Van een onzer verslaggeefsters
Willemstad - Het is geen geheim dat Elmer Wilsoe (PS) zich als minister van Justitie van 2010 tot 2012 heeft bemoeid met het onderzoek in de fraudezaak Bientu.
Hij was echter niet de enige minister die in deze zaak heeft geïntervenieerd. Andere personen die in het onderzoek naar voren komen, zijn onder anderen oud-minister van Financiën George Jamaloodin (MFK) en de toenmalige minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening Carlos Trinidad (PS). Ook verschillende (oud-)hoofden van overheidsinstanties zijn op de een of andere manier betrokken geweest bij de zaak waarbij loterijbaas Robertico ‘Robbie’ dos Santos (Robbie’s Lottery) terechtstaat voor witwassen, het ontduiken van belastinggelden en het in het bezit hebben van een vuurwapen.
Tijdens het repliek van het Openbaar Ministerie (OM) afgelopen donderdag op het preliminair verweer van de verdediging in de zaak Bientu, bleek nog eens hoe groot de bemoeienis was vanuit de toenmalige regering - MFK/PS/MAN - in deze zaak. Officieren van justitie Jasper Mul en Henk van der Werf zijn belast met het onderzoek Bientu en zijn speciaal voor de behandeling hiervan vanuit Nederland naar Curaçao afgereisd. Het tweetal zette niet alleen de interventies door Wilsoe op een rijtje, maar ook de inmengingen van Jamaloodin, die tevens de halfbroer is van Dos Santos, van de toenmalige voorzitter van het bestuur van Fundashon Wega di Number Kòrsou (FWNK), van de toenmalige directeur van de afdeling Algemene en Juridische Zaken (AJZ) en van de sectordirecteur Fiscale Zaken, om er maar een paar te noemen.
Het OM geeft aan dat deze interventies onder andere de reden zijn geweest waarom het onderzoek lange tijd in beslag heeft genomen. ,,Niet alleen vanwege de complexiteit en de verschillende feiten, maar ook vanwege het grote aantal rechtshulpverzoeken naar meerdere landen binnen en buiten de voormalige Nederlandse Antillen, het onderzoek aan (digitale) gegevensdragers en in beslag genomen administratie van meerdere rechtspersonen die vermoedelijk betrokken waren bij die strafbare feiten. Daarbij was niet altijd sprake van optimale medewerking vanuit (semi-)overheidsorganen”, aldus de officieren van justitie belast met deze zaak.
Reeds bekend was de brief die Wilsoe als minister van Justitie in 2012 buiten medeweten van toenmalig procureur-generaal Dick Piar naar de Verenigde Staten stuurde met het verzoek het beslag op de rekeningen van Dos Santos op te heffen. Het ging hierbij om rekeningen bij de UBS Bank in Miami ten name van drie BVI-vennootschappen van Dos Santos waar samen een bedrag van circa 27 miljoen dollar op stond. In de brief gaf Wilsoe aan dat het beslag onrechtmatig gelegd was. ,,Terwijl het gerecht dat beslag bij uitspraak van 4 april 2012 juist intact had gelaten”, aldus het Openbaar Ministerie (OM).
Andere interventies van de toenmalige Justitieminister waren volgens het OM het eenzijdig vaststellen van een strafrechtelijk handhavingsbeleid op 6 december 2011 zonder overleg met het OM. Dit beleid was volgens het OM overigens in tegenspraak met het eerder door diezelfde minister van Justitie ‘voor akkoord’ getekend beleid waarin voorzien was in het opnemen van strafrechtelijk handhavingsbeleid in de ATV-richtlijnen 2011. En niet te vergeten de algemene aanwijzing van Wilsoe aan Piar als toenmalig procureur-generaal om te stoppen met het onderzoek ‘Bientu’.
George Jamaloodin heeft zich als minister van Financiën ten tijde van het kabinet MFK/PS/MAN ook met de zaak Bientu tegen zijn halfbroer Dos Santos bemoeid. Zo heeft de oud-minister het toenmalig hoofd van het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT), Kenneth Dambroek, geïnstrueerd hem op de hoogte te stellen van verzoeken van het OM over de Landsverordening melding ongebruikelijke transacties die betrekking hebben op de familieleden van Jamaloodin. Ook heeft Jamaloodin op 13 juli 2011 kort na de huiszoeking op het postadres van de BVI-vennootschappen Tula en Ponsford van Dos Santos, een telefoongesprek gevoerd met zijn halfbroer waarin Dos Santos zegt dat het ‘zijn geld’ is dat bij Tula staat waarop Jamaloodin antwoordt dat hij dat dan moet verplaatsen. ,,Kennelijk om beslaglegging door justitie te voorkomen”, aldus het OM.
Bovendien heeft Jamaloodin in september 2011 de voorgenomen bijzondere inkeerregeling aangepast waardoor het - anders dan in het voorontwerp waarop Dos Santos op 11 april 2011 was ingekeerd - nu ook van toepassing werd op verzwegen winstbelasting op grond van ‘kritische geluiden uit de praktijk’, met als klap op de vuurpijl de terugwerkende kracht voor alle belastingplichtigen die op dat moment al waren ingekeerd.
Andere personen die in het dossier naar voren komen zijn oud-premier Gerrit Schotte (MFK), oud-minister van Economische Ontwikkeling Nasser El Hakim (MFK) en oud-minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening Carlos Trinidad (PS). De rollen van deze oud-bewindvoerders was beperkt, maar toch belangrijk genoeg voor het OM om in het dossier opgenomen te worden. Zo heeft El Hakim bijvoorbeeld op 21 november 2011 een voorstel ingediend bij de Raad van Ministers voor het instellen van de Commissie aanpak illegale loterijen Curaçao. ,,Waarin (tot op heden ongefundeerde) uitlatingen zijn gedaan met betrekking tot het decennia lang gedogen van illegale loterijen op Curaçao”, aldus het OM. Trinidad heeft in juni 2012 als kersverse minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening - in navolging van Wilsoe - ook een brief geschreven en gestuurd naar de Verenigde Staten waarin een beroep werd gedaan op de beweerdelijke onbevoegdheid van het OM in fiscale strafzaken, onder verwijzing naar een bericht van de Directeur Fiscale Zaken van Curaçao.
Marius Römer - die ten tijde van het kabinet MFK/PS/MAN voorzitter was van FWNK - heeft zich ook bemoeid met het onderzoek tegen loterijbaas en goede vriend Dos Santos. Zo heeft Römer het OM, het RST en TIO medewerking geweigerd bij het verzoek tot uitlevering van stukken waardoor een huiszoeking bij de FWNK noodzakelijk werd. Römer - advocaat van beroep - heeft verder, zo meldt het OM, gedurende zijn verhoor door het RST in zijn hoedanigheid als voorzitter van het bestuur van FWNK een beroep gedaan op zijn verschoningsrecht als advocaat van Dos Santos. Verder heeft hij Cesar Prince, de toenmalige directeur van de FWNK, een spreekverbod opgelegd toen het RST hem als getuige wilde horen. Prince werd later ook ontslagen. Er werd door Römer ook een algemene instructie gegeven aan alle FWNK-medewerkers om geen medewerking te verlenen aan het onderzoek door het RST en tot slot stelde hij een Engelstalig bericht op waarin gesteld werd dat de ‘illegale loterijen’ al zeer lang op Curaçao worden gedoogd.
De toenmalige directeur van de afdeling Algemene en Juridische Zaken (AJZ) wordt ook in het dossier van Bientu genoemd. Zo zou hij een medewerkster die verantwoordelijk was voor de uitgifte van vergunningen voor de nummerloterij een spreekverbod hebben gegeven als getuige in het verhoor met het RST.
Ook de ‘onbevoegde verzoeken’ van de directeur Sector Fiscale Zaken komen in het onderzoek voor. Een van deze verzoeken was aan de Inspecteur der Belastingen op 30 maart 2012 om aan te geven of door haar al op alle verzoeken om inkeer (waaronder die van Dos Santos) was beslist. Het tweede verzoek was aan de toenmalige procureur-generaal Dick Piar op 10 april 2012 om informatie te verstrekken met betrekking tot het onderzoek naar de inkeer door Dos Santos.
Op grond van onder andere de genoemde interventies is het OM van mening dat het tijdsverloop in de zaak Bientu - 2008 tot heden - niet onredelijk is.
