(Kleiner) en goedkoper: het kan wel!
Na de recente storm stond het Advent Ziekenhuis maar ook de locatie achter de UNA in het water, Ziekenhuis Taams nog net niet. Verscholen achter de UNA en drie andere gebouwen, doet geen recht aan de betekenis van deze primaire maatschappelijke functie. Een ziekenhuis hoort goed bereikbaar, zichtbaar en prominent in de stad staan. Hoe aantrekkelijk ook op het eerste gezicht, de locatie schiet op de twee laatste punten ernstig tekort.
Van boven bekeken lijkt de basisvorm op een open hand met drie vingers. In de ‘handpalm’ liggen entreevoorzieningen, polikliniek en kantoren, tussen handpalm en vingers de centrale voorzieningen en in de vingers de verpleegafdelingen. Tot zover volstrekt logisch en voorbeeldig.
De vormgeving van het geheel wordt naar op dat moment heersende architectonische mode gekenmerkt door zaagtanden gecombineerd met niervormige, afgeschuinde contouren. Alle logica is verlaten en maakt plaats voor irrationaliteit, dit betekent duurder bouwen en harmonieus uitbreiden is onbegonnen werk.
Het dak van de ‘handpalm’ bestaat uit glas. In ons klimaat zeer ongeschikt, daar kunnen ze in het BNA-gebouw over meepraten. De verpleegvingers liggen in Noord/zuid richting waardoor alle langsgevels de hele dag door de zon worden belast. Het ontwerp gaat uit van 100 procent airco, een overbodige luxe en niet altijd even aangenaam. Een Nederlands ontwerp achteraf voor tropisch klimaat geschikt maken is een grote omweg en kost geld. Niet alleen details maar ook installaties en de hoofdvorm moeten op de schop. Als het ontwerpteam met het laatste was begonnen was het gedoe aan gevels en daken niet nodig geweest. Bijgaande schets toont een basisvorm waarbij oriëntatie op wind en zon zijn geoptimaliseerd. Het ontwikkelen van alternatieven voor de basisvorm is niet veel werk.
Op internet is met een driedimensionale wandeling het interieur van de ‘handpalm’ te volgen. Het verleidingsmechanisme treedt in volle werking. Luxe wordt hier extra benadrukt, hoge vides waar het zonlicht royaal naar beneden schijnt, glas en nog eens glas, kunstwerken hier kunstwerken daar. Het lijkt een lobby van een verzekeringsmaatschappij of van een vijfsterrenhotel. Opsmuk waar patiënten niets aan hebben. Bovendien een sfeer die te ver afstaat van interieurs van het modale woonhuis.
Later wij hier proberen van het nieuwe ziekenhuis iets anders te maken, iets dat aansluit bij onze wooncultuur maar ook het prachtige klimaat uitbuit, waar steeds een bewuste keuze gemaakt kan worden uit natuurlijk en kunstmatig klimaat, waar doktoren hun patiënten zittend in grote overdekte buitenruimten kunnen binnenroepen. Maar het belangrijkste is de basisvorm, vooral daar zit de winst.
Carlos Weeber, architect (Curaçao)
