Van een onzer verslaggevers
Kralendijk - De waarnemend-Rijksvertegenwoordiger Jan Helmond ziet in dit stadium nog geen reden te interveniëren in het bestuur van het Bestuurscollege van Bonaire of de controlerende taak van de Eilandsraad.
Dit antwoordt hij na een verzoek van oppositiepartij PDB om vernietiging van een besluit inzake de Facilities Agreement en de daaraan verbonden voorwaarden om over te gaan tot een lening bij een drietal instellingen ten behoeve van het Water- en Energiebedrijf Bonaire (WEB).
Deze lening bedraagt 61 miljoen dollar en daarnaast wordt een werkkapitaalfaciliteit van 3 miljoen dollar ter beschikking gesteld. Bij elkaar 64 miljoen dollar. ,,U verzoekt mij tot voordracht tot vernietiging van deze beslissing”, schrijft Helmond aan het Eilandsraadslid Clark Abraham van Partido Demokrátiko Boneriano.
Abraham had op 5 januari de Rijksvertegenwoordiger aangeschreven in verband met een besluit dat ‘een vertegenwoordiger van het BC’ (het betreft volgens Abraham gezaghebber Edison Rijna, red.) in zijn hoedanigheid van enige aandeelhouder in de aandeelhoudersvergadering van de overheids-nv WEB heeft genomen.
In zijn brief geeft de oppositieleider aan dat de Eilandsraad op 2 januari 2020 een brief van het Bestuurscollege heeft ontvangen, gedateerd 20 december 2019, betreffende de ‘Ontwikkelingen bij WEB’. Met deze brief informeert het college de Eilandsraad over het aangaan van de lening door WEB. Abraham stelt dat het BC haar verplichtingen en verantwoordelijkheden niet is nagekomen door de Eilandsraad niet vóóraf te informeren over het aangaan van deze privaatrechtelijke handeling.
De Rijksvertegenwoordiger voor de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) legt in zijn gisteren uitgestuurde brief uit dat vernietiging ‘een discretionaire bevoegdheid betreft’. ,,De Kroon dient steeds aan de hand van alle omstandigheden van het geval een zorgvuldige afweging te maken van alle bij het besluit betrokken belangen.”
Daarbij staat proportionaliteit centraal. Een besluit moet alleen worden vernietigd als dit proportioneel is ten opzichte van het doel. ,,Niet iedere strijd met het recht en het algemeen belang is van een zodanig gewicht dat vernietiging gerechtvaardigd is,” aldus Helmond. De vraag is volgens hem ook of hetgeen met vernietiging wordt beoogd niet op een andere manier bereikt kan worden.
,,Ik ben van mening dat het aan de Eilandsraad, tezamen met het BC, is om te bepalen of het BC juist heeft gehandeld door de Eilandsraad achteraf te informeren over het aangaan van deze lening en de daaraan verbonden voorwaarden. Ik vind het belangrijk dat het democratische proces binnen het openbaar lichaam eerst plaatsvindt.”
De Eilandsraad heeft nog middelen ‘onuitgeput gelaten’, meent de Rijksvertegenwoordiger, en het BC moet nog de mogelijkheid krijgen haar brief nader toe te lichten. ,,Daarnaast ben ik er niet van overtuigd dat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput en het inzetten van het instrument vernietiging onder deze omstandigheden (los van de vraag of het besluit in strijd zou zijn met het recht of het algemeen belang) proportioneel is.”
De Wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES), in samenhang met de Algemene wet bestuursrecht, geeft het wettelijk kader voor vernietiging van besluiten. Besluiten en niet-schriftelijke beslissingen gericht op enige rechtsgevolg van het eilandsbestuur kunnen bij Koninklijk Besluit (KB) worden vernietigd. Vernietiging gebeurt uitsluitend door de Kroon. Redenen voor vernietiging zijn strijd met het recht of strijd met het algemeen belang.
Zowel de gezaghebber (Rijna) als de Rijksvertegenwoordiger (Helmond) kunnen de minister wie het aangaat mededelen dat naar hun oordeel een besluit voor vernietiging in aanmerking komt. De gezaghebber en Rijksvertegenwoordiger doen deze mededeling binnen twee dagen nadat zij kennis hebben genomen van het desbetreffende besluit/de beslissing. De gezaghebber doet dit overigens ‘door tussenkomst van de Rijksvertegenwoordiger’. De voordracht tot vernietiging wordt gedaan door of mede door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Het BC is verantwoording schuldig aan de Eilandsraad over het door het BC gevoerde bestuur. De Eilandsraad heeft dus een controlerende rol richting het college (gedeputeerden plus de gezaghebber). Om deze controlerende taak goed te kunnen uitoefenen is het belangrijk dat het BC de Eilandsraad alle inlichtingen verstrekt die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft.
Daarnaast kan de Eilandsraad zelf vragen stellen aan het Bestuurscollege. In de WolBES is bepaald dat het BC de Eilandsraad vooraf inlichtingen geeft over de uitoefening van de bevoegdheden, indien de Eilandsraad daarom verzoekt of indien de uitoefening ingrijpende gevolgen kan hebben voor het openbaar lichaam.
,,Het is aan het BC om de afweging te maken of het nodig is om de Eilandsraad vooraf te informeren over een dergelijke handeling/beslissing. U heeft geen vragen aan het BC gesteld over deze afweging of het BC ter verantwoording geroepen”, schrijft Helmond aan Abraham.