Angstaanjagende buurman?

Het Essequibo-conflict tussen Venezuela en Guyana is flink opgelopen en dreigt zelfs te escaleren. De taal die de Venezolaanse president Nicolás Maduro daarbij uitslaat tegenover zijn applausmachine klinkt ronduit dreigend en zorgt voor hoogopgelopen spanningen; niet zozeer in zijn eigen land (daar lijken de nog niet gevluchte burgers zich vooral bezig te houden met overleven), maar met name in Guyana en ook in de regio: van Brazilië tot het Caribisch Gebied.

Het gaat om de claim van een zeer groot deel dat nu nog Guyana toebehoort, namelijk zo’n twee derde van het Engelssprekende land met Georgetown als hoofdstad. Die claim is weliswaar niet nieuw, maar Maduro en zijn kabinet hebben er bewust op aangestuurd de grenskwestie opnieuw op te laten spelen en dat in hevige intensiteit. Regeringspaleis Miraflores in Caracas schrikt er niet voor terug te stellen het gebied te annexeren ‘goedschiks en anders kwaadschiks’, waarbij de regeringsleider - de opvolger van de militaristische Hugo Chávez - een kaart toont waarop Essequibo als nieuwe staat al bij de Bolivariaanse Republiek Venezuela is ingelijfd. Deze kaart gaat nu naar alle scholen, universiteiten en overheidsinstanties ten teken dat de annexatie al een voldongen feit is. Een staaltje landjepik anno 2023, terwijl het qua oliereserves rijkste land van de Amerika’s de financieel-economische maar vooral sociaal-humane crisis allesbehalve te boven is en intussen 8 miljoen Venezolanen hun toevlucht elders zochten, waaronder tienduizenden op de veilige en stabiele ABC-eilanden.

De timing en de wijze waarop - een zogenaamde rechtvaardiging van het regeringsbesluit na een referendum - verraden een andere agenda: het afleiden van de aandacht van de échte, namelijk binnenlandse, problemen; plus als opwarmertje voor de min of meer door de VS afgedwongen verkiezingen in 2024 in ruil voor verzachting van de sancties. Alleen, volgens waarnemers heeft Maduro zich misrekend, gezien de laagste opkomst van het Venezolaanse electoraat ooit. De president echter, doet alsof hij een absoluut mandaat kreeg om het zeer olierijke Essequibo te ‘veroveren’ en slaat regelrechte oorlogstaal uit. Wat zegt dit de eilandbewoners van Curaçao, Bonaire en Aruba? Dat ze op een steenworp afstand liggen van een grote boze buurman, het grootste buurland zelfs van het Koninkrijk; een buur die er kennelijk niet voor terugdeinst aanspraak te maken op een territorium dat vele malen groter is dan Nederland, desnoods militair af te dwingen; een buur die in het verleden bij herhaling heeft verklaard dat de Benedenwindse Eilanden feitelijk het vaste land en dus Venezuela toebehoren. De relatie met dit buurland van de ABC vertoont pieken en dalen, met als dieptepunt de door Caracas unilaterale sluiting eerst in 2018 en opnieuw in 2019 van de grenzen. Recentelijk is daar vooral op aandringen van het kabinet-Pisas op Curaçao enige verbetering in gekomen en houdt de regering-Wever-Croes van Aruba de boot nog af. Enige afstand houden lijkt niet onverstandig. Feit is dat iedereen met zo’n wispelturige en angstaanjagende zuiderbuur beter op z’n hoede kan zijn.