Van onze correspondent
Den Haag - De fracties van ChristenUnie, GroenLinks-PvdA en D66 in de Tweede Kamer vragen aan het kabinet om enkele elementen uit het Belastingplan BES 2025, die samenhangen met de koppeling tussen het wettelijk minimumloon en de belastingvrije som, uit te stellen voor de duur van minimaal een jaar. Het debat en de stemmingen vinden gisteren en vandaag plaats.

De fracties hebben gisteren, voorafgaand aan het debat, een mandement ingediend waarin wordt gevraagd om een jaar uitstel en dit te gebruiken om in wezenlijke samenspraak met de eilanden te komen tot een oplossing die beter gericht is op de inkomensgroepen op wie de Commissie Thodé gewezen heeft. In het Nibud-rapport 'Minimumvoorbeeldbegrotingen voor Caribisch Nederland’ van oktober 2023 wordt gewezen op de zeer hoge kosten van levensonderhoud op de eilanden van Caribisch Nederland (CN) tot wel 5.689 dollar per maand. Om dit te kunnen betalen is een brutojaarinkomen van ongeveer 90.000 dollar nodig. ,,Hoge kosten - zeker in vergelijking met Europees Nederland - van geïmporteerd voedsel, water, energie, telecommunicatie en het gebrek aan openbaar vervoer en betaalbare huisvesting zijn daar debet aan”, aldus de indieners van het amendement. ,,Vele huishoudens verdienen niet wat het Nibud voor hen heeft berekend en het vangnet van de sociale zekerheid is in CN nog niet sterk genoeg om dit op te vangen.”

Het werkelijke probleem is volgens de 3 fracties niet zozeer de hoogte van de inkomens of de belastingheffing op zich, maar de combinatie daarvan met de hoge kosten van levensonderhoud en een onvoldoende sterk sociaal zekerheidsstelsel. ,,Totdat daar structurele, gepaste oplossingen voor zijn moet er voorzichtig met lastenverzwarende maatregelen worden omgegaan.”

Het gevolg van het gevoerde generieke beleid om de koppeling van de belastingvrije som met het minimumloon vorm te geven als een verhoging van de belastingvrije som voor alle inkomens, is dat de maatregelen tweemaal zoveel kosten (15 miljoen euro) als het budget dat vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) beschikbaar is gesteld (7,5 miljoen). ,,Ter compensatie worden vervolgens een aantal belastingverhogingen voorgesteld die op het eerste gezicht redelijk lijken, maar die bij een nadere bestudering slecht onderbouwd blijken met betrekking tot inkomenseffecten, zeker als de Nibud-normen daarnaast worden gelegd. Ze staan op gespannen voet met onder meer de armoedebestrijding en de principes van een zorgvuldige fiscale beleidsvorming.

Indieners roepen de regering op om in wezenlijke samenspraak met de lokale maatschappelijke en politieke actoren in Bonaire, Sint-Eustatius en Saba te komen tot een alternatieve uitvoering. Met inachtneming van het draagkrachtbeginsel, een beoogde inwerkingtredingsdatum 1 januari 2026 en op een wijze waarvoor draagvlak op de eilanden is. Er moet volgens hen in gepaste mate rekening wordt gehouden met mogelijk optredende, onbedoelde effecten van lastenverzwarende maatregelen.

De door het kabinet voorgestelde maatregelen kosten structureel 15 miljoen en leveren 8 miljoen op. Als gevolg van dit amendement wordt tot de eventuele inwerkingtreding dus jaarlijks 7 miljoen euro bespaard. Voor wat betreft de belastingvrije som heeft het amendement als gevolg dat die nog niet meestijgt met het wettelijk minimumloon. Maar dit levert voor 2025 geen groot nadeel op aangezien er, na 2 jaren van flinke stijging, slechts een minieme verhoging van de belastingvrije som is voorzien.

Trendbreuk met verleden

Meer hierover lezen? Neem een online abonnement op de krant.