Aanvallen bestempelt hij als 'goedkope politiek'

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het is opmerkelijk dat dezelfde minister - Javier Silvania (MFK) - die eerder beweerde dat het IT-systeem dat door BearingPoint is geleverd niet deugt, nu in feite stelt dat het probleem is dat het systeem zodanig geavanceerd is dat de organisatie het niet aankan.

Vervolgens gebruikt hij dat blijkbaar om te insinueren dat de toenmalige minister van Financiën, José Jardim, onverklaarbare haast had om de opdracht te gunnen. In verband met de verklaringen van huidig Financiënminister Silvania afgelopen week in het Statendebat over BearingPoint, verzocht het Antilliaans Dagblad voormalig bewindsman Jardim om commentaar.

Volgens Jardim is het ‘de zoveelste keer dat politici proberen de opdracht aan BearingPoint om een nieuw IT-systeem te ontwikkelen negatief te kleuren’. Silvania doet het volgens Jardim overigens overkomen alsof hij zijn stellingen ontleent aan het onderzoek dat in zijn opdracht door overheidsaccountantsbureau Soab is uitgevoerd. Die stellingen betreffen volgens Jardim insinuaties van Silvania die niet gebaseerd zijn op het onderzoeksrapport. ,,Wat niet in het onderzoeksrapport staat, probeert hij te doen overkomen alsof het wel erin staat.”

Jardim benadrukt dat ook in de aanloop naar zijn aanstelling bij de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten (CBCS) is getracht de opdracht aan BearingPoint ‘te besmeuren’. Destijds is zijn aanstellingsproces vertraagd. Er is onderzoek gedaan door een onafhankelijk bureau. Uit dat onderzoek zijn volgens hem geen feiten gebleken die de aanstelling van Jardim bij de CBCS in de weg stonden.
Om als lid van de raad van bestuur (RvB) van de CBCS benoemd te worden, is Jardim ook aan een screeningsonderzoek door de Veiligheidsdiensten van Curaçao en Sint Maarten onderworpen. Bij die onderzoeken is de opdracht aan BearingPoint betrokken geweest en heeft ook in die kaders niet toe geleid dat Jardim niet benoemd kon worden.

Voor Jardim is het duidelijk: ,,Onafhankelijke instellingen en instanties - waaronder recentelijk óók Stichting Overheidsaccountantsbureau Soab - komen niet tot de conclusie dat de opdracht aan BearingPoint om het nieuwe IT-systeem voor de Belastingdienst Curaçao te ontwikkelen zou zijn beïnvloed om enig persoonlijk voordeel uit te halen”.

Dat desondanks sommige politici wel doen alsof daar bewijs voor bestaat, typeert Jardim als ‘goedkope politiek’. Van belang is te benadrukken, zegt Jardim tegen deze krant, dat het hier gaat over het tweede specifieke onderzoek naar de opdracht aan BearingPoint om een nieuw software IT-systeem te ontwikkelen voor de Belastingdienst van Curaçao.

,,Toen dit project werd opgestart beschikte de Belastingdienst over een verouderd legacy-systeem, dat door de jaren heen met veel kunst- en vliegwerk in de lucht werd gehouden. Ook dit oude legacy-systeem was een pakket van BearingPoint. Van belang is verder dat bij de Belastingdienst Caribisch Nederland (BCN) dit legacy-systeem succesvol is vervangen door een nieuw systeem dat door BearingPoint is ontwikkeld.”

Voor de gunning van deze opdracht is, vertelt Jardim (die minister van Financiën was van eind september 2012 tot en met medio december 2016), een selectiecommissie opgezet die een zelfstandig oordeel vormde over het programma van eisen en de kwaliteit van de offertes die ontvangen zijn en de minister adviseerde.

,,Er zijn twee onderzoeken gedaan naar de opdracht aan BearingPoint.” In géén van beide onderzoeken is volgens Jardim enige indicatie te traceren dat hij als toenmalige bewindspersoon van Financiën de keuzes en besluiten van die selectiecommissie heeft beïnvloed.
Verder is het van belang de ontwikkeling van het nieuwe IT-systeem voor de Belastingdienst van Curaçao ‘te contextualiseren’. Ten tijde van zijn ministerschap lag volgens Jardim de nadruk op het verbeteren van de tax compliance. ,,Naast chirurgische acties gericht op het aanpakken van ongewenst belastinggedrag - denk bijvoorbeeld aan het aanpassen van de wetgeving die het mogelijk maakte om bedrijven die niet voldeden aan hun belastingplicht (tijdelijk) te sluiten, alsook het opzetten van gerichte en gespecialiseerde kruiscontroles bij de Belastingdienst - was het traject overwegend structureel van aard.”

Zo waren er in die periode ‘ingrijpende belastingherzieningen die zorgden voor de vereenvoudiging van het belastingsysteem en voor het aanpakken van de belastingontduiking’. Tevens werd gewerkt aan de reorganisatie van de Belastingdienst. ,,Het traject is volledig uitgewerkt - vanaf een blauwdruk van de nieuwe Belastingdienst Curaçao tot aan functiebeschrijvingen toe. De nieuwe functiebeschrijvingen waren geënt op de nieuwe moderne Belastingdienst.”

‘Geen voortgang in reorganisatie Belastingdienst na mijn vertrek in 2016’
In het kader van de reorganisatie zouden de Inspectie der Belastingen, de Landsontvanger, het Belastingaccountantsbureau (BAB) en de Douane worden geïntegreerd in de Nieuwe Belastingdienst Curaçao (NBC).

Meerdere kernfuncties zouden worden gecentraliseerd, waaronder de IT-functies. De nieuwe IT-functies zouden de NBC in staat moeten stellen om vrij zelfstandig haar eigen systemen functioneel te beheren. Ook is toen gewerkt aan nieuwe huisvestingsplannen voor de NBC.
,,Aan de vormgeving van het nieuwe programma voor de Belastingdienst van Curaçao zijn eisen gesteld waar BearingPoint aan moest voldoen”, legt Jardim de situatie toen uit. Die waren in het kader van de optimalisering van het functioneren van de Belastingdienst van Curaçao.

Daarvoor moesten processen worden herzien en met het oude systeem konden deze niet worden doorgevoerd. Zodoende was er behoefte aan een nieuw IT-systeem voor de Belastingdienst en zolang niet over dat systeem kon worden beschikt, konden de processen binnen de Belastingdienst niet grondig worden aangepast.

,,Helaas moet worden geconstateerd dat op het traject van reorganisatie van de Belastingdienst na mijn vertrek eind 2016 geen voortgang is geboekt. Om die reden zijn de nieuwe IT-functies niet ingevoerd en zijn die evenmin bemenst.”

Overigens had het Nederlandse ministerie van Financiën op verzoek van toenmalige minister Jardim ‘substantiële technische assistentie’ ter beschikking gesteld. ,,Vanwege het gebrek aan voortgang op het moderniseringstraject is de technische assistentie niet benut.”
Deze technische assistentie vervulde een belangrijke rol in de ondersteuning van de Curaçaose Belastingdienst bij de introductie van het nieuwe IT-systeem. ,,Met het vertrek van deze mensen, zonder dat de nieuwe functies waren ingevoerd en bemenst, was het praktisch onmogelijk voor de bestaande organisatie om het traject te trekken. De huidige situatie kan zeker niet aan het personeel van de bestaande organisatie worden toegeschreven.”

Overigens gold ook als uitgangspunt dat de mate van ondersteuning van de Belastingdienst door BearingPoint geleidelijk teruggebracht zou worden. De bedoeling was om naar gelang de nieuwe IT-functies zouden worden bemenst en het personeel ingewerkt zou zijn, een deel van de taken van BearingPoint zouden worden overgenomen. Het onderhoud door BearingPoint zou dan tot het minimum beperkt kunnen worden.

Verwijt misplaatst
Het verwijt aan het adres van de toenmalige minister Jardim, dat hij de Belastingorganisatie niet had voorbereid op het nieuwe systeem, is in zijn ogen ‘dan ook volledig misplaatst’. Jardim had naar eigen zeggen gezorgd voor technische assistentie vanuit de Nederlandse fiscus om de modernisering van de Belastingdienst van Curaçao te ondersteunen, voor een totaal nieuwe blauwdruk van de NBC, inclusief nieuwe functiebeschrijvingen op het gebied van IT, echter is hier na zijn vertrek geen follow-up aan gegeven.

Jardim werd opgevolgd door Kenneth Gijsbertha (MAN), die met een tussenpauze van twee maanden in 2017 vanaf december 2016 tot en met juni 2021 deze functie als Financiënminister bekleedde.

Zonder een nieuw IT-systeem zou de stroomlijning van de werkprocessen binnen de Belastingdienst ‘marginaal blijven’, legt Jardim uit. ,,De opzet van het hele project was dan ook gericht op het parallel in gang zetten en implementeren van diverse trajecten waarmee het functioneren van de Belastingdienst kon worden verbeterd, zodat de tax compliance en de dienstverlening aan de gemeenschap konden verbeteren.”

Van belang is de volgende passage uit het jongste rapport: ,,De voormalige minister van Financiën had zich in 2013 voorgenomen om een nieuwe belastingorganisatie neer te zetten en had hiervoor bij landsbesluit een commissie ingesteld. In de jaren daarna is een aantal projecten opgezet en onder toezicht van de program board, waarin tevens de sectordirecteuren van het ministerie zitting in namen, gebracht die zouden leiden tot deze nieuwe organisatie. Er was aandacht voor de huisvesting, organisatiestructuur, bemensing en ook de ICT. Uit analyse van de ontvangen notulen blijkt de voormalige minister ook op te treden als voorzitter van de program board en was aanwezig bij de meeste vergaderingen. Na de kabinetswisseling werd dit door zijn opvolger niet even voortvarend voortgezet door een andere invulling van de rol van opdrachtgever. De program board bleef namelijk wel vergaderen, echter zonder consistente aanwezigheid van de toenmalige minister.”

,,BearingPoint heeft bewezen goede systemen te kunnen ontwikkelen. De Belastingdienst Caribisch Nederland (BCN) was - in ieder geval tot voor kort - tevreden met de kwaliteit en de functionaliteiten van het IT-systeem dat zij van Bearingpoint in gebruik heeft. Zelfs functionaliteiten en verbeteringen die voor de Belastingdienst van Curaçao waren ontwikkeld zijn nadien succesvol geïmplementeerd bij de BCN. Los van de verschillen op fiscaal gebied, hoe verklaar je dat het daar wel goed werkt en op Curaçao niet? Curaçao komt niet eens toe aan het implementeren van het systeem.”