Van onze correspondent
Oranjestad - Aruba heeft vooruitgang geboekt op alle thema’s die in het Landspakket worden genoemd. Hervormingstrajecten zijn in gang gezet, er is sprake van goed financieel beheer, ambtenaren hebben toegang gekregen tot digitale opleidingen en prestatiemanagement wordt in dit eerste kwartaal ingevoerd.
Demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen schrijft dit in een brief aan de Tweede Kamer.

Ze is zeer te spreken over de manier waarop Aruba samen met de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) aan het Landspakket werkt.
Een goed financieel beheer vormt de basis voor begroting en verantwoording en daarmee voor gezonde overheidsfinanciën. Rechtmatigheid van inkomsten en uitgaven begint bij adequate regelgeving, bijvoorbeeld over de wijze waarop de administratie plaatsvindt. Om het gebrek aan adequate regelgeving en kaders op het gebied van financieel beheer aan te pakken, is het recent opgestelde verslaggevingsstelsel het belangrijkste resultaat. Ook ten aanzien van het begrotingsproces zijn belangrijke stappen gezet. Daardoor was het mogelijk om de begroting en de eerste voorjaarsnota op tijd in te dienen. Aruba wil het financieel beheer duurzaam verbeteren en richt zich op het inrichten van de financiële organisatie en de werkprocessen.
Van Huffelen ziet wel dat er nog flinke stappen moeten worden gezet, maar schrijft erbij dat Aruba in 2026 een goedkeurende controleverklaring bij de jaarrekening wil hebben. Om de kwaliteit en effectiviteit van de publieke sector te vergroten, ligt de focus op de omvangrijke en ambitieuze herinrichting van het overheidsapparaat, binnen de kaders van de afgesproken 10 procent. Op dit moment wordt een kerntakenanalyse gedaan die inzicht geeft in de kernfuncties van de overheid. Ook is prestatiemanagement voor ambtenaren ontworpen en dat wordt dit kwartaal ingevoerd. Ambtenaren hebben toegang gekregen tot digitale opleidingsmogelijkheden. Het aanbestedingsproces voor de automatiseringstrajecten gaat naar verwachting later dit jaar van start. Alle activiteiten op dit vlak moeten uiteindelijk leiden tot een zichtbare verbetering van de dienstverlening van de overheid, zo heeft ook minister-president WeverCroes recent in de media aangegeven, schrijft Van Huffelen aan de Tweede Kamer. .
Een andere belangrijke hervorming uit het Landspakket is een eenvoudiger belastingstelsel met hogere opbrengsten en meer nadruk op indirecte belastingen. De voorgenomen invoering van een btw-systeem om de huidige omzetbelasting te vervangen, bleek complexer en politiek gevoeliger dan verwacht. Aruba heeft vervolgens besloten om omzetbelasting aan de grens door te voeren.
Van Huffelen merkt op dat elk belastingstelsel staat of valt met de dienstverlening die aan de burger wordt verleend en met de compliance door de belastingbetaler. Daarom is in onderling overleg gekozen om op korte termijn voorrang te geven aan het verbeteren van het uitvoeringsapparaat en niet aan wijzigingen in het belastingstelsel. Eerst moeten de achterstanden in het verwerken van bezwaarschriften zijn ingelopen. Naar verwachting zal deze inhaalslag drie jaar gaan duren.Een beter werkende, tijdig en voorspelbaar reagerende Belastingdienst moet ook een betere compliance in de hand werken.
De Arubaanse Belastingdienst gaat hierbij hulp krijgen van de Belastingdienst Caribisch Nederland. Voor de financiële sector van Aruba is het register met Ultimate Beneficial Owners (UBO-register) ingesteld, wat moet leiden tot duidelijkheid over belanghebbenden van bedrijven.
Een belangrijke mijlpaal was de oprichting van de Aruba Fair Trade Authority eind vorig jaar. Deze mededingingsautoriteit draagt bij aan het creëren van een meer gelijkwaardig speelveld voor bedrijven en helpt misbruik van marktpositie voorkomen. Op het gebied van de gezondheidszorg is het in juli 2023 gesloten zorgakkoord tussen overheid, zorgaanbieders en de ziektekostenverzekeraar een belangrijke stap geweest richting meerjarige beheersing van de kosten met handhaving van kwalitatief goede zorg.
Op het gebied van kansspelen zijn voorbereidingen getroffen om een Arubaanse kansspelautoriteit op te zetten. Op basis van de uitgewerkte businesscase gaat een kwartiermaker dit jaar aan de slag om de autoriteit daadwerkelijk te operationaliseren.
Van Huffelen laat weten dat ze komende maand naar het Caribisch gebied reist en dan ook naar Aruba komt. Ze zal de voortgang van de hervormingen en bijkomende uitdagingen dan verder bespreken.