Door Frank Kunneman
,,Mijnheer de president, slaap zacht!” Met deze zin eindigt Boudewijn de Groot zijn enige protestsong ooit. In 1965 is dan de Vietnam-oorlog in volle gang. Het sarcasme van De Groot is ruim 50 jaar later nog steeds op zijn plaats. Nu gaat het om president-commissarissen in ons eigen land.
Een paar jaar geleden zagen we hoe onder de ogen van de toenmalige raden van commissarissen van Refineria di Korsou nv en IUH nv honderden miljoenen aan overheidsgeld zijn weggebrand (geld van u en mij). Nu staan weer de voorpagina’s vol met ontdekkingen van fraude. Fraude op de werkvloer en fraude in de top. Vorige week is eindelijk de datum bepaald voor de strafzitting tegen de voormalige directeur van Girobank. Ook fraude. En ja, weer kost het allemaal overheidsgeld. Maar het is veel ernstiger. De onderhandelingen over de overname van het Isla-contract zijn plotseling afgebroken. Er lijkt een verband te zijn. Onze collectieve integriteit staat op het spel. En dat gaat echt niet alleen om overheids-nv’s. De private sector kan er ook wat van. De afgelopen twee jaar is de grootste luchtvaartmaatschappij in de Dutch Caribbean ernstig ziek geworden en nu op sterven na dood. Onverantwoordelijk bestuur en ontoereikend toezicht, zoveel lijkt wel duidelijk. Er zijn inmiddels tientallen miljoenen overheidsgeld ingepompt om de comateuze patiënt aan de beademing te kunnen houden.
Ook de grootste verzekeringsmaatschappij in de Dutch Caribbean moet met kunst en vliegwerk in de lucht worden gehouden. Graaiers in de top zijn overal een probleem, dat lijkt ook wel duidelijk. Maar het raakt ons allemaal. Deze grote bedrijven zijn cruciaal voor de economie van ons land, net als de raffinaderij. Als ze dreigen om te vallen, dan heeft dat onvoorspelbare en zeer grote negatieve gevolgen voor ons allen. De negatieve uitstraling gaat veel verder dan tot aan Westpunt. In de grote wereld om ons heen worden we in toenemende mate als een weinig integer land met een onbetrouwbaar bedrijfsleven gepercipieerd. Ook dat kost erg veel geld en gemiste kansen. Hebben de commissarissen in die bedrijven zitten te slapen? Hoe zijn die commissarissen geselecteerd? Vrienden? Bekenden? Waren zij wel deskundig en onafhankelijk? Waar blijkt dat uit? Zijn ze zelf wel eens tussentijds op hun functioneren beoordeeld? Of is ook hier het helaas gebruikelijke patroon zichtbaar: als commissaris vooral goed kijken naar details die volstrekt onbelangrijk zijn en je daar heel intensief mee bemoeien, maar oogkleppen op voor de zaken waar het werkelijk om gaat. Het wordt tijd dat commissarissen openbaar verantwoording afleggen over hun (gebrekkige?) toezicht. Leg het maar eens uit in het jaarverslag. In andere landen is dat al heel gebruikelijk. Dat dwingt commissarissen zich serieus rekenschap te geven van hun verantwoordelijkheid, niet alleen naar het bedrijf toe, maar ook naar onze kleine en dus heel kwetsbare samenleving. Juist het morele gehalte van het bedrijf en zijn directie zijn bij uitstek de verantwoordelijkheid van de raad van commissarissen. Als het daaraan schort, dan heb je als commissaris per definitie ernstig gefaald. Ga daar maar eens over praten en laat de discussie over dat contract waar je toch geen verstand van hebt maar even rusten. Precies hetzelfde geldt voor de vakbeweging. Protesteren tegen de directie als die fouten maakt is prima, maar neem ook eens de eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid en integriteit onder de loep. Hoe integer is men op de werkvloer? Wat doet de vakbeweging daar zelf aan? We leven niet op een eiland, maar in een grotemensenwereld. Daarbij horen grotemensenverantwoordelijkheden. Als je denkt die grote broek te passen, trek hem dan ook eens aan. Het is geen pyjamabroek. Niet zachtjes slapen dus. Wakker worden allemaal!