om in uiteenlopende situaties succesvol te functioneren”, zo wordt uitgelegd.
Het onderwijskundig rapport en een leerlingvolgsysteem zijn de middelen waarmee relevante data voor onderzoek naar zowel de sociale als de cognitieve competenties verzameld kunnen worden. En de resultaten zijn goed als de meerderheid van de leerlingen de school op twaalfjarige leeftijd verlaat en een klein percentage vertraging oploopt.
Om bij het onderwijskundig rapport en leerlingvolgsysteem te beginnen, hierover stelt de inspectie: ,,Gezien de situatie waarin zowel het onderwijskundig rapport en het leerlingvolgsysteem in ontwikkeling zijn, leerlingen structureel niet de onderwijstijd zoals de wet dat voortschrijft krijgen aangeboden en de sociale opbrengsten nog niet onderzocht zijn, is het oordeel over de opbrengsten beperkt. Er wordt vooralsnog alleen stilgestaan bij de leeftijd waarop leerlingen het funderend onderwijs na groep 8 verlaten, de doorstroom, het schooladvies dat leerlingen krijgen en de evaluatie van de resultaten door de scholen zelf.”
Waar het gaat om de leeftijd waarop leerling het fo verlaten blijkt dat in 2024 van de 1.373 leerlingen, een derde (33,8 procent) dertien jaar of ouder was.
