Van onze correspondent
Den Haag - Een eensgezinde Tweede Kamer vindt dat het kabinet veel meer aandacht moet hebben voor de specifieke noden van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.
Daarbij benadrukten de woordvoerders Koninkrijksrelaties gisteren in het Algemeen Overleg over Caribisch Nederland dat de ministeries veel te veel versnipperd te werk gaan.
Staatssecretaris Raymond Knops van Koninkrijksrelaties wil graag de coördinerende rol krijgen die de Kamer hem even graag toebedeelt, maar kan die niet waarmaken. Daardoor werd het voor hem, ondanks de eensgezindheid, toch een beetje lastige middag. Het wachten is op het advies van de Raad van State over die centrale rol voor de bewindspersoon voor Koninkrijksrelaties. Knops had gehoopt dat dit nog voor de zomer klaar zou zijn, maar kan alleen maar lijdzaam afwachten.
Op veel vragen moest de staatssecretaris antwoorden dat die onder een andere bewindspersoon vallen en dat hij of de vragensteller die moest doorspelen. Onbedoeld illustreerde hij daarmee het gebrek aan coördinatie. De Kamer was positief over de inspanningen van Knops, maar bleef hameren op het regelen van de coördinatie. Het duurt allemaal veel te lang voor de vele problemen op de eilanden worden opgelost.
Dat de commissie net met de politici van Saba en Bonaire heeft gesproken was in het debat merkbaar. André Bosman (VVD) vindt het ‘niet kunnen’ dat een vrouw die op Sint Maarten moet bevallen zonder man moet reizen, want in de wet is niet voorzien in een begeleider bij zwangerschap. Daar wordt weliswaar soepel mee omgegaan, zodat de man toch mee kan, maar volgens de wet wordt het niet vergoed. ,,De menselijke maat wordt verloren. Waar komt dit vandaan?” Hij pleitte voor ‘boerenverstandregels’ voor dergelijke gevallen.
Nevin Özütok (GroenLinks) noemde de tandartsstoel die nooit gebruikt wordt omdat er geen tandarts is. Bosman vulde later aan dat de stoel overheidsbezit is en daarom niet gebruikt mag worden door een private tandarts die bereid is naar Saba te komen. Knops moest het antwoord schuldig blijven: ,,Dat moet ik navragen bij VWS.”
Knops beloofde voor het einde van het zomerreces met een brief te komen waarin de antwoorden op de vragen voor andere ministeries worden verwerkt. Staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid (VWS) zal er daarvan een aantal moeten beantwoorden.
Andere onderwerpen waarop de Kamerleden hamerden zijn de hoge kosten voor internet en elektriciteit, die op de kleine eilanden nooit rendabel te maken zijn. Daar moeten andere oplossingen voor komen. ,,Internetbankieren kost op Saba 180 dollar per maand. Misschien moeten we gewoon een aanbieder aanwijzen”, zei Bosman.
Ronald van Raak (SP) pleitte voor een regelluwe zone op Saba, zodat het eiland veel meer zelf kan regelen. ,,We praten al vier jaar over de tewerkstellingsvergunningen die Saba zelf moet kunnen afhandelen, maar het is nog steeds niet geregeld. Waarom niet? Wie is de baas: de democratie of de ambtenarij?” Hij pleitte ook voor afschaffing van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN), want ‘dat zit Saba alleen maar in de weg’.
In het overleg waren ook de staatssecretarissen Tamara van Ark (SZW) en Mona Keijzer (EZK) aanwezig. Van Ark is sinds haar bezoek in januari aan de eilanden ‘nog standvastiger en gesterkt in haar ambitie en voornemens’ om iets te doen aan de armoede. De Kamer kwam daar ook veel op terug, maar lijkt ervan overtuigd te zijn dat Van Ark er alles aan doet. De staatssecretaris adopteerde een opmerking van Attje Kuiken (PvdA) als mission statement: ,,Caribisch Nederland is pas prachtig als de inwoners vooruit kunnen.”
De staatssecretaris zei onder andere te streven naar een kinderopvang op de eilanden als basisvoorziening, maar helemaal gratis, zoals enkele Kamerleden willen, ziet ze niet gebeuren. ,,Het is onderwerp van gesprek, maar bijvoorbeeld het uitdelen van maaltijden moet wel waarde hebben.” Enige irritatie was er wel, vooral bij Van Raak, over de verwijzing naar hindernissen voor het zelf afhandelen van de werkvergunningen door Saba. Daar zitten volgens Van Ark haken en ogen aan op het gebied van wet- en regelgeving. ,,Moeten we iedere keer vier jaar soebatten?”, verzuchte het SP-Kamerlid. Van Ark beloofde te werken aan een praktische oplossing.
Keijzer was wat onwennig in de commissie voor Koninkrijksrelaties. ,,Er gaat een wereld voor me open”, zei ze. ,,Ik hoor Bosman zeggen dat marktwerking onmogelijk is en Van Raak dat regels opzij moeten worden gezet”, citeerde ze ongebruikelijke standpunten voor een VVD’er en SP’er. ,,Het geeft me energie.” Verder somde de bewindsvrouw vooral investeringen van EZK op en regels waarvan op de eilanden gebruik kan worden gemaakt om de economie te stimuleren.
De Kamer legde Keijzer nog wel de problemen rond betaalbaarheid van elektriciteit en telecom voor. Zij is van mening dat EZK op energiegebied heeft gedaan wat kan, zoals het bevorderen van duurzame energie (zonnepanelen), maar ze kon de commissie niet echt overtuigen. Op Telecomgebied moet nog veel gebeuren, zei Keijzer, maar het is lastig omdat er lopende concessies zijn. Dat de kosten omlaag moeten, vindt de staatssecretaris ook, ze hoopt dat er iets te regelen is, omdat de meeste providers in overheidshanden zijn. ,,Voor 1 januari hoop ik de telecomwetgeving voor het toezicht aan te passen.” Dan kan de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de tarieven sturen. ,,Waarom is de ACM nodig”, vroeg Kuiken. En Bosman wil vooral snel naar een tarief van bijvoorbeeld 20 dollar voor internet, zodat het voor iedereen betaalbaar is. Antje Diertens (D66) vindt dat ‘echt iets moet gebeuren tussentijds’. Volgens Keijzer is dat meer iets voor SZW, ‘want er zijn ook mensen die wel hogere tarieven kunnen betalen’.
