Van onze correspondent
Oranjestad - Aruba moet meer hervormingen en bezuinigingen doorvoeren om goede zorg en sociale zekerheid te kunnen blijven garanderen. Het CAft spreekt van ‘ernstige tekortkomingen in het financieel beheer’.
Het College Aruba financieel toezicht (CAft) zegt in een reactie op de tweede uitvoeringsrapportage 2021 dat er te weinig voortgang is.
Demissionair minister Xiomara Maduro (MEP) van Financiën stuurde op 16 augustus de tweede uitvoeringsrapportage (UR) naar het CAft. Het document had echter zes weken na afloop van elk kwartaal moeten zijn ingediend. Het CAft merkt op dat de UR op 11 augustus bij hen had moeten zijn.
Om de UR te kunnen beoordelen, kijkt het CAft naar de LAft en naar het protocol Aruba-Nederland uit 2018. De Rijksministerraad (RMR) heeft vanwege de coronacrisis op verzoek van Aruba besloten om af te wijken van de centrale begrotingsnorm. Het uitgangspunt is dat het financieringstekort van het Aruba in 2021 net zo groot mag zijn als de liquiditeitssteun en de aan te trekken liquiditeiten die ingezet worden om het financieringstekort te dekken.
In de UR staat dat Aruba over het eerste halfjaar van 2021 een financieringstekort heeft van 363 miljoen florin. Het CAft verwacht dat er meer inkomsten zullen zijn in de laatste twee kwartalen. Immers, de economie herstelt sneller dan verwacht. De kosten voor steunmaatregelen zijn in de vastgestelde begroting lager. De Fase-regeling, de MKB-regeling, de loonsubsidieregeling en het SVb-tekort worden allemaal naar beneden vastgesteld. Het CAft merkt op dat er geen uitgaven zullen zijn voor de regeling Tijdelijke Inkomensondersteuning (TIO). Deze regeling vervalt vanwege het economisch herstel. Het CAft adviseert minister Maduro om dit in een begrotingswijziging aan te passen.
Aruba rapporteert te weinig voortgang over bezuinigingen bij de Algemene Ziektekostenverzekering (AZV), het verlagen van personeelskosten en een ‘nulmeting financieel beheer’. Aruba moet op dit gebied maatregelen treffen. Bij de AZV moet dit jaar 60 miljoen florin worden bezuinigd. Demissionair minister van Volksgezondheid, Dangui Oduber (MEP), heeft aan het CAft al laten weten dat een besparing van 40 miljoen florin haalbaar is. Echter, de minister geeft geen cijfermatige toelichting en zegt niet hoe Aruba alsnog zal voldoen aan de besparingsopdracht. Het CAft benadrukt nogmaals dat de afgesproken korting van AWG 60 miljoen in 2021 en verder geheel moet worden gerealiseerd en dat verdere stappen noodzakelijk zijn.
De bijdrage van het Land Aruba aan de Sociale Verzekeringsbank (SVb) wordt dit jaar op nihil gezet. Volgens het CAft moeten eigen reserves van de SVb zo min mogelijk worden aangesproken, terwijl er meer premie-inkomsten moeten zijn. Dat kan volgens het college ook als er een betere compliance plaatsvindt.
In de reactie op de tweede UR zegt het CAft ook dat Aruba de uitgaven moet beheersen en via een begrotingswijziging moet zorgen dat het tekort voor 2021 lager wordt. De schuld van het land mag niet onnodig verder oplopen. Het is mogelijk om tot een lager tekort te komen, stelt het CAft.
De overheid heeft een probleem met het innen van de 12,6 procent die op salarissen van ambtenaren wordt ingehouden. Volgens de vastgestelde begroting hadden de ‘gelieerde overheidsentiteiten’ 12 miljoen florin moeten afdragen. De overheid heeft in het eerste halfjaar slechts 3,6 miljoen florin binnengekregen. De afdrachten van de entiteiten blijven achter. Als Aruba geen maatregelen treft, voorziet het CAft een tegenvaller op de begroting. De opdracht aan Aruba is dan ook om te zorgen dat de entiteiten volledig en tijdig afdragen.
Bij de eerste UR zag het CAft een financiële meevaller door het aantrekkende toerisme. Op basis van de tweede UR blijft het CAft bij deze verwachting.
De RMR besloot dat Aruba de jaarrekening 2019 uiterlijk op 1 augustus 2021 moest hebben vastgesteld. De jaarrekening 2020 moet op 31 augustus 2021 klaar zijn. Aruba heeft op 1 juli laten weten dat deze deadlines niet haalbaar zijn vanwege administratieve correcties. De jaarrekening 2019 wordt naar verwachting in oktober 2021 afgerond en de jaarrekening 2020 in december 2021. Dan moeten de jaarrekeningen nog worden vastgesteld. Het CAft vindt dat hier sprake is van ernstige tekortkomingen in het financieel beheer en stelt dat financieel beheer de afgelopen jaren te weinig aandacht heeft gekregen. Het CAft verzoekt Aruba om hier prioriteit aan te geven, samen met de uitvoeringsagenda van het Landspakket.