Van onze correspondent
Oranjestad - Minder mensen en bedrijven doen een beroep op de steunmaatregelen die er vanwege Covid-19 waren. Het College Aruba financieel toezicht (CAft) adviseert daarom om deze maatregelen eind dit jaar te beëindigen. De regering wordt intussen gemaand om de ontwerpbegroting 2022 in te dienen.
Die boodschap had voorzitter Raymond Gradus van het CAft gistermiddag tijdens een persconferentie, waarmee een tweedaags bezoek aan Aruba werd afgesloten. Het CAft was op 28 en 29 oktober op Aruba.
Het toerisme herstelt zich en de economie van Aruba trekt weer aan. Het aantal mensen en bedrijven dat een beroep doet op de steunmaatregelen, wordt minder.
Gradus maakte duidelijk dat het noodzakelijk is dat Aruba werkt aan een begrotingsevenwicht in 2022. Daarna kan worden gestart met het aflossen van de overheidsschuld, die vóór de coronacrisis al heel hoog was. Het College heeft de ontwerpbegroting 2022 echter nog niet ontvangen. Het CAft roept de Arubaanse regering op om de ontwerpbegroting zo spoedig mogelijk op te stellen, zodat deze voor 15 december van dit jaar kan worden vastgesteld.
De regering had de ontwerpbegroting 2022 op 1 september moeten aanbieden aan de Staten. Het is belangrijk dat een begroting op tijd wordt vastgesteld. Aruba gaat uit van een economische groei van 13,9 procent voor 2021 en bij sommige sectoren zijn al personeelstekorten zichtbaar. Het CAft dringt er op aan om de loonsteun op de kortst mogelijke termijn stop te zetten. Waar te veel loonkostensubsidie is betaald, moet dit zo snel mogelijk worden teruggevorderd.
Volgens het College is de overheidsschuld nu 5,6 miljard florin. Aruba moet in 2022 werken aan een begrotingsevenwicht om de overheidsschuld niet verder te laten oplopen. Naast het stimuleren van economisch herstel, moet de huidige regering ook kostenbesparende maatregelen nemen. De hervormingen die in de uitvoeringsagenda staan, moeten bijdragen aan het verbeteren van de overheidsfinanciën en het verlagen van de overheidsschuld. Het CAft roept de regering op om in de ontwerpbegroting een meerjarenplanning op te nemen waaruit blijkt wat de hervormingen financieel moeten gaan opleveren.
Aruba staat voor een grote uitdaging, zegt Gradus, om de overheidsschuld te verminderen en zo snel mogelijk naar een houdbaar niveau te brengen. Een financieel overschot is de enige manier om de nominale schuld en de daarbij behorende rentelasten te verlagen. Aruba betaalt nu jaarlijks 5 procent van het bbp aan rente. Volgens het CAft gaat dit ten koste van andere uitgaven op de begroting, zoals onderwijs of armoedebestrijding. Het is belangrijk dat Aruba vanaf 2023 een financieringsoverschot heeft van 1 procent.
Tijdens de persconferentie werd duidelijk gemaakt dat hervormingen - die in het landspakket zijn opgenomen - essentieel zijn voor economische groei. De costs of doing business en administratieve lasten moeten verminderen. Integrale belastinghervorming is van belang, waarbij het stelsel ook eenvoudiger moet worden. Het CAft stelt dat de belastingen, als gevolg van een opeenstapeling van wetgeving, complex zijn geworden. Het systeem bevat een groot aantal aftrekposten, vrijstellingen en uitzonderingen. Dit zorgt voor extra administratieve lasten bij werkgevers en bij de Belastingdienst. Het maakt automatisering moeilijker. Het College pleit voor digitalisering en gegevensuitwisseling tussen verschillende overheidsdiensten. Dat zal helpen om de slagkracht van de Belastingdienst te versterken en de compliance verhogen.
Hervormingen zijn ook noodzakelijk in de sociale zekerheid en in de zorg. Het CAft vindt het van het grootste belang om op korte termijn besparingen in de AZV-zorg door te voeren. Dat is de eerste stap op weg naar houdbare zorg.
Tijdens het tweedaagse bezoek van het CAft zijn gesprekken gevoerd met onder andere de gouverneur, de minister van Financiën en Cultuur, de ministerraad en de Statencommissie Financiën, Overheidsorganisatie, Cultuur en Sport (CFOCS). De Centrale Bank van Aruba (CBA), de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de Aruba Hotel and Tourism Association (Ahata) werden bezocht. Voorzitter Gradus is ook naar het nationaal park Arikok gegaan. Hij werd daar geïnformeerd over de uitdagingen van natuurbeheer en de economische potentie van dit park voor het toerisme.
