Zorgniveau moet gelijkwaardig aan Europees Nederland
Van onze correspondent
Kralendijk - De zorguitgaven per hoofd van de bevolking op de BES-eilanden lagen in 2022 net onder het bedrag dat in Europees Nederland (EN) werd uitgegeven. Wanneer de logistieke kosten daar vanaf worden gehaald liggen de zorguitgaven op de BES-eilanden sinds 2020 zelfs aanzienlijk onder die van EN. Dit is een van de conclusies uit de Health System Review voor Caribisch Nederland (CN).
Het eindrapport ‘The Caribbean Netherlands - Health system review’, uitgevoerd door de European Observatory on Health Systems and Policies is in juni van dit jaar naar de Tweede kamer gestuurd en wordt op 2 oktober behandeld in de commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het rapport komt met enkele conclusies die het vermelden waard zijn.
Het streven voor de komende jaren is om een zorgniveau te bereiken dat ‘gelijkwaardig’ is aan dat van EN. Indicatoren zoals de levensverwachting laten een gestage verbetering zien én dat inwoners van de BES-eilanden gemiddeld langer kunnen leven dan die in Europa, Nederland en de EU. Gedragsmatige leefstijlfactoren zoals een lage fruitconsumptie, lage(re) niveaus van fysieke activiteit, alcoholgebruik en obesitas vormen echter een bedreiging voor de gezondheidsresultaten. De armoede op de eilanden is nog steeds hoog, en dat zorgt voor sociale uitdagingen en problemen voor bewoners die verder gaan dan alleen het gezondheidssysteem. De bevolking op de BES-eilanden, met name Bonaire, groeit veel sneller dan in EN, vooral onder inwoners die in EN zijn geboren. Bovendien vergrijst de bevolking. Deze twee trends zullen volgens de onderzoekers van invloed zijn op de duurzaamheid van het BES-gezondheidssysteem op de lange termijn.
Vanwege de unieke context op de BES-eilanden introduceerde VWS een sluitend verzekeringsstelsel met beperkte belanghebbenden en een breed, centraal gefinancierd arbeidsvoorwaardenpakket, vergelijkbaar met dat van Europees Nederland. De afgelegen ligging impliceert echter dat het systeem niet alleen aanbieders op de BES-eilanden moet contracteren, maar ook aanbieders buiten het eiland, waarvan vele buiten de Nederlandse jurisdictie en dat stuitte in het verleden op de nodige weerstand.
De zorg is in principe ‘gratis’, te vergelijken met het oude ziekenfonds in EN. Er zijn echter geen gegevens beschikbaar over contante betalingen voor diensten voor bijvoorbeeld tandheelkundige zorg en fysiotherapie die verder gaan dan wat gedekt is. Daarnaast zijn er geen mogelijkheden om vrijwillige, aanvullende dekking aan te schaffen, in tegenstelling tot in EN. Bewoners kunnen een aanvraag indienen voor (aanvankelijk) niet-gedekte second opinions maar aanvragen moeten voldoen aan een specifieke set van gegeven criteria.
Een punt van zorg zijn de tekorten aan gezondheidswerkers voor de BES-eilanden. ,,Beperkte lokale opleidingsmogelijkheden, plus lagere niveaus van gekwalificeerde en beschikbare professionals, maken werving uit het buitenland noodzakelijk. Het langdurig vasthouden op de kleinere eilanden Sint Eustatius en Saba is een grote zorg, terwijl Bonaire moet zorgen voor voldoende personeel om de bevolkingsgroei bij te houden”, aldus de onderzoekers.
Belangrijke initiatieven zijn in lijn met de Europese Nederlandse richtlijnen en omvatten ziektepreventie, vaccinaties en het bevorderen van een gezonde levensstijl. De volksgezondheidsagenda wordt volgens het rapport steeds meer afgestemd op de lokale context, zoals de toegankelijkheid en betaalbaarheid van gezonde voeding en het vermijden van een zittende levensstijl. ,,Naarmate de bevolking op de BES-eilanden zowel toeneemt als veroudert, kunnen verder gezondheidsonderzoek en behoefteanalyses informatie opleveren voor preventie, voorlichting en samenwerking tussen belanghebbenden.”
