Bestuursakkoord bespaart eiland miljoenen
Van een onzer verslaggevers
Oranjestad - Het bestuurlijk akkoord dat Aruba en Nederland sluiten met afspraken over houdbare Arubaans overheidsfinanciën, zal het eiland miljoenen besparen. Alexandra van Huffelen (D66), staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering, noemde tijdens een online ontmoeting met de pers zelfs een bedrag van 300 miljoen florin.
In het akkoord spreken de landen met elkaar af dat er een Rijkswet komt, waarin onder meer begrotingsnormen en financieel toezicht worden opgenomen. Met het sluiten van het akkoord gaat Aruba een lagere rente betalen voor de covidleningen. De bespaarde rente kan Aruba besteden aan investeringen in eigen land. Als de oude situatie wordt gehandhaafd, zal de rente op covidleningen weer omhooggaan en zal er in de toekomst geen mogelijkheid zijn voor goedkoper lenen bij Nederland, betoogt Van Huffelen. ,,Wat ik in gesprekken heel duidelijk heb gehoord is dat het financiële aspect een belangrijke rol speelt. Aruba betaalt de hoogste rente voor het terugbetalen van de covidleningen. Dat kost in totaal iets van 300 miljoen florin extra, geld dat het land kan gebruiken voor allerlei investeringen. Ik denk dat evenwicht is gevonden met aan de ene kant toezicht op de bedrijfsfinanciën en aan de andere kant voordelen voor het Land Aruba. Ik hoop dat dit akkoord niet blijft bij een akkoord tussen regeringen, maar ook in een Rijkswet zal worden vastgelegd.”
Op de vraag of de nieuwe regering en de nieuwe Tweede Kamer in Nederland het akkoord kunnen dwarsbomen, antwoordde de staatssecretaris dat dit wel kan, maar niet verwacht dat dit ook gebeurt. ,,Het betreft een bestuurlijk akkoord dat twee regeringen maken. Dat wordt ook uitgevoerd. Natuurlijk moet er nog een Rijkswet gemaakt worden waarvoor we de parlementen van Aruba en Nederland nodig hebben. Maar ik ben ervan overtuigd dat iedereen het belang hiervan inziet. Ik zie niet zomaar dat dit niet verder vorm zal krijgen, want zowel vanuit Aruba als Nederland wordt er veel waarde gehecht aan de combinatie van financieel toezicht en zorgen dat er ruimte ontstaat om de economie van Aruba te laten groeien.”
Nederland en Aruba zijn al langer in gesprek over het maken van afspraken voor financieel toezicht. Met als doel houdbare overheidsfinanciën en meer ruimte voor investeringen. Het bestuurlijk akkoord volgt op een op 10 oktober 2023 gesloten overeenkomst voor de herfinanciering van de covidlening. Deze lening is door Nederland aan Aruba verstrekt om de gevolgen van de coronapandemie het hoofd te bieden. In de overeenkomst heeft de lening een looptijd van twintig jaar, tegen een rente van 6,9 procent. Nadat het bestuurlijk akkoord door beide landen is getekend, wordt de rente verlaagd naar 5,1 procent. De rente kan worden verlaagd, omdat Nederland met een Rijkswet meer zekerheid krijgt over de financiële draagkracht van Aruba.
Nu Aruba ermee heeft ingestemd dat er een Rijkswet komt, worden daarin onder meer de definities van de begrotingsnormen, normen voor het financieel beheer en de vormgeving en werking van het financieel toezicht opgenomen. Ook wordt er in de wet geregeld dat Aruba gebruik kan maken van de lopende inschrijving waaronder Nederland inschrijft op leningen. Op deze manier wordt voor Aruba een gunstige financieringsmogelijkheid opengesteld. Het College Aruba financieel toezicht (CAft) blijft in het kader van het financieel toezicht zowel Aruba als de Rijksministerraad adviseren. Om de nieuwe begrotingsnormen te bepalen, leggen Aruba en Nederland een gezamenlijke onderzoeksvraag voor aan het Internationaal Monetair Fonds.
Aruba neemt daarnaast aanvullende bepalingen op in de eigen, nationale regelgeving. Een voorbeeld hiervan is de kwantificering van de begrotingsnormen en de mogelijkheid om zelf een Begrotingskamer in te richten als adviseur van de Staten en de regering. Wijziging of vaststelling van de nationale regelgeving kan alleen met instemming van de Rijksministerraad.
Verder is afgesproken dat als de Rijkswet en de betrokken nationale regelgeving niet volgens planning tot stand komen, de rente op de covidlening weer zal worden verhoogd naar 6,9 procent. Het voorstel voor de Rijkswet dient uiterlijk 1 mei 2025 bij de Tweede Kamer te zijn ingediend voor behandeling. Ook is overeengekomen dat Nederland, ná inwerkingtreding van de Rijkswet, de rente op de herfinanciering van de covidlening verder verlaagt. Nederland verklaart zich ook bereid om ná inwerkingtreding van de Rijkswet, een deel van de aflopende buitenlandse leningen van Aruba te herfinancieren tegen de rente die Nederland betaalt, met daarboven een beperkte opslag.
