Van onze correspondent
Oranjestad - Aruba legt de werkzaamheden voor het herdenkingsjaar slavernijverleden tot nader order stil. De ‘koloniale houding’ van Nederland op financieel-economisch gebied maakt dat Aruba de excuses van de Nederlandse staat over het slavernijverleden niet als oprecht ervaart.
Minister Xiomara Maduro (MEP) die Cultuur en Financiën in haar portefeuille heeft, maakte dit bekend tijdens een bijeenkomst van het Genootschap Nederland Aruba in Den Haag. Het thema was ‘Herdenkingsjaar slavernijverleden’.
Aruba heeft, zegt Maduro, een unieke geschiedenis van slavernij. Het aantal slaven op Aruba was aanzienlijk minder vergeleken met de andere eilanden binnen het Koninkrijk. De geschiedenis leert dat er op Aruba verschillende soorten slaven waren. De Indiaanse slaven, rode slaven, maar ook de Trans-Atlantische slaven die vanuit Afrika via Curaçao op Aruba terechtkwamen.
,,Het onderwerp slavernij was taboe op Aruba. Als minister van Cultuur heb ik het slavernijverleden van Aruba publiekelijk aangekaart. Dit is een belangrijke stap om bewustwording te bevorderen en begrip te krijgen over dit deel van onze geschiedenis”, aldus Maduro. ,,We moedigen open discussie en reflectie aan. Dit is essentieel voor het bouwen van een meer inclusieve samenleving en het erkennen van de volledige omvang van onze gedeelde geschiedenis.”
Het ministerie van Cultuur heeft een Slavernij Bewustwordingscommissie Aruba opgericht. Daarin zitten vertegenwoordigers van het ministerie van Cultuur, Directie Cultuur, het ministerie van Onderwijs, Nationaal Archief Aruba en adviseur Luc Alofs. Ze geven voorlichting en maken mensen bewust over het slavernijverleden op Aruba. Ze organiseren sessies met stakeholders en geven workshops over het aanvragen van subsidies. Er is een dialoog met professionelen om dit deel van de geschiedenis in onze huidige samenleving te bespreken en een platform te bieden.
De minister verwees naar 19 december vorig jaar, toen de Nederlandse staat excuses aanbood voor de rol in het slavernijverleden. ,,Deze excuses zijn een belangrijke stap in het erkennen van de fouten uit het verleden. Het is een vorm van herstel voor de pijn en het leed dat is veroorzaakt.”
De huidige politieke en economische druk die Nederland uitoefent op Aruba, zorgt voor twijfels over de oprechtheid van de excuses. ,,Het gaat om de manier waarop Aruba, Curaçao en Sint Maarten door Nederland worden behandeld tijdens de onderhandelingen om de coronaleningen te herfinancieren. Wij ervaren dat de excuses niet volledig gemeend zijn en niet volledig de diepte en complexiteit van onze gedeelde geschiedenis erkennen.”
De minister gaf een blik in de financiën van Aruba. De schulden van Curaçao en Sint Maarten werden in 2010 voor 70 procent kwijtgescholden, met daarbij financieel toezicht. Aruba moet nu instemmen met een Rijkswet Aruba financieel toezicht. De lening wordt echter niet kwijtgescholden. Het enige voordeel zou zijn dat de herfinanciering van de coronalening tegen een percentage zou zijn dat Nederland op de kapitaalmarkt zou moeten betalen, te weten 3,4 procent.
De minister zei dat Nederland tijdens de onderhandelingen met Aruba ineens eiste dat de herfinancieringsovereenkomst van de coronaleningen voor 10 oktober van dit jaar moest zijn ondertekend. ,,We kregen twee keuzes. Instemmen met de Rijkswet Aruba financieel toezicht waarbij het rentepercentage op 3,4 procent zou worden gesteld. Of een rente van 6,9 procent accepteren. Dat betekent in feite een winst van 3,5 procent voor Nederland.”
Volgens Maduro zet deze harde opstelling van Nederland de klok binnen het Koninkrijk 160 jaar terug, toen de koloniën nog winst moesten opleveren. Met de huidige lening strijkt Nederland over de gehele looptijd van de lening (20 jaar) meer dan 300 miljoen florin op. ,,Zo ga je niet met elkaar om in het Koninkrijk. Nederland handelt in strijd met artikel 36 van het Statuut. Gelet op het democratisch deficit in het Koninkrijk kan Aruba nergens verhaal halen. De houding van Nederland, BZK, toont een gebrek aan flexibiliteit en begrip voor onze unieke situatie.”
De bewindsvrouw vindt het belangrijk dat Aruba en Nederland werken aan een relatie gebaseerd op wederzijds respect en gelijkwaardigheid, erkenning van onze autonomie en capaciteit om onze eigen financiële zaken te beheren. ,,Het zou beter geweest zijn als Nederland meer begrip had getoond voor de Caribische landen in het Koninkrijk. De onderhandelingen en het opleggen van een ‘strafrente’ weerspiegelt een koloniale houding en is in feite een nieuwe vorm van slavernij.
Deze moderne ‘koloniale’ houding maakt dat de excuses geen waarde en betekenis meer voor ons hebben. Het blijkt dat Nederland na 160 jaar niet genoeg heeft geleerd van het koloniaal en slavernijverleden.”
Voor Aruba is dit een enorme teleurstelling, aangezien we als land in het Koninkrijk zouden verwachten dat we elkaar zouden begrijpen en elkaar helpen, zeker gelet op artikel 36 van het Statuut dat zegt dat Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten elkander hulp en bijstand verlenen.
Om die reden heeft Aruba een beslissing genomen. Vanwege de ‘koloniale houding’ van Nederland, de beperkte middelen die er zijn en de uitdagingen die dit onderwerp met zich meebrengt, legt Aruba alle werkzaamheden voor het Herdenkingsjaar Slavernijverleden binnen het ministerie van Cultuur stil. ,, We willen de excuses van de Nederlandse staat ervaren als welgemeende excuses. We blijven de ontwikkelingen rond dit thema volgen, maar wij zullen vooralsnog niet actief meedoen aan de agenda van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.”
