Daags na de eilandsraadsverkiezingen op Sint Eustatius, waarin de Progressive Labour Party (PLP) van politicus Clyde van Putten de meerderheid van de uitgebrachte stemmen binnenhaalde, is de stemming een mix van triomf, teleurstelling, frustratie en berusting. Want wat bijna iedereen op het eiland weet, maar uit angst voor represailles niet naar buiten durft te brengen, is dat een niet gering deel van de uitgebrachte stemmen is gekocht of geregeld, onder meer met misbruik van de procedure voor het stemmen met een volmacht (‘proxy voting’ in de volksmond). Triomf is er bij de PLP en zijn aanhang. Zij haalden 978 stemmen binnen: een overduidelijke meerderheid ten opzichte van de in totaal 779 stemmen voor de andere twee partijen samen: 662 voor de Democratic Party (DP) en 117 voor de Christian Democratic Appeal (CDA). Medewerkers van een overheidsinstantie vernamen van een aantal klanten dat zij blij waren met de $100,- die zij van de PLP ontvingen, als tegenprestatie voor hun stem op deze partij. Een mooi extraatje, als je maandelijks van een klein salaris moet zien rond te komen. Het gaat veelal om laagopgeleide economische migranten vanuit de omringende Spaanstalige regio. Mede door een gebrekkige beheersing van het Engels zijn zij minder goed geïnformeerd en het stemrecht is voor deze groep een minder serieuze aangelegenheid dan voor het beter opgeleide en meer welvarende deel van de bevolking. Statiaanse burgers die op weg waren naar St. Maarten voor medische zorg, vertelden dat zij voor vertrek, op de luchthaven, werden toegesproken door de PLP om mee te werken aan stemmen voor deze partij. Een aantal burgers meldde in de avonduren bezoek te hebben gehad van vertegenwoordigers van de PLP, met het verzoek mee te werken aan een stem op deze partij, hetzij door zelf te gaan stemmen of door het afgeven van een volmacht voor een stem op deze partij. Een aantal Statianen die op buureiland Saint Kitts verblijven, zou op kosten van de PLP naar het eiland zijn vervoerd om voor hen te komen stemmen. Sinds jaar en dag is bekend dat politici op Sint Eustatius misbruik maken van de ‘proxy voting’-procedure, voor stemgewin. Bij de vorige verkiezingen is bijna 40% van de uitgebrachte stemmen door middel van volmachten uitgebracht. Om die reden is de procedure dit keer aangescherpt: volmachtverleners moesten, naast hun stempas, ook een kopie van een geldig legitimatiebewijs aan de stemmer meegeven. Het aandeel van de via een volmacht uitgebrachte stemmen voor de afgelopen verkiezingen is (nog) niet bekendgemaakt maar ondergetekende heeft zelf meegemaakt dat een politicus met een stapel met stempassen en gekopieerde identiteitsbewijzen rondliep, op zoek naar stemmers die naast hun eigen stem ook 1 of 2 ‘proxy votes’ zouden willen uitbrengen. Teleurstelling en frustratie zijn de heersende sentimenten bij de kiezers die hun stem uitbrachten op de gloednieuwe CDA en de vernieuwde Democratische Partij. Niet alleen staan zij achter de partijideologie van deze twee partijen, die de moeite hadden genomen hun gedachtegoed voor de burgers te publiceren. Het was er velen ook om te doen om tegenwicht te bieden aan de PLP, die keer op keer de meerderheid van de stemmen weet binnen te slepen. De kiezers voor de CDA en DP stemden voor verandering.
Verandering ten opzichte van het eilandbestuur dat, tot aan de overname van het lokale bestuur door Nederland in 2018, gekenmerkt werd door verwaarlozing van de overheidstaken, stagnatie van de vooruitgang en een angstcultuur. Berusting is er eilandbreed. Berusting omdat dit nou eenmaal is hoe het op dit eiland werkt bij verkiezingen. Door de kleinschaligheid is het immers relatief gemakkelijk haalbaar om het benodigde aantal extra stemmen te kopen: met $10.000,- kan je al 100 stemmen kopen, bij een omkoopprijs van $100,-. En proberen hier aandacht voor te krijgen kan je als burger of ambtenaar duur komen te staan. Dus maakt iedereen zich, schoorvoetend, op voor weer een ambtsperiode waarin de teneur van de eilandsraad wordt bepaald door de PLP. Het wordt tijd dat staatssecretaris Van Huffelen en de Tweede Kamerleden zich realiseren dat Sint Eustatius nu terugkeert naar een ‘democratie’ op basis van een gekochte verkiezingsuitslag, die hoogstwaarschijnlijk niet de wensen van de meerderheid vertegenwoordigt. Een situatie waarin de voortgang bedreigd wordt van de broze vooruitgang die op dit eiland bereikt is gedurende de periode van de bestuurlijke overname door Nederland.
Bezorgde burgers van Sint Eustatius