Door Eric de Brabander
De Taskforce Marktordening en Financiering Zorgsector onder voorzitterschap van Caryl Monte heeft in opdracht van de regering in het afgelopen jaar een rapport uitgebracht dat moest leiden tot de bezuinigingen in de zorgsector ten behoeve van het budget van het nieuwe ziekenhuis CMC (Curaçao Medical Center) dat in vergelijking met het Sehos (Sint Elisabeth Hospitaal) jaarlijks 60 tot 80 miljoen hoger is.

Er komt dus met deze bezuinigingen geen werkelijk extra budget beschikbaar voor de noodzakelijke investeringen en hervormingen in de organisatie van de zorg, conform public health-uitgangspunten die tot een betere zorg en gezondheid van de bevolking zullen leiden.

Noodzakelijke investeringen in onder andere de eerste lijn, de public health, preventie en de care die uiteindelijk tot een gezondere maatschappij en beter beheersbare kosten leiden, blijven achterwege.

Essentieel is de keuze van een geschikt uitgangspunt voor overheidsbeleid. Dit beleid moet gericht zijn op het stimuleren en op duurzame wijze bewerkstelligen van een gezonde gemeenschap en een betaalbare effectieve zorg waarbij de patiënt centraal staat.

Voor het bereiken van deze doelstellingen dient het principe van ‘primary health care’ als centraal uitgangspunt genomen te worden, zoals door verschillende internationale gezaghebbende organisaties aangeraden wordt.
Primary healthcare bouw je op vanuit een sterke eerste lijn samen met een effectief preventiebeleid. Dit vereist voor Curaçao dus een duidelijke investering in de eerste lijn. Deze opbouw kan nimmer vanuit investeringen in de tweede lijn/ziekenhuis geschieden. Het door de overheid gehanteerde uitgangspunt voor de bezuinigingen, namelijk het ziekenhuis centraal stellen en door de bezuiniging beschikbaar gekomen fondsen voor het budget van het ziekenhuis alloceren, zal dus niet tot een betere en efficiëntere zorg leiden alsook niet de kosten beheersbaar maken.

Een sterke eerste lijn vereist een sterk georganiseerd en geoutilleerd systeem met goed opgeleide zorgprofessionals waaronder (BIG-)erkende huisartsen. Een mooie aanzet hiervoor vanuit primary healthcare-perspectief is acht jaar geleden door de Curaçaose Huisartsenvereniging met behulp van het Nederlandse kwaliteitsinstituut Nivel opgesteld en door de toenmalige overheid als officieel beleidsdocument goedgekeurd. Waar is de uitwerking van dit rapport gebleven? Waarom is de inhoud hiervan niet als uitgangspunt genomen voor overheidsbeleid en organisatie van de zorg?

Zoals reeds aangegeven, dient er geïnvesteerd te worden (lees: door gebruik te maken van fondsen die beschikbaar worden door wetenschappelijk goed onderbouwde kostenbesparingen, die gezamenlijk met de zorgprofessionals opgesteld zijn) in het opleiden of bijscholen van zorgprofessionals, waaronder ook bevoegde en bekwame huisartsen. Dit betekent dat er een duidelijk traject voor nascholing en bijscholing van (de niet erkende) huisartsen dient te geschieden (zoals onder andere op Bonaire plaatsvindt) alsmede sterk ingezet wordt op preventie conform public health-uitgangspunten (en die benoemen). Alleen op deze wijze (primary healthcare-aanpak) kan op een duurzame wijze een betere en efficiëntere zorg voor de hele gemeenschap bewerkstelligd worden. Met louter alleen bezuinigingen ten behoeve van financiering van een ziekenhuis zal het doel nooit bereikt kunnen worden.

We noemden het belang van preventie in de eerstelijnszorg. Het taskforce-rapport rept over bezuinigingen die behaald kunnen worden met preventieve maatregelen, maar verwart preventie (kort door de bocht: gezond eten, lichaamsbeweging en regelmatige medische en tandheelkundige controles voor vroegtijdige diagnose) met wellness. Wellness is een vaag begrip waar allerlei kwakzalverij zich achter verschuilt en waar de voormalige minister Suzy Camelia-Römer (PIN) mee op de proppen kwam. Zo was de bedoeling een ‘wellness centrum’ op te richten waar allerlei alternatieve genezers met en zonder medische opleiding hun gang konden gaan. Enkele maanden geleden is er blijkbaar zelfs een bedrag van 2,5 miljoen door de Sociale Verzekeringsbank SVB naar een toentertijd volgens de Kamer van Koophandel (KvK) niet bestaande ‘Stichting Wellness’ hiervoor overgemaakt. Skeptiko vraagt zich dan ook af waar dit bedrag naartoe gegaan is en hoopt dat de bewuste stichting in oprichting dit bedrag, indien ontvangen, gaat terugstorten.

Overheidsbesluiten en maatregelen waarvan niet altijd duidelijk is hoe deze tot stand zijn gekomen, verdienen ook de aandacht. Want wie heeft de regie in de gezondheidszorg? En wie controleert? De huidige minister, Zita Jesus- Leito (PAR), verschuilt zich achter het beleid van haar voorganger. Beleid dat blijkbaar de voltallige ministerraad heeft aangenomen.

Een ministerraadsbesluit is echter niet heilig en moet terug draaibaar zijn als blijkt dat het niet op feitelijk onderzoek en verkeerde uitgangspunten gebaseerd is. Maar wie heeft de regie en wie heeft de leiding? Is dat de minister van GMN? De Taskforce? Is het wellicht het Ministerieel Regisseurschap Transitie Hospital Nobo, onder voorzitterschap van Stanley Betrian?

Wat er mist is een Raad voor de Volksgezondheid, een onafhankelijke waakhond die voor wat betreft gezondheidszorg wettelijk een regisserende en adviserende functie heeft. Een instituut die op gezonde wetenschappelijke gronden analyses en adviezen aangaande overheidsbeleid kan geven. Een dergelijk instituut bestond voorheen, maar is met het ophouden van het bestaan van de Nederlandse Antillen op 10-10-‘10 op de zwarte lijst geplaatst en verloren gegaan.

Het lijkt erop dat zo’n Raad voor de Volksgezondheid een luis in de pels is voor de verschillende beleidsmakers, aangezien dat - ondanks dat het al tijden op de agenda van de Staten staat - geen enkele haast wordt gemaakt met het herinstalleren van dit voor de gezondheidszorg zo belangrijke adviesorgaan. Op dit moment is het zo dat de ministerraad blind vaart op het Taskforce-rapport van Monte waarin het beleid uitsluitend gericht is op het veiligstellen van het budget van het CMC.

In een vervolgstuk over de financiering van de zorg zal Skeptiko verder aandacht hieraan besteden en aangeven dat de voorgestelde financiële maatregelen wetenschappelijk slecht onderbouwd zijn en niet het beoogde resultaat kunnen opleveren.

De medische professie wacht al een eeuwigheid op kwaliteitsgerichte interventies, een BIG-wet, een echte van de politiek onafhankelijke inspectie, een zorgautoriteit, een eerstelijnszorg die naar behoren kan functioneren, en als laatste een Raad voor de Volksgezondheid.

Eric de Brabander schrijft dit artikel namens Skeptiko. Skeptiko wordt naar eigen zeggen gevormd door een ‘groep verontruste burgers’, waaronder personen actief en werkzaam in de medische sector.