Van onze correspondent
Den Haag - De afgelopen jaren heeft het kabinet flinke stappen gezet om het niveau van bestaanszekerheid op Bonaire, Sint Eustatius en Saba sterk te verbeteren.
Het kabinet zet deze belangrijke ontwikkeling voort door in te zetten op structurele en gerichte maatregelen, kostenverlagende investeringen voor de lange termijn, en samenhangend beleid dat elkaar versterkt door een meer integrale benadering die aansluit bij de problematiek die de inwoners op de eilanden ervaren.
De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Eddie van Marum, heeft de Tweede Kamer in de voortgangsbrief bestaanszekerheid Caribisch Nederland (CN) geïnformeerd over de voortgang van de maatregelen. De afgelopen periode is er volgens Van Marum vanuit de rijksoverheid veel gedaan om de kosten van levensonderhoud te verlagen en de (minimum)inkomens te verhogen. ,,Het sociale stelsel is op Bonaire, Sint Eustatius en Saba namelijk beperkter dan in Europees Nederland, en de kosten van levensonderhoud zijn hoger”, aldus de staatssecretaris. In zijn brief noemt hij onder meer de verhoging van het wettelijk minimumloon en de uitkeringen, een verlaging van de lasten voor de werkgevers, verhoging van de kinderbijslag en de jaarlijkse verhoging van de belastingvrije som. Ook noemt hij subsidies op elektriciteit, drinkwater en internet en andere investeringen.
De tussenbalans is volgens hem dat de inkomens van veel groepen (in het bijzonder van minimahuishoudens) sinds het uitkomen van het rapport van de commissie sociaal minimum Caribisch Nederland fors zijn gestegen. ,,Hoewel het nu nog niet mogelijk is om de precieze effecten van de in 2024 genomen maatregelen te kwantificeren acht het kabinet, gelet op de beperkte inflatieontwikkeling, het aannemelijk dat de maatregelen een wezenlijke impuls hebben gegeven aan de koopkracht van minimahuishoudens in CN.” Tegelijkertijd werkt het kabinet verder aan het vergroten van de zelfredzaamheid van inwoners door te investeren in de middellange en lange termijn. ,,Het kabinet wil af van incidentele maatregelen en werkt toe naar structurele en meer gerichte maatregelen. Daarbij gaan we uit van het principe ‘comply or explain’.”
Nutsvoorzieningen, wonen en vervoer vormen samen met levensmiddelen de belangrijkste uitgavenposten voor inwoners. Daarom wil het kabinet structureel deze kosten van levensonderhoud verlagen en een inkomensafhankelijke kindregeling invoeren. De Kamer wordt dit najaar via een beleidsbrief over CN vanuit Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) nader geïnformeerd over de ontwikkelingen op het terrein van SZW in den brede. In deze brief komen ook andere relevante maatregelen van SZW aan de orde, waaronder de voorgenomen werkloosheidsregeling voor CN en een verlofregeling met uitkeringsfaciliteit voor begeleiders bij medische uitzending.
Een integrale aanpak van armoede op de eilanden via de lokale integrale programma’s is volgens Van Marum cruciaal. ,,De ministeries SZW, VWS, OCW en BZK dragen met capaciteit en financiële middelen bij aan de programma’s Werken aan Welvaart en Welzijn (Bonaire), Strong Roots (Sint Eustatius) en het Community Development & Culture Plan (Saba). Daarbij werken we in toenemende mate op integrale wijze samen met de eilanden. De voortgang van de programma’s wordt geborgd via bestuursakkoorden die in gezamenlijkheid tussen het Rijk en de openbare lichamen zijn gesloten.” Een van de voorbeelden is het realiseren van schoolmaaltijden. Hiervoor heeft het ministerie van OCW voor de periode 1 januari 2025 tot en met juli 2026 in totaal 1,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Er wordt toegewerkt naar structurele financiering hiervoor. De ministeries OCW, SZW en VWS werken op integrale wijze samen met de openbare lichamen op dit onderwerp.
