Staten Aruba vs. regering Wever-Croes en/of vs. Rijksministerraad

Omdat er vorig jaar maar geen zicht kwam op een nieuwe LAft (Landsverordening Aruba - tijdelijk - financieel toezicht) per 1 januari 2019, heeft de Nederlandse regering er op een bepaald moment - net als ten aanzien van Curaçao - voor gekozen om maar over te gaan tot een ‘afsprakenlijstje’. Op 22 november 2018 is het Protocol Aruba Nederland 2019-2021 getekend, waarin afspraken zijn gemaakt qua normering en de aanzet tot een nieuwe LAft.
Uiteindelijk, na lang dralen, heeft de regering van premier Evelyn Wever-Croes (MEP) een concept-LAft aangeboden aan het parlement. Evenwel heeft de Arubaanse Staten, en dan met name Rocco Tjon (fractievoorzitter MEP) en Ady Thijsen (Statenvoorzitter en eveneens MEP), ervoor gekozen om de LAft te amenderen, zoals dat officieel en netjes heet; anderen noemen dat ‘verminken’.
In ieder geval was hiermee het College Aruba financieel toezicht (CAft) terugverwezen naar hun hok en mocht het als een poedel gaan zitten op de schoot van de minister van Financiën, Xiomara Ruiz-Maduro (ook MEP).
Op zich was hiermee qua werkzaamheden en advisering niet veel veranderd, daarin moeten Tjon en Thijsen gelijk worden gegeven. De LAft was en is een ‘LANDSverordening, dus het CAft mag en moet rapporteren en adviseren als landsorgaan aan de Arubaanse minister van Financiën. Echter, de ‘klik-functie’ naar de Rijksministerraad (RMR) toe ontbrak in de geamendeerde LAft. Hiermee konden CAft-voorzitter Raymond Gradus en het lid Henk Kamp natuurlijk niet leven. Want dan kunnen zij hun verhaal niet kwijt bij de RMR. Naar verluidt hebben Gradus en Kamp er daarom destijds voor gekozen om hun reeds geplande collegebezoek aan Aruba te cancelen.
Maar de regering in Oranjestad voelde natuurlijk ook wel aan dat ze de geamendeerde LAft niet ter bekrachtiging kon aanbieden aan gouverneur Alfonso Boekhoudt. Dit zou immers niet in lijn zijn met het protocol, waar de handtekeningen van zowel Wever-Croes als Ruiz-Maduro onder staat. En de RMR zou er direct gehakt van maken en de gouverneur ‘instrueren’ om de Landsverordening niet te bekrachtigen.
En zo leefden het kabinet en het parlement in Oranjestad rustig een aantal maanden verder. Maar nu is het dan toch genoeg geweest, vinden onder anderen staatssecretaris Raymond Knops (CDA) en minister-president Mark Rutte (VVD), tevens voorzitter van de RMR, die deze dagen wel méér aan zijn hoofd heeft. Er moet een (goede) LAft komen!
Echter, zo eenvoudig gaat dat (toch) niet. Dat de regering de geamendeerde LAft niet wilde en tot nu toe ook niet heeft aangeboden aan de gouverneur is trouwens een (bijna) unicum. Immers, het kabinet heeft dus geweigerd om een door een Statenmeerderheid, de Arubaanse volksvertegenwoordiging, aangenomen LANDSverordening niet aan te bieden en niet uit te voeren.
In elk land zou een zichzelf respecterend parlement de regering middels een motie van wantrouwen naar huis sturen. Of, in elk land zou een zichzelf respecterende en conform integriteitsregels handelende regering haar ontslag aanbieden. Maar zo niet op Aruba.
Nu staat voor vandaag een openbare vergadering gepland, met op de agenda ‘De beslissing van de regering om het door de Staten goedgekeurde ontwerp voor een Landsverordening houdende wijziging van de Landsverordening Aruba tijdelijk financieel toezicht niet te bekrachtigen’. Om te debatteren over de vraag wáárom de regering de LAft (van de Staten) niet wil bekrachtigen.
Een poppenkast, volgens sommigen. Zij leggen dit uit als een uitstelmanoeuvre richting de RMR van aanstaande vrijdag zodat in de RMR kan worden verkondigd ‘We zijn druk bezig met de LAft en de wensen vanuit het protocol, maar we hebben meer tijd nodig’. Nóg meer tijd.
Het kan ook spannend worden in het parlementsgebouw vandaag. Er kunnen een paar dingen gebeuren: of er komt een clash tussen regering en Staten, gevolgd door een motie van wantrouwen die staande de vergadering wordt ingediend, leidend tot het aftreden van het kabinet. Of Tjon en Thijsen gaan alsnog overstag en trekken hun geamendeerde LAft in, waarmee zij zich feitelijk overgeven aan de minister-president en Financiënminister. Of - en dat ligt méér voor de hand - de Staten gaan fel uithalen naar Nederland en politiek Den Haag en er wordt nog even niets besloten. Maar er ligt dan nog steeds geen conceptvoorstel nieuwe LAft.
Er staat voor de week van 24 oktober een bezoek gepland van de collegeleden CAft. Iedereen is dan benieuwd waarom en hoe ze deze keer wél naar Oranjestad komen. Waarschijnlijk zullen ze het dan niet eens over de afgezegde vorige keer gaan hebben, en mogelijk dat zelfs de nieuwe LAft even wordt geparkeerd. Wordt vervolgd.

PS

Intussen is bekendgemaakt dat de parlementsvergadering is uitgesteld, zoals hieruit blijkt:

,,Aan de leden van de Staten, namens de Voorzitter der Staten deel ik u hierbij mede dat de voor woensdag 16 oktober opgeroepen openbare vergadering no. 1, inzake behandeling van agendapunt: 1. De beslissing van de regering om het door de Staten goedgekeurde ontwerp voor een Landsverordening houdende wijziging van de Landsverordening Aruba Tijdelijk Financieel Toezicht (vaststelling begrotingsnormen 2019-2021) (ZJ 2018-2019-910) niet te bekrachtigen (IS/28/19-20, d.d. 18 september 2019) tot nader order is uitgesteld.”