’Digitalisering Curaçaose overheidsdiensten tijdens Covid-19: een gemiste kans’

Door Robert Wansing
In een krantenartikel van het Antilliaans Dagblad van 9 juli jongstleden wordt aandacht besteed aan het digitaliseringsproces bij het Vergunningenloket dat sinds het stopzetten van de Groeistrategie volledig stilstaat. Onder de kop ‘Red carpet nog niet uitgerold’ wordt een uiteenzetting gegeven met informatie die verkregen is uit een overdrachtsdocument van de ex-minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening (BPD) en uit een jaarverslag van het Vergunningenloket.
Uit het artikel blijkt dat de overheid al in 2014 het fundament heeft gelegd voor de realisatie van vergaande digitalisering van overheidsdiensten en de implementatie van e-Government. Dit blijkt mede uit de tussenresultaten tot nu toe: in totaal 17 gedigitaliseerde producten, waarvan 3 producten online beschikbaar zijn voor het grote publiek. Voorts wordt een systeem voor digitale identiteit (in Nederland de DigiD) benoemd en plannen om onlinebetalingen te kunnen doen bij het afnemen van producten van de overheid. Er blijkt sprake te zijn van een geïntegreerde aanpak waarbij Front Office-diensten gecombineerd worden met ondersteuning van de Back Offices en van relevante adviesorganen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van één centraal en volledig gedigitaliseerd vergunningensysteem, genaamd het ‘Functioneel Systeem’. Hiernaast behoort het online maken van afspraken voor aanvragen van paspoort, sédula en rijbewijs ook tot het Functioneel Systeem. De systemen worden geflankeerd door het zogenaamde Data Distributie Systeem dat zorgt voor de uitwisseling van authentieke gegevens uit de aangesloten Basisregisters.
Het AD-artikel wijst ook op een aantal knelpunten. Allereerst schijnt de samenwerking met de Back Offices en adviesorganen niet helemaal optimaal te verlopen. Dit leidt tot (te) lange doorlooptijden en ontevreden klanten. De continuïteit in de uitvoering van het project blijkt ook een knelpunt te zijn door de Covid-19-situatie in 2020 en het gebrek aan financiering.
Concluderend: opmerkelijk is dat de continuïteit van dit belangrijk e-Governmentproject sterk afhankelijk lijkt te zijn van financiering uit Nederland. De hele opzet van het Vergunningenloket, inclusief de implementatie van het Functioneel Systeem, is vanuit Nederland gefinancierd (Usona 2011; Uitvoeringsorgaan Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen). Vanuit de Groeistrategie was vervolgfinanciering nodig om verder vorm te geven aan de ontwikkeling van de genoemde producten, inclusief het Digitale ID-systeem. Door het stopzetten van de Groeistrategie kwam er in medio 2020 dan ook een tijdelijke stop aan de uitvoering van dit project. Het e-Governmentproject zal zeer waarschijnlijk aan het Landspakket en de Uitvoeringsagenda toegevoegd moeten worden voordat er een vervolg komt in de digitalisering van de Curaçaose overheid.
De situatie in verband met de Covid-19-pandemie en de maatregelen om deze tegen te gaan door middel van lockdowns, beperkingen van de mobiliteit en persoonlijke contacten, is een gemiste kans geweest om de digitalisering en e-Government succesvol van de grond te krijgen. In deze periode was het niet mogelijk voor het publiek om toegang te krijgen tot de diverse loketten van de overheid. De overheid heeft hierop gereageerd door essentiële producten - bijvoorbeeld ‘uitzondering voor mantelzorgers’ van het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW) - online beschikbaar te maken. Dit is echter buiten het Functioneel Systeem om gebeurd. Het Vergunningenloket had de Covid-19-situatie kunnen opvangen door de mogelijkheid te bieden aan klanten om producten aan te vragen door middel van e-mail.
Dat Red Carpet nog niet is uitgerold, is een understatement. Red Tape bestaat namelijk niet slechts uit bureaucratie, gebrekkige processen en een tekort aan gedigitaliseerde systemen. Moderne wetgeving, overlegorganen, adequaat human resource management, performance management en digitale uitwisseling van data tussen stakeholders binnen en buiten de overheid, zijn ook van groot belang om de ‘plakkerigheid van Red Tape’ tot het verleden te doen behoren.
Wat nu? Het is nu duidelijk dat de Covid-19-pandemie zal aanhouden. Beperkingen van contacten bij overheidsloketten zullen in stand blijven. Wil de overheid de originele doelstelling van e-Government behalen, zal dit digitaliseringsproject op zeer korte termijn weer op de rails gezet moeten worden door dit project hoog op de Uitvoeringsagenda te plaatsen. Alleen dan kan de overheid het publiek van dienst zijn door een hogere servicegraad te bieden, meer resultaat te boeken tegen lagere kosten en de Red Carpet uit te rollen.