Van onze correspondent
Den Haag - Het voorstel voor de consensus-Rijkswet Coho werd in eerste instantie beperkt getoetst op de juridische kwaliteit, omdat er spoed bij was. Dat schrijft staatssecretaris Raymond Knops van Koninkrijksrelaties in antwoord op vragen van D66 en PvdA.
De vragen werden op 25 maart gesteld naar aanleiding van berichtgeving dat de Raad van State (RvS) van het Koninkrijk had geoordeeld dat de Rijkswet Coho in strijd zou zijn met het Statuut. Dit werd direct al ontkend door Knops. Wel erkent hij dat de RvS twijfels heeft over de verenigbaarheid van enkele onderdelen in het wetsvoorstel met Statutaire beginselen. Een wet die strijdig is met het Statuut kan niet worden ingevoerd.
De demissionaire bewindsman voorziet geen grote problemen in het verdere traject, omdat in de loop van het proces nog nadere toetsingsmomenten zitten. Hij legt uit hoe de wet tot stand komt en dat het gebruikelijk is dat een wetsvoorstel door juristen van verschillende departementen wordt bekeken. Ook in dit geval was er een juridische werkgroep, bestaande uit juristen van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Financiën, Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Algemene Zaken.
De juridische kwaliteit wordt daarna nog eens beoordeeld door de directie Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van Justitie en Veiligheid. ,,In dit specifieke geval was er door de hoge tijdsdruk minder tijd beschikbaar dan gebruikelijk, waardoor deze toetsing slechts beperkt heeft kunnen plaatsvinden.” Maar na de aanpassing van het voorstel van Rijkswet Coho naar aanleiding van het advies van de Raad van State wordt de toetsing herhaald.
De directie Constitutionele Zaken en Wetgeving van BZK is in dit geval verantwoordelijk voor de toetsing van het wetsvoorstel. Omdat het om consensuswetgeving gaat wordt het wetsvoorstel ook op Aruba, Curaçao en Sint Maarten getoetst door juristen en de Raden van Advies (RvA).
De kritiek uit Aruba en Curaçao in de Rijksministerraad van 10 juli 2020, toen nog werd gesproken over een Caribische hervormingsentiteit (CHE), was aanleiding om de wet nog eens ‘intensief’ te bespreken. Zoals bekend werd na aanpassingen pas eind 2020 een akkoord bereikt over het wetsvoorstel. Pas daarna is het voorstel aan de RvS voorgelegd. De twijfels die in het advies werden geuit zullen door de regering worden weggenomen, maar Knops gaat daar verder niet op in.
Aanpassingen naar aanleiding van het advies van de RvS kan gevolgen hebben voor de liquiditeitssteun. ,,In hoeverre dit gebeurt, is thans nog niet duidelijk en wordt samen met de Caribische landen besproken. Ik kan op de uitkomsten hiervan niet vooruitlopen.” Hetzelfde geldt voor de hervormingsvoorwaarden die met de landen zijn overeengekomen.
Hoewel de Rijkswet nog in bespreking is, wordt al wel gewerkt aan de bijbehorende Landspakketten voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten. D66 en PvdA vroegen of dit geen problemen oplevert. Volgens Knops hoeven eventuele aanpassing geen probleem te zijn, tenzij er geen consensus wordt bereikt. ,,In dat geval komt van rechtswege ook de consensus te vervallen aan de onderlinge regelingen die tussen Nederland en elk van de Caribische landen is gesloten inzake de Landspakketten.”
De Tweede Kamer wilde vooraf advies van de RvS, dus voordat het wetstraject werd gestart. Dat is niet gebeurd; volgens Knops omdat dit niet gebruikelijk is. In het wetgevingsproces is opgenomen op welk moment advies wordt gevraagd en dat was na de juridische toetsing en de bespreking in de ministerraad in november 2020.
